[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Amos Oz

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Amos Oz
Doğum4 Mayıs 1939(1939-05-04)
Kudüs, Filistin Mandası
Ölüm28 Aralık 2018 (79 yaşında)
Tel Aviv, İsrail
MeslekYazar, gazeteci
MilliyetYahudi
Vatandaşlıkİsrail
Önemli ödülleriDan David Ödülü (2008)
Franz Kafka Ödülü (2013)

Amos Oz ya da asıl adıyla Amos Klausner (4 Mayıs 1939, Kudüs - 28 Aralık 2018, Tel Aviv) İsrailli romancı, gazeteci, yazar ve barış yanlısı aktivisttir.

Çağdaş İsrail edebiyatının önemli bir yazarıdır. Hayatı boyunca İsrail'in önde gelen yaşayan yazarlarından biri olarak kabul edildi.[1] Üniversite yıllarından beri İsrail-Filistin süreci üstüne sunduğu barışçıl çözüm önerileri ve pozitif demeçleriyle tanınır. İsrail-Filistin ihtilafı için iki devletli çözüm planının İsrail'deki ilk savunucularından olan Oz, İsrail'deki barış örgütü Şimdi Barış (Peace Now) hareketinin kurucularındandır.[2]

2005 yılından bu yana Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmektedir. Ayrıca 2008 yılında "Geçmişin Yaratıcı Çevirisi" sebebiyle Dan David Ödülü almıştır. Siyonist Sol görüşlü olduğunu belirten Amos Oz, İsrail'deki siyonist olmayan sol harekete karşı eleştirileriyle de tanınır. Aralık 2008'de, Gazze Savaşı'ndan birkaç gün önce Yediot Aharonot yayımlanan ve Hamas'a karşı İsrail Hükûmeti'ni askerî harekâta çağıran bir beyanı imzalayanlardan olmuşsa da, iki hafta sonrasında yine Yediot Aharonot'ta Hamas ile ateşkesi destekleyen bir yazı kaleme almıştır.

Yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1939 yılında Küdüs'te doğdu. 15 yaşındayken evden ayrılıp bir kibutzda yaşamaya başladı. İbrani Üniversitesi'nde felsefe ve edebiyat okudu. İlk öyküleri 20 yaşındayken yayımlandı. Üniversite eğitimini bitirdikten sonra kibutza geri döndü. Yaşamını; yazarlık, çiftçilik, kibutztaki lisede öğretmenlik yaparak geçirdi. 1966'da yayınladığı "Başka Yerde, Belki" adlı romanıyla adını duyurdu.

1967'deki Altı Gün Savaşı sırasında Sina yarımadasında Mısırlılara karşı, 1973'teki Yom Kippur Savaşı'nda Golan Tepeleri'nde Suriyelilere karşı ihtiyat subayı olarak savaştı. 1977'den itibaren barışa karşı toprak, iki ayrı devlete dayalı çözüme inanmış parlamento dışı, sol bir hareket olan "Barış Şimdi Hareketi"nde mücadele etti.[2] İsrail devletinin yayılmacı siyasetinden vazgeçerek güvence altına alınabileceğine inanan hareket, Filistinlilerle müzakereyi önemser ve Filistin Devleti'ne sıcak bakar. Amos Oz, bu hareketin kurucuları arasında yer aldı.

1980'lerde ülkesinin en sevilen yazarlarından birisi olan Oz,[3] 1986'da oğlunun astımı nedeniyle kibutzdan ayrılarak Arad şehrine yerleşti. Yaşamının geri kalanında yazmak ve Ben Gurion Üniversitesi'nde ders vermekle meşgul oldu. 1997'de Jacques Chirac tarafından Şeref Nişanı ile ödüllendirildi. 1998'de ise ülkesinin en prestijli edebiyat ödülü olan Israil Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. 2002'de Norveç Yazarlar Birliği'nin İfade Özgürlüğü Ödülü ile ödüllendirildi.

1965-2011 arasında 35 kitap, çeşitli konularda 480 makale yayımladı; kitapları 42 dile çevrildi.[4]

28 Aralık 2018'de Tel Aviv'de kanser nedeniyle öldü.[5]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Robert Tait. "Author Amoz Oz calls Israeli hate-crime graffitists 'Hebrew neo-Nazis'". Daily Telegraph. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2019.  (İngilizce)
  2. ^ a b Öz, Asım. "Amos Oz: "Barış Şimdi Hareketi"nin Romancısı". Haksozhaber.net, Şubat 2007. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2018. 
  3. ^ Büke, Asuman Kafaoğlu. "Kara Kutu: Amos Oz". Salom.com.tr, 28 Ocak 2009. 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2018. 
  4. ^ "Biography". Amos-oz.net, Resmi Amos Oz web sitesi. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2018. 
  5. ^ "İsrail'de 'Barış Şimdi' hareketinin kurucularından ünlü yazar Amos Oz öldü". BBC.co.uk, 28 Aralık 2018. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2018. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amos_Oz&oldid=33848429" sayfasından alınmıştır