Şabanözü
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Temmuz 2012) |
| Şabanözü | |
|---|---|
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Çankırı |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mehmet Zahid Uzun[1] |
| • Belediye başkanı | Faik Özcan (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 605 km² |
| Rakım | 1100 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 14.080 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 18650 |
| İl alan kodu | 376 |
| İl plaka kodu | 18 |
Şabanözü, Çankırı iline bağlı bir ilçedir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihinin çeşitli devrelerinde Kaşkalar, Hititler, Makedonyalılar, Paflagonyalılar, Galatlar, Romalılar ve Bizanslıların idaresinde kalan Çankırı'da yerleşim yeri olarak Şabanözü'nden ilk defa Paflagonyalılar zamanında MÖ 217 -117 yılları arasında söz edilmektedir.
1071 Malazgirt zaferi ile Çankırı bölgesi de Karatekin Bey tarafından fethedilmiş ve bu bölge Danişment topraklarına katılmıştır. Daha sonraki dönemlerde sırasıyla, Çankırı ile birlikte, Şabanözü; Selçuklular, Çobanoğulları, Candaroğulları ve İsfendiyaroğulları beylikleri idaresine geçmiştir. Daha sonraları Osmanlı İmparatorluğu toprakları arasında kalan ve hiç düşman işgaline uğramayan Şabanözü, Cumhuriyetin ilanı ile bugünkü ülke sınırları içerisinde yer almıştır.
Şabanözü 1944 yılında ilçe merkezi olmuştur. İlçe olarak kurulduğunda, bugünkü Orta ilçesi kendisine bağlı bir nahiye halinde idi ve 57 köyü mevcuttu. 1959 yılında Orta bucağı ilçe haline getirilince, Şabanözü'ne bağlı 26 köy kalmıştır. 1970'li yıllarda Meşeli, Sarısu, Demirci, Kösrelik ve birkaç köy Ankara ili Çubuk ilçesine bağlanmıştır. Şu anda 19 köyü bulunmaktadır.
Etimolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Coğrafi bilgiler
[değiştir | kaynağı değiştir]İç Anadolu Bölgesi, Orta Kızılırmak sınırları içinde, Çankırı il Merkezi´nin güney-batısında, Aydos-Eldivan Dağları arasında, Sanı Deresi Vadisi´nde Müsellim, Taşlıtepe, Sarımsakçı, Evliya Tepeleri arasında kurulmuştur. İlçenin güneyindeki düzlük ileride oldukça geniş bir ova oluşturur. Kuzeyde Kurşunlu, batıda Orta, Çubuk ve Kalecik, doğuda Çankırı Merkez İlçe ve Eldivan ilçeleri ile çevrelenmiştir.
İlçe İç Anadolu Bölgesi ile Kuzey Anadolu Bölgelerini birbirinden ayıran Köroğlu Dağ silsilesinin güneyinde yer almıştır. Bu nedenle Karadeniz´in ılıtıcı etkisine kapalıdır. Bu konumu nedeniyle iklimi karasaldır. Yörede kışlar soğuk, uzun ve karlıdır. İlkbahar kısa sürelidir ve hemen yaz başlar. İlçede yazın ısı 36 derece ile 28 derece, kışın ise 7 derece ile 11 derece arasındadır. Yıllık maksimum yağış 591 mm^3'tir. Yaz ve kış mevsimlerinde dağ ve vadi meltemleri sıkça görülür. Şiddetli rüzgarlara pek rastlanmaz.
594 kilometrekare yüz ölçümlüdür. Deniz seviyesinden yüksekliği 1.100 metredir. İlçe, volkanik kayalardan Aglomera Bazalt andezitten oluşan yamaçlarda ve Sanı deresinde kurulmuştur. Kurşunlu, Çerkeş, ılgaz deprem kuşağı içinde bulunur. 1943 depreminde hasar görmüştür.Saha, iç Anadolu´nun yüksek platolarından Kuzey-Anadolu sıra dağlarına geçiş bölgesinde yer almaktadır. Kuzeybatıda Dumanlı ve Elden, batıda Yıldırım ve Aydos, doğuda Eldivan, kuzeydoğuda Sanı en önemli yükselti ve dağlarıdır. Yükseltileri 1800-1950 metre arasındadır. Çankırı ile irtibatı sağlayan Arapboğazı geçidi ise başlıca geçit olarak sayılır. Önceki yıllarda yaylalarda büyük çapta yaz süresince kalınabilecek yayla evlerinin ve hayvan barınaklarının bulunduğu bilinmektedir. Ancak göç nedeniyle nüfusun hızla azalması ile birlikte yaylacılık ta yok denecek kadar azalmıştır.Tatlı meyilli hafif dalgalı yamaçları arasındaki vadilerde oluşan akarsulardan, Çubuk istikametine akan ve ilçenin Kamış Köyü yakınlarındaki Sanı Dağı eteklerinden doğan Sanı Çayı ilçenin ortasından geçer. Gündoğmuş Köyü yakınlarından kaynaklanan Terme Çayı, Sanı Çayı ile birleşerek ileride Ana Terme Çayı´na katılır. Çankırı´dan gelen Acı Su ile birleşerek Kızılırmak´a dökülür.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Yakın zamana kadar tarım ve hayvancılık ilçenin başlıca gelir kaynağı olmuştur. Yeşil fasulyesi çok meşhurdur. Çevresinde çok sayıda baraj gölü ve mesire alanı mevcuttur. 1990'lı yılların başında başlayan sanayi yatırımları günümüzde ilçe ekonomisine yön vermektedir. Bugün ilçede 93 hektarlık alanda kurulu olan organize sanayi bölgesi mevcuttur. Bu bölgede şu an, elektrikli ev aletleri sanayii, ofis mobilya fabrikaları, PVC tesisi, ambalaj sanayi tesisi, un ve yem sanayi tesisi, dünyanın en büyük spor markalarına çorap üreten bir sanayi kuruluşu, medikal sanayi, poşet fabrikası, yapı elemanları işletmeleri faaliyette olup yeni tesislerin yapımı devam etmektedir. Ayrıca küçük ölçekli silah sanayi bölgesi olarak adlandırılan başka bir bölgede av fişeği ve havai fişek fabrikaları bulunmaktadır.
