Cenâbî Mustafa Efendi

Mustafa Cenabi, Safiyyüddin, Emir Hasanzade (d. 1540, ö. 1590-91), Osmanlı tarihçisidir.

Bursa`da doğduğu sanılmaktadır. Babası ve dedesinin Niksar`lı olduğu düşünülmektedir. Safiyyüddin, Ebu Muhammed, Emirzade, Emir Hasanzade gibi pek çok lakapla da anılır. Peygamber soyundan geldiği bütün kaynaklarca doğrulanmaktadır.

Cenani mahlası ile şiir ve kasideler yazmıştır. İstanbul'da ünlü şeyhülislam Ebussuud Efendi'den dersler almış ve hizmetinde bulunmuştur.

Bundan sonra Edirne'ye gitmiş burada çeşitli ilim ve tasavvuf alimleri işe görüşmüştür.

1563'te Kasımpaşa'da Fazliyye Camii yakınlarında yaptırdığı evde ikamet etmiştir. Davud Paşa Medresesi, Kariye Medresesi, Sultaniye Medresesi, Sahn-ı Seman Medresesi, Süleymaniyye Medresesi gibi çeşitli yerlerde 15 yıl boyunca müderrislik yapmış daha sonra 1587'de Halep kadılığına tayin olmuştur.

Katip Çelebi'ye göre 1591'de Halep kadılığından ayrıldıktan sonra ölmüştür. Gömüldüğü yer bilinmemektedir.

Arapça olarak 1588'de tamamlamış olduğu El Hafil el Vasit ve'l Eylam ez Zahir el Muhit veya Cenabi tarihi adlı eseri Osmanlı devrinde yazılmış en kapsamlı tarih kitaplarındandır. Bu esere muhtemelen öğrenci iken başlamış ve tamamlaması 25 yıl sürmüştür. Eserin Süleymaniye Kütüphanesi'nde kayıtlı bir nüshasında Şeyh Edebali'nin Osman Bey'e nasihati yer almaktadır.^[1]

Eser insanın yaratılışından başlar ve peygamberler tarihi, İslam öncesi Arap ve dünya tarihi, ilk dönem İslam tarihi, Emevîler, Abbâsîler olmak üzere 996 (h)/1587-88 (m) tarihine kadar İslam devletleri tarihini içerir.

İslam devletleri, bölgelere ayrılarak düzenlenmiş her devletin hükümdar ve padişahları ve olaylar gün ay ve yıl gözetilerek kronolojik sırayla kaydedilmiştir.

Osmanlı tarihi kısmında, her padişah devrinden sonra o devirde yaşayan alim, tarikat şeyhi, tabib vb. kişilerin biyografileri, eserleri, hizmetleri, ölüm tarihleri sıralanmıştır.

Bir tarihçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Bir Osmanlının biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.