[go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Theodor Schwann

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Amerikan Birlik Ordusu subayı için Theodore Schwan sayfasına bakınız.
Theodor Schwann
Schwann, 1857
Doğum7 Aralık 1810(1810-12-07)
Neuss, Birinci Fransız İmparatorluğu
Ölüm11 Ocak 1882 (71 yaşında)
Köln, Alman İmparatorluğu
Eğitim
Tanınma nedeni
ÖdüllerCopley Madalyası (1845)
Kariyeri
DallarıBiyoloji

Theodor Schwann (Almanca telaffuz: [ˈteːodoːɐ̯ ˈʃvan];[1][2] 7 Aralık 1810 - 11 Ocak 1882) Alman bir hekim ve fizyologdu.[3] Biyolojiye yaptığı en önemli katkının hücre teorisini hayvanlara genişletmesi olduğu düşünülmektedir. Diğer katkıları arasında periferik sinir sistemindeki Schwann hücrelerinin keşfi, pepsinin keşfi ve incelenmesi, mayanın organik doğasının keşfi[4] ve "metabolizma" teriminin icadı yer almaktadır.[5]

İlk yılları ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Theodor Schwann, 7 Aralık 1810 tarihinde Neuss'ta Leonard Schwann ve Elisabeth Rottels'in çocuğu olarak dünyaya geldi.[6] Leonard Schwann bir kuyumcu ve daha sonra bir matbaacıydı. Theodor Schwann, Köln'de bir Cizvit okulu olan Dreikönigsgymnasium'da (Tricoronatum veya Üç Kral Okulu olarak da bilinir) okudu.[6][7] Schwann dindar bir Roma Katoliği'ydi. Köln'de rahip ve romancı olan din hocası Wilhelm Smets [de] insan ruhunun bireyselliğini ve özgür iradenin önemini vurgulamıştır.[6][7][8]:643

Schwann 1829'da Bonn Üniversitesinin tıp öncesi müfredatına kaydoldu. 1831'de felsefe lisans diploması aldı.[9] Schwann Bonn'dayken fizyolog Johannes Peter Müller ile tanıştı ve birlikte çalıştı.[3] Müller, 1837-1840 yıllarında Handbuch der Physiologie des Menschen für Vorlesungen adlı eserini yayınlayarak Almanya'da bilimsel tıbbın temellerini atmış kabul edilir.[10] :387 Bu kitap 1837-1843 yıllarında Elements of Physiology adıyla İngilizceye çevrilmiş ve 1800'lü yılların önde gelen fizyoloji ders kitabı haline gelmiştir.[6]

Schwann, 1831 yılında tıp alanında klinik eğitim almak üzere Würzburg Üniversitesine geçti.[7][11] 1833 yılında Müller'in anatomi ve fizyoloji profesörü olduğu Berlin Üniversitesine gitti.[7] Schwann 1834 yılında Berlin Üniversitesinden tıp doktoru derecesiyle mezun oldu. Tez çalışmasını 1833-1834 yıllarında Müller'in danışmanlığında yaptı. Schwann'ın tezi, tavuğun embriyonik gelişimi sırasında oksijen ihtiyacının dikkatli bir şekilde incelenmesini içeriyordu. Bunu gerçekleştirmek için, oksijen ve hidrojen gazlarını belirli zamanlarda inkübasyon odasından dışarı pompalamasını sağlayan bir cihaz tasarladı ve inşa etti. Bu sayede yumurtaların oksijene ihtiyaç duyduğu kritik dönemi tespit edebildi.[12]:60

Schwann 1834 yazında doktorluk yapmak için devlet sınavını geçti, ancak doktorluk yapmak yerine araştırma yaparak Müller ile çalışmaya devam etmeyi seçti.[11] En azından kısa vadede, aile mirası sayesinde bunu yapabilecek durumdaydı.[12]:60 Asistan olarak aldığı maaş sadece 120 thalerdi. Önümüzdeki beş yıl boyunca Schwann masraflarının dörtte üçünü mirasından karşılayacaktı. Uzun vadeli bir strateji olarak bu sürdürülebilir değildi.[12]:60

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Schwann, 1834'ten 1839'a kadar Berlin Üniversitesi Anatomisch-zootomische Museum'da Müller'in asistanı olarak çalıştı.[11] Schwann, sinirlerin, kasların ve kan damarlarının yapısını ve işlevini incelemeye odaklanan bir dizi mikroskobik ve fizyolojik deney gerçekleştirdi.[13] Schwann, Müller'in fizyoloji kitabına hazırlık olarak deneyler yapmanın yanı sıra kendi araştırmalarını da yürüttü. Önemli katkılarının birçoğunu Müller ile Berlin'de çalıştığı dönemde yapmıştır.[6]