İlçede MTA tarafından tespit edilen amyant, bakır, kömür, manyezit ve krom gibi madenler mevcuttur. İlçe genelinde tarımsal faaliyetler yanında seracılık, kültür ırkı hayvancılığı yapılmaktadır.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1945[2] | 32.892 | 1.583 | 31.309 |
| 1950[3] | 36.555 | 1.894 | 34.661 |
| 1955[4] | 36.245 | 2.042 | 34.203 |
| 1960[5][a] | 18.803 | 2.225 | 16.578 |
| 1965[6] | 18.094 | 2.247 | 15.847 |
| 1970[7] | 16.310 | 2.475 | 13.835 |
| 1975[8] | 17.505 | 3.442 | 14.063 |
| 1980[9] | 14.763 | 2.842 | 11.921 |
| 1985[10] | 13.167 | 3.012 | 10.155 |
| 1990[11] | 11.779 | 3.002 | 8.777 |
| 2000[12] | 14.629 | 5.996 | 8.633 |
| 2007[13] | 8.763 | 3.673 | 5.090 |
| 2008[14] | 9.150 | 4.380 | 4.770 |
| 2009[15] | 11.651 | 5.124 | 6.527 |
| 2010[16] | 10.416 | 5.253 | 5.163 |
| 2011[17] | 10.152 | 5.507 | 4.645 |
| 2012[18] | 10.187 | 5.837 | 4.350 |
| 2013[19] | 10.891 | 8.157 | 2.734 |
| 2014[20] | 10.339 | 7.816 | 2.523 |
| 2015[21] | 10.746 | 8.316 | 2.430 |
| 2016[21] | 10.560 | 8.094 | 2.466 |
| 2017[21] | 10.683 | 8.222 | 2.461 |
| 2018[21] | 14.080 | 9.188 | 4.892 |
| 2019[21] | 11.869 | 8.643 | 3.226 |
| 2020[21] | 11.661 | 8.680 | 2.981 |
Şabanözü Belediyesi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 2019 - Faik Özcan - AK Parti
- 2014 - Mustafa Karakaya - MHP
- 2009 - Ali Çapçı - AK Parti
- 2007 - Hüseyin Çulha (vekaleten)
- 2004 - Ali Çapçı - AK Parti
- 1999 - Ali Çapçı - FP
- 1994 - Ahmet Alpay - SHP
- 1989 - Ahmet Alpay - SHP
- 1984 - Mehmet Taşdelen - ANAP
- 1977 - Hasan Kılavuz - AP
- 1973 - Hasan Kılavuz - DP
- 1968 - Mehmet Ünver - CHP
- 1963 - Mehmet Ayanoğlu - CKMP
Şabanözü Kaymakamlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]1944 yılında Ankara'nın Kırıkkale ve Çankırı'nın Kurşunlu nahiyeleri ile birlikte ilçe olmuştur.
Görev Yapan Kaymakamlar
- 1945 - 1946 Ömer Lütfi Erzurumluoğlu
- 1946 - 1947 S. Engin ETHEMOĞLU
- 1949 - 1952 Halit TOKULLUGİL
- 1952 - 1955 Mustafa UYGUR
- 1957 - 1958 İbrahim ÖNEN
- 1958 - 1960 Cemil AKINÇ
- 1963 - 1965 Fahri Görgülü
- 1967 - 1968 Naim DALKILINÇ
- 1968 - 1971 Alaattin Turhan
- 1971 - 1972 Ali Muhsin NAKİPOĞLU
- 1973 - 1976 Mustafa SOKULLU
- 1977 - 1978 Taykan Ataman
- 1978 - 1979 Ekrem ERDOĞAN
- 1979 - 1980 Fethi KÖKSAL
- 1980 - 1983 Vedat MÜFTÜOĞLU
- 1983 - 1987 Zübeyir Kemelek
- 1988 - 1990 Turhan Ayvaz
- 1992 - 1994 G. Osman BİLGİN
- 1995 - 1996 Haluk Nuri BALLI
- 1997 - 1999 Hüseyin KÖK
- 2002 - 2003 Sefer YILMAZ
- 2003 - 2004 Hüseyin GÖKDEMİR
- 2005 - 2006 Memduh TURA
- 2007 - 2008 Serkan ŞEKER
- 2009 - 2011 Ali YILMAZ
- 2011 - 2012 Hüseyin DEMİRBAŞ
- 2012 - 2015 Cuma ÇOTU
- 2015 - 2017 Cevdet BAKKAL
- 2017 - Ferhat Altay
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2015.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Şabanözü Nüfusu - Çankırı". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Çankırı Şabanözü Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Şabanözü Belediyesin resmi web sitesi 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Şabanözü Kaymakamlığının resmi web sitesi 1 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.