Sarcosuchus
| Sarcosuchus | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Tip tür | |||||||||||
| † Sarcosuchus imperator Marsh, 1869 | |||||||||||
Sarcosuchus (anlamı: et timsahı) Erken Kretase devrinde yaşamış ve yaklaşık 110 milyon yıl önce soyu tükenmiş crocodyliform üyesi bir timsah cinsidir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Cins adı olan Sarcosuchus kelimesi, et anlamına gelen Antik Yunanca sarco kelimesiyle timsah anlamına gelen suchus kelimesinin birleştirilmesiyle türetilmiştir.[1]
Keşif
[değiştir | kaynağı değiştir]1946'da Fransız rahip, jeolog ve paleontolog Albert Félix de Lapparent tarafından Cezayir sınırlarındaki Aoulef Cheurfa'da dev bir canlıya ait kemik ve diş parçaları bulunmuştur. Birkaç sene sonra Félix'in yeğeni de Broin bu fosil parçaları üzerinde çalışmaya başlamıştı, kendisi bir paleontolog ve sürüngen uzmanıydı. Tarih 1960'ları gösterdiğinde Fransız atom enerjisi kurumu uranyum arama çalışmaları esnasında Sahra Çölü'nde neredeyse eksiksiz 2 çene kemiği buldular ki, bu da önceki kalıntıların ait olduğu canlıya benzer bir hayvandı. 1966'da Broin ve Prof. Taquet ortak olarak bu fosilin çalışmalarını makale olarak yayımladılar. Fosillerden oluşturulan holotip için Sarcosuchus imperator ikili adlandırmasına gidilmiştir. 1973'te Taquet tarafından aynı bölgeye (Gadoufaoua) ikinci bir saha çalışması düzenlendi. Neredeyse eksiksiz olan bir iskelet bulundu ve bugün La Grande Galerie du Muséum'da sergilenmektedir.[2]
Fiziksel özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaşamış bilinen en büyük timsahlardan biri olan Sarcosuchus ortalama 8 ton ağırlığa ve 12 metreyi bulan uzunluğa sahiptir. Önemli karakteristik özelliklere sahip olan bu timsah cinsi görece ince ağzı, büyük burnu ve kesintisiz olarak vücudunun üstünü kaplayan osteoderm tabakasıyla modern timsahlardan ayrılır. Sınıflandırma mantığı ile bakılırsa modern timsahların doğrudan atası olmadığı görülmektedir zira Sarcosuchus teknik olarak pholidosaur sayılır, Sarcosuchus'un aksine geç kretase timsahı olan Deinosuchus modern alligatorlerin atasıdır. Bir diğer önemli nokta günümüz timsahlarının aksine Sarcosuchus'un kuyruğundan kafatasına dek kesintisiz bir osteoderm dokusu gelişmiştir. Diğer önemli bir husus da hayvanın osteoderm dokusunun incelenmesiyle ortaya çıkmıştır. Yarı yetişkin bir bireyin osteoderminin 40 yaş halkası barındırdığı görülmüştür, bu hayvanın boyutunun, maksimum olduğu düşünülen boyuta oranı yüzde 80 olarak hesaplanınca ortalama olarak 50-60 yılda maksimum vücut büyüklüğüne ulaştıkları düşünülmektedir. Modern timsahlar, Sarcosuchus'tan farklı olarak yaşamları boyu büyümezler. MNN 604 numaralı fosil numunesi üzerine yapılan çalışmalarda üst çenesi, alt çenesinden kabaca 10 cm kadar uzun olan Sarcosuchus'un premaxillary (en ön çene) kısmında 5 adet diş varken; üst çenenin orta kısmında (maxillary) 30 diş vardır. Alt çene (dentary) 31 dişe sahiptir. premaxillary kısmındaki 4. ve 5. dişler çenelerdeki en büyük dişlerdir.[3]
Habitat ve diyet
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaklaşık 100 milyon yıl önce sahra çölü bugünkünün aksine oldukça sulak ve tropikal bir bölgeydi. pek çok paleonehrin (eski nehirler) kavşak noktasıydı.[1] Klasik olarak günümüz timsahlarına benzer diyetleri olduğu düşünülebilir, ama çene yapılarına bakılarak diyetlerinde balık da olduğu düşünülmektedir. Balık diyetlerinin yanında su içmek için nehir kıyısına gelen otçul dinozorlara da saldırdıkları düşünülmektedir.[3]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Wikimedia Commons'ta Sarcosuchus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Sarcosuchus ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Strauss, Bob. "10 Facts About Sarcosuchus, the World's Biggest Crocodile". www.thoughtco.com/. Thoughtco. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ Editors, Editors. "Sarcosuchus imperator". www.saga-geol.asso.fr/. Saga-geol. 30 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.
- ^ a b Sereno, Paul. "The Giant Crocodyliform Sarcosuchus from the Cretaceous of Africa". www.researchgate.com. Researchgate. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020.