Schwann, hayvan dokularını incelemek için yeni ve güçlü mikroskoplar kullandı. Bu sayede hayvan hücrelerini gözlemleyebildi ve farklı özelliklerini not edebildi. Çalışmaları, Matthias Jakob Schleiden'in bitkilerle ilgili çalışmalarını tamamlıyordu ve ondan bilgi alıyordu; ikisi yakın arkadaştılar.[12]:60[14]

Sessiz ve ciddi olarak tanımlanan Schwann, özellikle deneyleri için aparat yapımı ve kullanımı konusunda yetenekliydi. Ayrıca önemli bilimsel soruları tanımlayabiliyor ve bunları sistematik olarak test etmek için deneyler tasarlayabiliyordu. Yazıları erişilebilir ve mantığı "net bir ilerleme" olarak tanımlanmıştır.[12] :60 Cevaplamak istediği soruyu belirlemiş ve bulgularının önemini başkalarına etkili bir şekilde iletmiştir. Çalışma arkadaşı Jakob Henle ondan deney yapmak için "doğuştan gelen bir güdüye" sahip olarak bahsetmiştir.[12]:60

1838 yılına gelindiğinde Schwann'ın daha yüksek maaşlı bir pozisyona ihtiyacı vardı. Katolik bir şehir olan Bonn'a dönmeyi umuyordu. Orada 1838'de ve 1846'da tekrar bir profesörlük elde etmeye çalıştı, ancak hayal kırıklığına uğradı.[9]:85–86 Bunun yerine, 1839'da Schwann, bir başka Katolik şehri olan Belçika'nın Leuven kentindeki Université Catholique de Louvain'de anatomi kürsüsünü kabul etti.[9]:85–86[11]

Schwann kendini işine adamış ve vicdanlı bir profesör olduğunu kanıtladı. Yeni öğretim görevleriyle birlikte yeni bilimsel çalışmalar için daha az zamanı oldu. Deneysel teknikleri ve deneylerde kullanılacak aletleri mükemmelleştirmek için hatırı sayılır bir zaman harcadı. Çok az sayıda makale üretti. Bunun bir istisnası, 1844 yılında köpekler üzerinde yapılan bir dizi deneyi rapor eden ve safranın sindirimdeki önemini ortaya koyan bir makaleydi.[12]:87[13]

Kas kasılması, fermantasyon, sindirim ve çürüme gibi süreçleri incelerken Schwann, canlı fenomenlerin "maddi olmayan bir yaşamsal güç" yerine fiziksel nedenlerin sonucu olduğunu göstermeye çalıştı.[8] :643 Bununla birlikte, yine de "organik bir doğa" ile "ilahi bir planı" uzlaştırmaya çalışmıştır.[8] :645 Bazı yazarlar Schwann'ın 1838'deki hareketinin ve bundan sonra azalan bilimsel üretkenliğinin dini kaygıları ve hatta belki de hücre teorisi üzerine yaptığı çalışmaların teorik sonuçlarıyla ilgili bir krizi yansıttığını öne sürmüştür.[9][13] :85–86 Ancak diğer yazarlar bunu onun düşüncelerini yanlış yansıtmak olarak değerlendirmekte ve Schwann'ın varoluşsal bir kriz ya da mistik bir evreden geçtiği fikrini reddetmektedir.[9] :85–86 Ohad Parnes, Schwann'ın laboratuvar defterlerini ve diğer yayınlanmamış kaynaklarını yayınlarıyla birlikte kullanarak araştırmalarını birleşik bir ilerleme olarak yeniden yapılandırmaktadır. [15]:126 Florence Vienne, "organik gelişimin birleştirici bir ilkesi" olarak hücre teorisinin Schwann da dahil olmak üzere çeşitli savunucuların felsefi, dini ve siyasi fikirleriyle nasıl ilişkili olduğunu tartışmak için yayınlanmamış yazılardan yararlanıyor.[8]

1848'de Antoine Frédéric Spring onu yine Belçika'daki Liège Üniversitesine geçmeye ikna etti.[11] Schwann, Liège'de anatomi ve fizyolojideki son gelişmeleri takip etmeye devam etti ancak kendisi büyük yeni keşifler yapmadı. Bir tür mucit haline geldi. Projelerinden biri, çevrenin solunamadığı ortamlarda insan yaşamını desteklemek için kapalı bir sistem olarak tasarlanan taşınabilir bir solunum cihazıydı.[13] 1858 yılına gelindiğinde fizyoloji, genel anatomi ve embriyoloji profesörü olarak görev yapıyordu. 1863 yılında Amerikan Felsefe Topluluğu onu uluslararası üye olarak seçti.[16] 1872'den itibaren genel anatomi ve 1877'den itibaren de embriyoloji derslerini vermeyi bıraktı. 1879'da tamamen emekli oldu.[11]

