Çıraklık

Çıraklık, mesleğe yönelik eğitim ve çoğu zaman eşlik eden bir çalışma (sınıf çalışması ve okuma) ile birlikte bir ticaretin veya mesleğin yeni nesil meslek erbabı uygulayıcılarının staj ve eğitim sistemidir. Çıraklık, uygulayıcıların düzenli bir meslekte uygulama yapmak için bir lisans almalarını da sağlayabilir. Eğitimlerinin çoğu, çırakların ölçülebilir yeterlilikler elde ettikten sonra kararlaştırılmış bir süre boyunca devam eden emeği karşılığında mesleğini öğrenmesine yardımcı olan bir işveren için çalışırken yapılır. Çıraklık süreleri sektörler, meslekler, roller ve kültürler arasında önemli farklılıklar göstermektedir. Bazı durumlarda bir çıraklığı başarıyla tamamlayan kişiler, "usta" (master) veya mesleki sertifikasyon yeterlilik seviyesine ulaşabilir. Diğerlerinde, yerleştirmeyi sağlayan şirkette kalıcı bir iş teklif edilebilir. Çırak sisteminin resmi sınırları ve terminolojisi çoğu zaman loncaların ve sendikaların dışında kalmasa da, bir süre boyunca yetkinliğe yol açan iş başında eğitim kavramı herhangi bir vasıflı emek alanında bulunur.^[1]

Osmanlı saray mutfağında aşçı yamaklarına verilen isimdir. Mutfak bölümlerinde hiçbir deneyimi olmayan aşçı yardımcıları "Şâkirt, Şâkird, Şâgird" olarak adlandırılır.^[2] Türkiye'de çıraklık, Anadolu’yu 11. yüzyılda vatanı olarak kabul eden Selçuklu Türklerinin zamanından bu yana yüzyıllar boyunca küçük işletme kültürünün bir parçası olmuştur.

Üç çıraklık seviyesi vardır. İlk seviye, çırak, yani Türkçedeki "çırak". İkinci seviye ise Türkçe olarak "kalfa" olarak adlandırılan ön ustadır. Ustalık seviyesine "usta" denir ve en yüksek başarı seviyesidir. Bir usta' eğitmek ve onları yetiştirmek için yeni "çırak"lar kabul edebilir. Eğitim süreci genellikle 10–11 yaşları arasında başlar ve 20-25 yaşlarında tam yetişkin bir usta olur. Uzun yıllar süren sıkı çalışma ve ustanın yetkisi altında disipline etme, genç çırakların eğitim ve öğrenim sürecinin anahtarıdır.^[3]

Bugün Türkiye'de çocukları yeni bir meslek edinme becerileri kazanmaları için eğiten birçok meslek okulu var. Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü çıraklık eğitimi veren bir kurumdur. Mezun olduktan sonra öğrenci genellikle bir ustanın yetkisi altında en yakın yerel pazarda iş arar.