Cinsel ilişki sonrası kanama
 | Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. (Kasım 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Cinsel ilşki sonrası kanama | |
|---|---|
| Diğer adlar | Postkoital kanama |
| Uzmanlık | Jinekoloji |
| Tanı | Altta yatabilecek sebepler: Atrofik vajinit, Kanserler, Enfeksiyon, Servikal Polip, Servikal Ektropiyon, Kanserler |
Postkoital kanama, cinsel ilişkiden sonra vajinadan gelen kanamadır. Ağrı ile ilişkili olabilir veya olmayabilir.[1] Kanama rahim, serviks, vajina ve vajina yakınında bulunan diğer doku veya organlardan olabilir.[2] Postkoital kanama rahim ağzı kanserinin ilk belirtilerinden biri olabilir.[3][4] İlişkiden sonra vajinal kanamanın ortaya çıkmasının başka nedenleri de vardır. Bazı insanlar ilk kez cinsel ilişkiden sonra kanar, ancak diğerlerinde olmaz. Kızlık zarı ince bir doku olduğu için gerilirse kanayabilir. Spor ve tampon kullanımı gibi diğer aktiviteler vajinayı etkileyebilir.[5] Postkoital kanama tedavi olmaksızın durabilir.[6] Bazı durumlarda, postkoital kanama adet düzensizliklerine benzeyebilir.[7] Postkoital kanama gebelik boyunca ortaya çıkabilir. Servikal poliplerin varlığı gebelik sırasında postkoital kanamaya neden olabilir çünkü poliplerin dokusu daha kolay zarar görür.[8] Postkoital kanama, rızalı ve rızasız cinsel ilişkiden sonra travmaya bağlı olabilir.[2][9]
Nedeni belirlemek için tanı, tıbbi öykü almayı ve semptomları değerlendirmeyi içerecektir. Tedavi her zaman gerekli değildir.[10]
Nedenler
[değiştir | kaynağı değiştir]Seks sonrası vajinal kanama, aşağıdakileri gösterebilen bir semptomdur:
- pelvik inflamatuar hastalık[10]
- pelvik organ prolapsusu
- rahim hastalığı[11]
- klamidya veya diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyon[10][12][13]
- atrofik vajinit[10]
- doğum
- yetersiz vajinal yağlama[2]
- iyi huylu polipler
- servikal erozyon (rahim ağzı iltihabı)[2][10]
- servikal veya vajinal kanser[10]
- rahim, vajina veya her ikisinin anatomik anormalliği.[11]
- gebelik
- endometriyal polipler
- Endometriyal hiperplazi
- endometriyal karsinom
- leiomyomata
- servisit
- servikal displazi
- endometriozis
- pıhtılaşma kusurları
- travma[2]
- emmet yırtığı
- servikal ektropiyon
Hemoroid ve vulvar lezyonlardan kanama, postkoital kanama ile karıştırılabilir.[2] İlişki sonrası kanama, akıntı, kaşıntı veya tahriş ile ortaya çıkabilir. Bunun nedeni Trichomonas veya Candida olabilir.[11] Östrojen eksikliği vajinal dokuyu daha ince ve kanamaya daha duyarlı hale getirebilir. Bazıları doğum kontrol haplarının ilişki sonrası kanamaya neden olabileceğini öne sürdü.[4]
Postkoital kanama gelişimi için risk faktörleri şunlardır: düşük östrojen seviyeleri, tecavüz ve 'kaba seks'.[2]
Teşhis ve tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kanamanın nedenini belirlemek için testler ve detaylı muayeneden yararlanılır:
- gebelik testi
- pelvik muayene[10]
- doku örneklerinin alınması
- pap smear
- vajina ve serviksin kolposkopik muayenesi
- ultrason
- histogram
- bakteri kültürleri[11]
- doku biyopsisi[2]
Bir jinekoloji uzmanına yönlendirme yapılabilir.[10][14] Görüntüleme gerekli olmayabilir.
Epidemiyoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Genç kadınlarda postkoital kanama nadiren jinekolojik kanserle ilişkilendirilir ve HPV'ye karşı yaygın bağışıklamalar nedeniyle insidansının düşmesi beklenmektedir. Postkoital kanama en çok ABD'de kadınlarda incelenmiştir. Tayvan'da yapılan büyük bir çalışmada, cinsel ilişki sonrası kanamanın genel insidansı 100.000 kadında 39-59 olarak bulundu. Postkoital kanaması olanlarda servikal displazi ve serviks kanseri riski daha yüksekti. Postkoital kanamanın iyi huylu nedenleri servikal erozyon, ektropion, vajinit ve vulvovajinit ile ilişkilendirilmiştir. Servikste lökoplaki varlığı, intrauterin kontraseptif araç, servikal polipler, servisit, menopoz, disparoni ve vulvodini gibi diğer sebepler ile ilişkilendirildi.[15] İskoçya'da 20-24 yaş arası yaklaşık 600 kadından 1'i açıklanamayan kanama yaşar.[4] Afrikalı kadınlar üzerinde yapılan bir araştırma, rızaya dayalı cinsel ilişkiden kaynaklanan travmanın, genç kadınlarda ilişki sonrası kanamanın bir nedeni olduğunu buldu.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- jinekolojik kanama
- Adet
- metroraji
- Kadın sünneti
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Boukhanni (25 Mart 2016). "Les hémorragies post coïtales: à propos de 68 cas et revue de literature". The Pan African Medical Journal. 23: 131. doi:10.11604/pamj.2016.23.131.9073. PMC 4885701 $2. PMID 27279958.
- ^ a b c d e f g h Netter's Obstetrics and Gynecology E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 16 Şubat 2017. ISBN 9780323523509. 20 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2022. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Shapley (1 Haziran 2006). "A systematic review of postcoital bleeding and risk of cervical cancer". The British Journal of General Practice. 56 (527): 453-460. PMC 1839021 $2. PMID 16762128.
- ^ a b c "Clinical practice guidelines for the assessment of young women aged 20-24 with abnormal vaginal bleeding". 3 Mart 2010. 10 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Does a woman always bleed when she has sex for the first time? - Health questions - NHS Choices". 12 Temmuz 2016. 7 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Shapley (1 Ekim 2013). "The epidemiology of self-reported intermenstrual and postcoital bleeding in the perimenopausal years". BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology (İngilizce). 120 (11): 1348-1355. doi:10.1111/1471-0528.12218. ISSN 1471-0528. PMID 23530690.
- ^ Halpern (2014). "Repeated use of pre- and postcoital hormonal contraception for prevention of pregnancy". Cochrane Database of Systematic Reviews (İngilizce) (9): CD007595. doi:10.1002/14651858.cd007595.pub3. PMC 7196890 $2. PMID 25259677.
- ^ Guidelines for nurse practitioners in ambulatory obstetric settings. Barron, Mary Lee. New York: Springer Publishing Company. 2013. ss. 240. ISBN 9780826195579. OCLC 841914663. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Boukhanni (2016). "Les hémorragies post coïtales: à propos de 68 cas et revue de littérature". Pan African Medical Journal (Fransızca). 23: 131. doi:10.11604/pamj.2016.23.131.9073. PMC 4885701 $2. PMID 27279958.
- ^ a b c d e f g h "What causes a woman to bleed after sex? - Health questions - NHS Choices". 2018. 30 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d "Postcoital Bleeding in a Premenopausal Patient". www.medscape.com. 15 Nisan 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018.
- ^ Davidson's Principles and Practice of Medicine E-Book (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 6 Aralık 2013. ISBN 9780702051036. 20 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2022.
- ^ Hutchison's Clinical Methods, An Integrated Approach to Clinical Practice With STUDENT CONSULT Online Access,23: Hutchison's Clinical Methods (İngilizce). Elsevier Health Sciences. 1 Ocak 2012. ISBN 978-0702040917. 20 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2022.
- ^ "Postcoital bleeding". Royal College of Obstetricians & Gynaecologists (İngilizce). 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2018.
- ^ Liu (1 Nisan 2017). "Comorbidity profiles among women with postcoital bleeding: a nationwide health insurance database". Archives of Gynecology and Obstetrics (İngilizce). 295 (4): 935-941. doi:10.1007/s00404-017-4327-7. ISSN 0932-0067. PMID 28246983.
| Sınıflandırma |
|---|