Schwann meslektaşları tarafından derin bir saygı görüyordu. 1878 yılında, öğretmenlik yıllarını ve birçok katkısını kutlamak için bir festival düzenlendi. Kendisine eşsiz bir hediye sunuldu: Çeşitli ülkelerden bilim insanlarının 263 imzalı fotoğraf portresini içeren bir kitap, her biri ayrı bir bilim insanı tarafından Schwann'a hediyenin bir parçası olması için gönderildi. Kitap "Hücre teorisinin yaratıcısına, çağdaş biyologlara" ithaf edilmiştir.[13]

Schwann emekli olduktan üç yıl sonra 11 Ocak 1882'de Köln'de öldü.[7] Köln'ün Melaten mezarlığındaki aile mezarlığına gömüldü.[17]

Belçika, Liege Üniversitesi, Zooloji Enstitüsü girişindeki Theodor Schwann'ın bronz heykeli

Katkılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yayınlanmamış yazıları ve laboratuvar notları bağlamında bakıldığında Schwann'ın araştırması, biyolojik süreçlerin maddi nesneler veya "ajanlar" ve bunların uyguladıkları kuvvetler ile ölçülebilir etkileri arasındaki nedensel bağımlılıklar açısından tanımlandığı "tutarlı ve sistematik bir araştırma programı" olarak görülebilir. Schwann'ın temel, aktif bir birim olarak hücre fikri, mikrobiyolojinin "titizlikle yasalara uygun bir bilim" olarak gelişmesinde temel olarak görülebilir.[15]:121–122

Kas dokusu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Schwann'ın 1835'teki ilk çalışmalarından bazıları, "hesaplamanın fizyolojiye girişi" için bir başlangıç noktası olarak gördüğü kas kasılması ile ilgiliydi.[15]:122 İlgili diğer değişkenleri kontrol ederek ve ölçerek kasın kasılma kuvvetini hesaplamak için deneysel bir yöntem geliştirdi ve tanımladı.[15] Onun ölçüm tekniği daha sonra Emil du Bois-Reymond ve diğerleri tarafından geliştirildi ve kullanıldı.[18] Schwann'ın notları, fizyolojik süreçlerin düzenliliklerini ve yasalarını keşfetmeyi umduğunu göstermektedir.[15]

Pepsin

[değiştir | kaynağı değiştir]

1835 yılında sindirim süreçleri hakkında nispeten az şey biliniyordu. William Prout 1824 yılında hayvanların sindirim sularının hidroklorik asit içerdiğini bildirmişti. Schwann, sindirim sularındaki diğer maddelerin de yiyeceklerin parçalanmasına yardımcı olabileceğini fark etti.[6] Schwann, 1836 yılının başında sindirim süreçlerini incelemeye başladı. Sindirimi, hemen görülebilir veya ölçülebilir olmasa da deneysel olarak "kendine özgü spesifik bir madde" olarak tanımlanabilen fizyolojik bir ajanın etkisi olarak kavramsallaştırdı.[15]:124–125

Sonunda Schwann, mide zarından başarıyla izole ettiği ve 1836'da adlandırdığı pepsin enzimini buldu.[3][6][19] Schwann bu enzimin adını Grekçe "sindirim" anlamına gelen πέψις pepsis kelimesinden türetmiştir (πέπτειν peptein "sindirmek").[20][21] Pepsin, hayvan dokusundan izole edilen ilk enzimdi.[19] Yumurta akındaki albümini peptonlara parçalayabildiğini göstermiştir.[17][22]

Schwann'a göre daha da önemlisi, bu tür analizlerin yapılmasıyla "tüm organize cisimlerde yaşamın tüm gelişim süreci açıklanabilirdi."[15] :126 Bir sonraki yıl boyunca hem ayrışma hem de solunum üzerine çalıştı ve daha sonra maya çalışmalarına uyarlayacağı aparatları inşa etti.[15]:128

Maya, fermantasyon ve kendiliğinden oluşum

[değiştir | kaynağı değiştir]

