Öner Ünalan
| Öner Ünalan | |
|---|---|
| Doğum | 5 Ocak 1935 Bursa, Türkiye |
| Ölüm | 27 Ocak 2011 (76 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Takma adlar | Ragıp Gelencik Ferhat Gelendeş |
| Meslek | Ziraat Yüksek Mühendisi, yazar, çevirmen ve araştırmacı |
| Milliyet | Türk |
| Tür | Hikâye, deneme, araştırma ve günlük |
| Konu | Darwin, dil ve politika |
Öner Ünalan (d. 5 Ocak 1935, Bursa - ö. 27 Ocak 2011, Ankara), Türk yazar, çevirmen ve araştırmacıdır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Öner Ünalan, 5 Ocak 1935'te Bursa'da doğdu. 1924'te İskeçe'nin Kurular köyünden (bugünkü Komnina) Türkiye'ye göç eden bir ailenin oğludur. Baba adı Halil, ana adı Ayşe'dir. Bursa Erkek Lisesi'nde okudu. Almancayı ortaokul ve lisede öğrendi.[1]
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi'ni bitirdikten sonra ABD'de eğitim dalında yüksek lisans yaptı. Öğretmen, teknik eleman, danışman (müşavir) ve yönetici olarak çalıştı. 1988'de emekli oldu.
1965 yılında "Karıncayı İncitmeyen Adam" adlı kısa öyküsüyle, Yunus Nadi Armağanı kısa öykü birincilik ödülünü aldı. Çeşitli dergilerde az sayıda öykü ve şiir yayımladı.
1970'ten sonra dil üstüne çalışmalarına ağırlık verdi. Güneş Dil Teorisi, halk dili, Türkçede "ve" sorunu, çevirmek ve dil yenilemek, bilimsel terimlerin Türkçeleştirilmesi, dil-ideoloji ve politika konularında çalıştı.
1977'de Cemal Süreya, Vecihi Timuroğlu ve Ahmet Say ile birlikte, Türkiye Yazıları dergisini çıkardı.
Özellikle dil-ideoloji ve politika üstüne yazdığı inceleme ve derlemelerini Soyut, Türkiye Yazıları, Tan vd. dergilerde yayımladı. Yazılarının bir kısmını "Dil ve Politika" (1993) adıyla kitaplaştırdı. Gene dil üstüne günlük biçiminde yazdığı denemelerini Papirüs'te (1980-1981), Dize'de (1995-1998) ve Evrensel Kültür'de (1998-1999) yayımladı. Yazılarında genellikle Ragıp Gelencik takma adını kullandı.
Öner Ünalan'a göre politika her alana olduğu gibi dile de el atar. Dolayısıyla dil ve dille ilgili sorunlar da politikanın konusu ve aracı olmaktan kurtulamazlar. Ünalan, "Dil ve Politika" adlı kitabının önsözünde şöyle der: "Belirli bir politika, her alanda, dayandığı ideolojiye uygun ve çıkarlarını gözettiği toplum kesimince benimseniveren değer yargıları, önyargılar, kanılar, sanılar ve onlara bağlı belirli bir düşünüş ve davranış yaratır. Bütün bunlar o politikanın kendisi gibi savunulmak gerekir. Politik işbölümünde bu savunmayı üstlenenler, tarihi ve güncel olayları onlara uygun yorumlayıp çarpıtırlar."[2] Bu, teknik bir konu sayılan dilde de kaçınılmaz olarak böyledir. Bu nedenle, savaşılan politika ya da politikaların her alanda olduğu gibi, dil alanında da iyi tanınması gerekir.
Öner Ünalan, dil çalışmalarının yanı sıra, İngilizce ve Almancadan yaptığı çevirilerle, önemli bilimsel yapıtları Türkçeye kazandırdı. Örneğin, Charles Darwin'den "Türlerin Kökeni", "İnsanın Türeyişi" ve "Seksüel Seçme" (Eşeysel Seçme); Albert Einstein ve Leopold Infeld'den "Fiziğin Evrimi"'ni dilimize çevirdi. Ayrıca, Karl Marx'tan "Matematiksel Elyazmaları", Friedrich Engels'ten "Ütopik Sosyalizm ve Bilimsel Sosyalizm", Fidel Castro'dan "Dünya Bunalımı", John Desmond Bernal'dan "Marx ve Bilim" gibi çok sayıda kitap çevirdi. Kimi çevirilerinde Ferhat Gelendeş takma adını kullandı.
Charles Darwin'in bilim tarihindeki yerini "Darwin Ne Yaptı" (1997) adlı popüler bilim kitabında anlattı.[3]
Dil-politika ilişkisi ve dilsel sorunlar üzerine yazdığı ve çeşitli dergilerde yayımladığı günlüklerini "Dil Günlüğü" (1999) adıyla kitaplaştırdı. Kitap, ölümünden sonra 2012'de yayımlandı.[4]
Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Dil ve Politika" (1993)
- "Darwin Ne Yaptı" (1997)
- "Dil Günlüğü" (2012)
Çevirileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ernest Glaeser, "1902 Doğumlular" (roman).
- Charles Darwin, "Türlerin Kökeni".
- Charles Darwin, "İnsanın Türeyişi".
- Charles Darwin, "Seksüel Seçme".
- Albert Einstein, Leopold Infeld, "Fiziğin Evrimi".
- Karl Marx, Friedrich Engels, V. I. Lenin, "Marksizm, Kadın ve Aile".
- Karl Marx, "Matematiksel Elyazmaları".
- Friedrich Engels, "Ütopik Sosyalizm ve Bilimsel Sosyalizm".
- Friedrich Engels, "Tarihsel Materyalizm Üzerine Mektuplar, 1890-94".
- Friedrich Engels, "Maymundan İnsana Geçişte Emeğin Payı".
- John Desmond Bernal, "Marx ve Bilim".
- V. I. Lenin, "Karl Marx ve Öğretileri".
- V. I. Lenin, "Din Üstüne".
- V. I. Lenin, "Son Mektuplar ve Makaleler".
- Friedrich Engels, "Bakuninciler İş Başında".
- Fidel Castro, "Dünya Bunalımı".
- Karl Marx, Friedrich Engels, "Yazın ve Sanat Üzerine 1".
- Josef Stalin, "Sağ ve Sol Sapmalar Üzerine".
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yunus Nadi Armağanı Kısa Öykü Birincilik Ödülü (1965)[5]
- TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Özel Ödülü (2012)[6]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2013.
- ^ "Dil ve Politika", Öner Ünalan, FE Yayınları, 1993, s. 9.
- ^ "Darwin Ne Yaptı?", Öner Ünalan, 3. baskı, Evrensel Basım Yayın, Ekim 2012.
- ^ "Dil Günlüğü", Öner Ünalan (Ragıp Gelencik), Evrensel Basım Yayın, 1. baskı, Ocak 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2013.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- OnerUnalan.Net 14 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ragipgelencik.net (Öner Ünalan'ın anısına kurulan web sitesi) 29 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "'Türlerin Kökeni' Çevirmenini Yitirdi" (Evrensel, günlük gazete, 29 Ocak 2011, Cumartesi, sayı 3.448, 1. ve 10. sayfalar.)[ölü/kırık bağlantı]