Schwann daha sonra maya ve fermantasyon üzerine çalıştı. Maya üzerine yaptığı çalışmalar, 1837 yılında çalışmalarını yayınlayan Charles Cagniard de la Tour ve Friedrich Traugott Kützing tarafından yapılan çalışmalardan bağımsızdı.[6][23][24][25] Schwann, 1836 yılına gelindiğinde alkol fermantasyonu üzerine çok sayıda deney gerçekleştirmişti.[6] Güçlü mikroskoplar, maya hücrelerini ayrıntılı olarak gözlemlemesini ve bunların yapıları bitkilerinkine benzeyen küçük organizmalar olduğunu fark etmesini mümkün kıldı.[26]

Schwann, alkolik fermantasyon sırasında mayanın çoğaldığını fark eden diğerlerinin ötesine geçerek, önce mayaya birincil nedensel faktör rolünü verdi, ardından da onun canlı olduğunu iddia etti. Schwann mikroskobu, mayada fermantasyonla ilgili iki popüler teoriyi çürüten, dikkatle planlanmış bir dizi deneyi gerçekleştirmek için kullandı. İlk olarak, oksijen varlığında kapalı bir kapta mayalanan biradan gelen sıvının sıcaklığını kontrol etti. Sıvı bir kez ısıtıldığında artık mayalanamıyordu. Bu, Joseph Louis Gay-Lussac'ın oksijenin fermantasyona neden olduğu yönündeki spekülasyonunu çürüttü. Bu, sürecin gerçekleşmesi için bir tür mikroorganizmanın gerekli olduğunu gösteriyordu. Schwann daha sonra arıtılmış hava ve arıtılmamış havanın etkilerini test etti.[27] Havayı ısıtılmış cam ampullerden geçirerek sterilize etti.[24] Saflaştırılmış havanın varlığında fermantasyon gerçekleşmedi. Saflaştırılmamış havanın varlığında meydana geldi, bu da havadaki bir şeyin süreci başlattığını düşündürdü. Bu, canlı organizmaların cansız maddelerden gelişebileceği fikri olan kendiliğinden oluşum teorisine karşı güçlü bir kanıttı.[27]

Schwann, fermantasyonun başlaması için mayaların varlığına ihtiyaç olduğunu ve mayalar büyümeyi bıraktığında durduğunu göstermişti.[28] Şekerin, canlı bir madde olan mayanın etkisine dayanan organik bir biyolojik sürecin parçası olarak alkole dönüştüğü sonucuna vardı. Fermantasyonun şeker oksidasyonu gibi inorganik bir kimyasal süreç olmadığını gösterdi.[27] Daha fazla maya üretecek reaksiyon için canlı maya gerekliydi.[23]

Schwann haklı olmasına rağmen, fikirleri akranlarının çoğunun ilerisindeydi.[6] Justus von Liebig ve Friedrich Wöhler, Schwann'ın canlı bir organizmanın önemine yaptığı vurgunun vitalizmi desteklediğini düşünerek ona şiddetle karşı çıktılar. Buna karşın Liebig, fermantasyonu canlı madde içermeyen, tamamen kimyasal bir dizi olay olarak görüyordu.[29] İronik bir şekilde, Schwann'ın çalışmaları daha sonra vitalizmden uzaklaşmanın ilk adımı olarak görülmüştür. [23]:56–57 Schwann, Müller'in öğrencileri arasında yaşamın fiziko-kimyasal bir açıklaması için çalışan ilk kişiydi.[3] Schwann'ın görüşü, canlıların organik kimyanın biyolojik reaksiyonları açısından kavramsallaştırılmasını ilerletirken, Liebig biyolojik reaksiyonları tamamen inorganik kimyaya indirgemeye çalışmıştır.[30]

Schwann'ın fermantasyon üzerine yaptığı çalışmaların değeri on yıl sonra Louis Pasteur tarafından fark edilecekti.[6] Pasteur fermantasyon araştırmalarına 1857'de Schwann'ın çalışmalarını tekrarlayıp doğrulayarak, mayanın canlı olduğunu kabul ederek ve ardından fermantasyon araştırmalarını daha da ileri götürerek başlayacaktı. Liebig-Pasteur tartışmasında Liebig'in görüşlerine Schwann değil Pasteur meydan okuyacaktı.[30] Geçmişe bakıldığında, Pasteur'ün mikrop teorisi ve Lister'in antiseptik uygulamaları Schwann'ın etkisine dayandırılabilir.[3]

Hücre teorisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

1837 yılında Matthias Jakob Schleiden, yeni bitki hücrelerinin eski bitki hücrelerinin çekirdeklerinden oluştuğunu görmüş ve belirtmiştir. Bir gün Schwann ile yemek yerken, sohbetleri bitki ve hayvan hücrelerinin çekirdekleri üzerine döndü. Schwann, notokord hücrelerinde (Müller tarafından gösterildiği gibi) benzer yapılar gördüğünü hatırladı ve iki fenomeni birbirine bağlamanın önemini hemen fark etti. Benzerlik her iki gözlemci tarafından da gecikmeden doğrulandı. Daha sonraki deneylerde Schwann, kurbağa larvalarından alınan notokordal doku ve kıkırdağın yanı sıra domuz embriyolarından alınan dokuları da inceleyerek hayvansal dokuların her biri bir çekirdeğe sahip hücrelerden oluştuğunu ortaya koydu.[14]

Schwann gözlemlerini 1838 yılında Neue notisen geb. nat.-heilk dergisinde yayınladı.[31] Bunu 1839'da Mikroskopische Untersuchungen über die Uebereinstimmung in der Struktur und dem Wachsthum der Thiere und Pflanzen (Hayvanların ve bitkilerin yapı ve büyüme benzerliği üzerine mikroskobik araştırmalar) adlı kitabının yayınlanması izledi. Modern biyolojinin temelini oluşturan, dönüm noktası niteliğinde bir çalışma olarak kabul edilmektedir.[14][32]

Schwann bu eserinde "Tüm canlılar hücrelerden ve hücre ürünlerinden oluşur" demiştir.[33] Hücreler hakkında, hücre teorisini veya hücre doktrinini oluşturan üç sonuç daha çıkardı. İlk ikisi doğruydu:

  1. Hücre; canlılarda yapı, fizyoloji ve organizasyon birimidir.[32]
  2. Hücre, ayrı bir varlık ve organizmaların inşasında bir yapı taşı olarak ikili bir varoluşa sahiptir.[32]

1860'lara gelindiğinde bu ilkeler, bitki ve hayvanların temel anatomik yapısını tanımlamak için kullanılan hücre teorisinin kabul edilen temelini oluşturuyordu.[3]

Schwann'ın teorisi ve gözlemleri modern histoloji için bir temel oluşturmuştur.[3] Schwann, "ne kadar farklı olursa olsun, organizmaların temel parçaları için tek bir evrensel gelişim ilkesi olduğunu ve bu ilkenin hücrelerin oluşumu olduğunu" iddia etmiştir.[34] Schwann bu iddiasını, yetişkin hayvan dokularını inceleyerek ve tüm dokuların beş tip yüksek derecede farklılaşmış hücresel doku açısından sınıflandırılabileceğini göstererek desteklemiştir.[6][23]

  1. bağımsız ve ayrı olan hücreler, örneğin kan hücreleri
  2. bağımsız ancak katmanlar halinde bir araya toplanmış hücreler, örneğin deri, tırnaklar, tüyler
  3. bağlantı duvarları birleşmiş hücreler, örneğin kıkırdak, kemik ve diş minesi
  4. lifler oluşturan uzun hücreler, örneğin tendonlar ve bağlar
  5. kaslar, tendonlar ve sinirler gibi duvarların ve boşlukların birleşmesiyle oluşan hücreler[6]

Tek hücreli yumurtanın sonunda tam bir organizmaya dönüştüğüne dair gözlemi, embriyolojinin temel ilkelerinden birini oluşturmuştur.[23]

Schwann'ın hücrelerin oluşumu üzerine spekülasyon yapan üçüncü ilkesi daha sonra çürütülmüştür. Schwann, canlı hücrelerin kristallerin oluşumuna benzer şekillerde oluştuğunu varsaymıştır. Biyologlar, 1857 yılında Omnis cellula e cellula (her hücre başka bir hücreden doğar) özdeyişini popüler hale getiren patolog Rudolf Virchow'un görüşünü kabul edeceklerdi. Bu özdeyiş ilk olarak 1825 yılında François-Vincent Raspail tarafından ortaya atılmıştı,[35] ancak Raspail'in yazıları kısmen cumhuriyetçi duyguları nedeniyle popüler değildi. Schwann ve Raspail'in birbirlerinin çalışmalarından haberdar olduklarını gösteren hiçbir kanıt yoktur.[8]:630–631

Özelleşmiş hücreler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Schwann özellikle sinir ve kas dokularıyla ilgilenmiştir. Vücut dokularını hücresel yapılarına göre sınıflandırma çabalarının bir parçası olarak, sinir liflerini saran hücreleri keşfetti ve bu hücreler günümüzde onun onuruna Schwann hücreleri olarak adlandırılmaktadır.[17] Periferik sinirlerin yağlı miyelin kılıflarının nasıl oluştuğu, elektron mikroskobu icat edilene kadar yanıtlanamayan bir tartışma konusuydu.[36][37] Periferik sinir sistemindeki tüm aksonların Schwann hücreleriyle sarılı olduğu artık bilinmektedir. Mekanizmaları incelenmeye devam etmektedir.[36][38][39]

Schwann ayrıca üst yemek borusundaki kas dokusunun çizgili olduğunu keşfetti.[17] Schwann, yemek borusunun kaslı yapısının, yiyecekleri ağız ile mide arasında taşıyan bir boru gibi hareket etmesini sağladığını düşünmüştür.[40]

Schwann, dişleri incelerken hem minenin iç yüzeyine hem de pulpaya bağlı "silindirik hücreleri" ilk fark eden kişiydi. Ayrıca dentin tüplerinde daha sonra "Tomes lifleri" olarak bilinen fibrilleri tanımladı. Tüplerin ve fibrillerin olası yapısal ve işlevsel önemi üzerine spekülasyonlarda bulunmuştur.[17][41]

Metabolizma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Schwann, mikroskobik araştırmalarında "metabolizma" terimini ortaya atmış ve bu terimi hücrelerin kimyasal faaliyetlerini tanımlamak için ilk olarak Almanca "metabolische" sıfatıyla kullanmıştır. Fransızca metinlerde 1860'larda le métabolisme kullanılmaya başlandı. Metabolizma terimi İngilizceye Michael Foster tarafından 1878 yılında Textbook of Physiology adlı kitabında kazandırılmıştır.[42]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Dudenredaktion; Kleiner, Stefan; Knöbl, Ralf (2015) [First published 1962]. Das Aussprachewörterbuch [The Pronunciation Dictionary]. 7th (Almanca). Berlin: Dudenverlag. ss. 771, 834. ISBN 978-3-411-04067-4. 
  2. ^ Krech, Eva-Maria; Stock, Eberhard; Hirschfeld, Ursula; Anders, Lutz Christian (2009). Deutsches Aussprachewörterbuch [German Pronunciation Dictionary] (Almanca). Berlin: Walter de Gruyter. ss. 914, 987. ISBN 978-3-11-018202-6. 22 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2020. 
  3. ^ a b c d e f g  Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Schwann, Theodor". Encyclopædia Britannica. 24 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 388. 
  4. ^ "Theodor Schwann German physiologist". Encyclopaedia Britannica. 31 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  5. ^ Price, Catherine (2018). "Probing the Mysteries of Human Digestion". Distillations. 4 (2). ss. 27-35. 23 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2018. 
  6. ^ a b c d e f g h i j k l m "Theodor Schwann". Famous Scientists. 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2018. 
  7. ^ a b c d e Thomas, Tony Abraham (2017). "Theodor Schwann: A founding father of biology and medicine". Current Medical Issues. 15 (4). s. 299. doi:10.4103/cmi.cmi_81_17. 
  8. ^ a b c d e Vienne, Florence (28 Kasım 2017). "Worlds Conflicting". Historical Studies in the Natural Sciences. 47 (5). ss. 629-652. doi:10.1525/hsns.2017.47.5.629. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2018. 
  9. ^ a b c d e Oppenheimer, Jane (1963). "Review: LIVES AND LETTERS OF THEODOR SCHWANN A REVIEW Reviewed Work: Lettres de Théodore Schwann by Marcel Florkin". Bulletin of the History of Medicine. 37 (1). ss. 78-83. JSTOR 44446900. 
  10. ^ Garrison, Fielding Hudson (8 Aralık 2013). An Introduction to the History of Medicine, with Medical Chronology, Bibliographic Data and Test Questions – Primary Source Edition. Nabu Press. ss. 387-404, 416. ISBN 978-1295393169. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  11. ^ a b c d e f "Schwann, Theodor Ambrose Hubert". Max Planck Institute for the History of Science. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  12. ^ a b c d e f g Otis, Laura (5 Nisan 2007). Müller's lab. Oxford University Press. ss. 60-76. ISBN 9780195306972. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  13. ^ a b c d e Aubert, Genviève (2003). "Theodor Schwann" (PDF). Aminoff, Michael; Daroff, Robert (Ed.). Encyclopedia of the Neurological Sciences. San Diego: Academic Press. ss. 215-217. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2015. 
  14. ^ a b c Hajdu, Steven I. (2002). "A note from history: Introduction of the cell theory". Annals of Clinical and Laboratory Science. 32 (1). ss. 98-100. PMID 11848625. 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  15. ^ a b c d e f g h Parnes, Ohad (11 Nisan 2006). "From agents to cells: Theodor Schwann's research notes of the years 1835 to 1838". Holmes, F. L.; Renn, J.; Rheinberger, Hans-Jörg (Ed.). Reworking the bench : research notebooks in the history of science. Kluwer Academic Publishers. ss. 123-. ISBN 978-0-306-48152-9. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2018. 
  16. ^ "Theodor Schwann". American Philosophical Society Member History Database. 29 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2021. 
  17. ^ a b c d e Karenberg, Axel (26 Ekim 2000). "Chapter 7. The Schwann cell". Koehler, Peter J.; Bruyn, George W.; Pearce, John M. S. (Ed.). Neurological eponyms. Oxford University Press. ss. 44-50. ISBN 9780195133660. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  18. ^ Finkelstein, Gabriel (2013). Emil du Bois-Reymond : neuroscience, self, and society in nineteenth-century Germany. Cambridge, MA: MIT Press. ss. 51-52. ISBN 9780262019507. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  19. ^ a b Miller, David; Millar, Ian; Millar, John; Millar, Margaret (25 Temmuz 2002). The Cambridge Dictionary of Scientists. 2nd. Cambridge University Press. ss. 320-321. ISBN 9780511074141. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2018. 
  20. ^ Florkin M (Mar 1957). "[Discovery of pepsin by Theodor Schwann]". Revue Médicale de Liège (Fransızca). 12 (5). ss. 139-44. PMID 13432398. 
  21. ^ Asimov, Isaac (1980). A short history of biology. Westport, Conn: Greenwood Press. s. 95. ISBN 978-0-313-22583-3. 
  22. ^ Modlin, Irvin M.; Sachs, George (2004). Acid related diseases : biology and treatment. 2nd. Lippincott Williams & Wilkins. s. 195. ISBN 978-0781741231. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 
  23. ^ a b c d e Meulders, Michel (2010). Helmholtz : from enlightenment to neuroscience (PDF). MIT Press. ss. 56-60. 3 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  24. ^ a b Schlenk, Fritz (1997). "Early Research on Fermentation—a Story of Missed Opportunities" (PDF). Cornish-Bowden, A. (Ed.). New Beer in an Old Bottle: Eduard Buchner and the Growth of Biochemical Knowledge. Valencia, Spain: Universitat de València. ss. 43-50. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Kasım 2018. 
  25. ^ Schwann, Th. (1837). "Vorläufige Mittheilung, betreffend Versuche über die Weingährung und Fäulniss". Annalen der Physik und Chemie. 117 (5). ss. 184-193. Bibcode:1837AnP...117..184S. doi:10.1002/andp.18371170517. ISSN 0003-3804. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2019. 
  26. ^ "Schwann, Theodor (1810–1882)". Eric Weisstein's World of Biography. 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2018. 
  27. ^ a b c Springer, Alfred (13 Ekim 1892). "The Micro-organisms of the Soil". Nature. 46 (1198). ss. 576-579. Bibcode:1892Natur..46R.576.. doi:10.1038/046576b0. ISSN 0028-0836. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2020. 
  28. ^ Berche, P. (October 2012). "Louis Pasteur, from crystals of life to vaccination". Clinical Microbiology and Infection. Cilt 18. ss. 1-6. doi:10.1111/j.1469-0691.2012.03945.x. PMID 22882766. 
  29. ^ Lafar, Franz; Salter, T. C. (1898). Technical Mycology: Schizomycetic fermentation. C. Griffin and company, limited. ss. 18-19. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2018. 
  30. ^ a b Geisler, Eliezer; Heller, Ori (1998). Management of medical technology : theory, practice, and cases. Kluwer Academic Publishers. ss. 267-268. ISBN 9780792380542. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2018. 
  31. ^ Schwann T. Ueber die Analogie in der Structur und dem Wachsthum der Thiere und Pflanzen. Neue Not Geb Nat Heil, 1838;Jan:33–36; 1838;Feb:25–29; 1838;Apr:21–23.
  32. ^ a b c Rhoads, Dan (5 Kasım 2007). "History of Cell Biology". Bite Size Bio. 21 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  33. ^ Schwann, Theodor (1839). Microscopical Researches into the Accordance in the Structure and Growth of Animals and Plants. Berlin: Printed for the Sydenham Society. 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010.  (English translation by Henry Smith, for the Sydenham Society, 1847)
  34. ^ Williams, Henry Smith (1900). The Story of Nineteenth-century Science. Harper & Brothers. ISBN 978-1145376991. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2018. 
  35. ^ Rogers, Kara (15 Ocak 2011). Medicine and healers through history. 1st. Britannica Educational Pub. s. 132. ISBN 9781615303670. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2018. 
  36. ^ a b Bunge, R P; Bunge, M B; Eldridge, C F (March 1986). "Linkage Between Axonal Ensheathment and Basal Lamina Production by Schwann Cells". Annual Review of Neuroscience. 9 (1). ss. 305-328. doi:10.1146/annurev.ne.09.030186.001513. PMID 3518587. 
  37. ^ "Schwann cell". Encyclopaedia Britannica. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018. 
  38. ^ Jacobson, Marcus (14 Mart 2013). Developmental neurobiology. 3rd. Plenum Press. ISBN 978-0306437977. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2018. 
  39. ^ Rosso, Gonzalo; Young, Peter; Shahin, Victor (25 Ekim 2017). "Implications of Schwann Cells Biomechanics and Mechanosensitivity for Peripheral Nervous System Physiology and Pathophysiology". Frontiers in Molecular Neuroscience. Cilt 10. s. 345. doi:10.3389/fnmol.2017.00345. PMC 5660964 $2. PMID 29118694. 
  40. ^ Schlager, Neil; Lauer, Josh (2000). Science and its times : understanding the social significance of scientific discovery. Gale Group. s. 287. ISBN 978-0787639372. 
  41. ^ Baume, Louis J. (1980). The biology of pulp and dentine : a historic, terminologic-taxonomic, histologic-biochemical, embryonic and clinical survey. Monographs in Oral Science. 8. S. Karger. ss. 1-220. ISBN 9783805530323. PMID 6986016. 
  42. ^ Heilbron, John L. (2003). The Oxford companion to the history of modern science. Oxford University Press. s. 513. ISBN 9780195112290. 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2018. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Aszmann, O. C. (2000). "The life and work of Theodore Schwann". Journal of Reconstructive Microsurgery. 16 (4). ss. 291-5. doi:10.1055/s-2000-7336. PMID 10871087. 
  • Florkin, M. (1958). "Episodes in medicine of the people from Liège: Schwann & the stigmatized". Revue Médicale de Liège. 13 (18). ss. 627-38. PMID 13591909. 
  • Florkin, M. (1957). "1838; Year of crisis in the life of Théodore Schwann". Revue Médicale de Liège. 12 (18). ss. 503-10. PMID 13466730. 
  • Florkin, M. (1957). "Discovery of pepsin by Theodor Schwann". Revue Médicale de Liège. 12 (5). ss. 139-44. PMID 13432398. 
  • Florkin, M. (1951). "Schwann as medical student". Revue Médicale de Liège. 6 (22). ss. 771-7. PMID 14892596. 
  • Florkin, M. (October 1951). "Schwann at the Tricoronatum". Revue Médicale de Liège. 6 (20). ss. 696-703. PMID 14883601. 
  • Florkin, M. (1951). "The family and childhood of Schwann". Revue Médicale de Liège. 6 (9). ss. 231-8. PMID 14845235. 
  • Haas, L. F. (1999). "Neurological stamp. Theodore Schwann (1810–82)". J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry. 66 (1). s. 103. doi:10.1136/jnnp.66.1.103. PMC 1736145 $2. PMID 9886465. 
  • Hayashi, M. (1992). "Theodor Schwann and reductionism". Kagakushi Kenkyu. 31 (184). ss. 209-14. PMID 11639601. 
  • Kiszely, G. (1983). "Theodor Schwann". Orvosi Hetilap. 124 (16). ss. 959-62. PMID 6343953. 
  • Kosinski, C. M. (2004). "Theodor Schwann". Der Nervenarzt. 75 (12). s. 1248. doi:10.1007/s00115-004-1805-5. PMID 15368056. 
  • Kruta, V. (1987). "The idea of the primary unity of elements in the microscopic structure of animals and plants. J. E. Purkynĕ and Th. Schwann". Folia Mendeliana. Cilt 22. ss. 35-50. PMID 11621603. 
  • Lukács, D. (April 1982). "Centenary of the death of Theodor Schwann". Orvosi Hetilap. 123 (14). ss. 864-6. PMID 7043357. 
  • Watermann, R. (1973). "Theodor Schwann accepted the honorable appointment abroad". Medizinische Monatsschrift. 27 (1). ss. 28-31. PMID 4576700. 
  • Watermann, R. (1960). "Theodor Schwann as a maker of lifesaving apparatus". Die Medizinische Welt. Cilt 50. ss. 2682-7. PMID 13783359. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Theodor Schwann ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Theodor Schwann
ile ilgili kütüphane kaynakları
By Theodor Schwann
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Theodor_Schwann&oldid=33805977" sayfasından alınmıştır