Egemenlik sayfasının kaynağını görüntüle

Aşağıdaki nedenden dolayı bu sayfayı değiştirmeye izniniz yok:

IP adresiniz tüm Wikimedia Vakfı vikilerinde engellenen bir aralıkta.

Engellemeyi yapan ‪Hasley‬. Verilen gerekçe Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Engel başlangıcı: 16.21, 18 Aralık 2022
Engelin sonlanması: 16.21, 18 Aralık 2025

Geçerli IP adresiniz 62.210.136.28. Engellenen aralık 62.210.0.0/16.

Lütfen yapacağınız sorgulara yukarıdaki bütün ayrıntıları ekleyin. Yanlışlıkla engellendiğinizi düşünüyorsanız, ek bilgileri ve talimatları Açık vekil sunuculara izin verilmez küresel ilkesinde bulabilirsiniz.

Aksi takdirde, engellemeyi tartışmak için lütfen Meta-Wiki'de bir inceleme isteği gönderin. Ayrıca, yukarıdaki tüm ayrıntıları içeren bir e-postayı kahyalar VRT sırasına stewards@wikimedia.org adresinden gönderebilirsiniz.

Bu sayfanın kaynağını görebilir ve kopyalayabilirsiniz.

{{çoklu sorun|
{{kaynaksız|tarih=Temmuz 2020}}
{{Eksik|tarih=Temmuz 2023}}
}}
{{Genişlet dil|topic=|langcode=en|otherarticle=Sovereignty|tarih=Temmuz 2023}}
[[Dosya:Leviathan frontispiece cropped British Library.jpg|küçükresim|upright=0.91|[[Thomas Hobbes]]''un [[Leviathan]] adlı eserinde, egemenlik bireylerin bir araya geldiği ve kılıç kullanan bir vücut olarak betimlenmektedir.]]
{{Politika kenar çubuğu|İlgili}}
'''Egemenlik''' ya da '''hâkimiyet''', bir toprak parçası ya da mekân üzerindeki kural koyma gücü ve hukuk yaratma kudretidir. Bu güç siyasi erkin dayattığı yasallaşmış bir üst iradeyi ifade etmektedir.

Egemenlik aynı zamanda bir [[devlet]]in ülkesi ve uyrukları üzerindeki yetkilerinin tümünü ifade eder. Bir başka deyimle egemenlik, devleti başka tüzel kişiliklerden ve örgütlenme biçimlerinden (örneğin şirketlerden, derneklerden, kulüplerden, çetelerden, din ve mezhep birliklerinden, feodal bağlılık ve yönetim birimlerinden) ayıran özelliktir. Egemen olmayan devlet olmaz; kaynağını [[devlet]]ten almayan egemenlik de olmaz.{{Kaynak belirt}}

== Kavramın tarihçesi ==
Orta Çağ Avrupası'nın büyük bir bölümünde, kaynağını kralla [[vasal]]leri veya [[vasal]]lerle diğer yerel güç odakları arasındaki sözleşmelerden alan [[feodal]] ilişkiler egemendi. Bunun yanı sıra, çeşitli derecelerde bağımsız olan şehirler, köy birlikleri, [[federasyon]]lar, ortak yönetim alanları vb. mevcuttu. Ayrıca bazı yönleriyle krala bağlı, bazı yönlerden tamamen bağımsız olan Kilise de önemli bir siyasi güçtü.

Modern krallıkların ortaya çıkmasıyla birlikte, devleti devlet yapan temel hak ve yetkilerin tanımlanması sorunu ortaya çıktı. Fransız hukukçu ''[[Jean Bodin]]'' (1530-1596) modern egemenlik kuramının kurucusu sayılır. 1576'da yayımladığı ''Les six livres de la république'' ([[Devlet'e Dair Altı Kitap]]) adlı eserde Bodin egemenliği "Devlet'in mutlak ve kalıcı gücü" olarak tanımladı. "Mutlak", egemenliğin bölünemeyeceği ve paylaşılamayacağı anlamındaydı (ancak bu mutlaklık sadece kamu hakları alanındaydı ve bireyin özel haklarına tecavüz edemiyordu). "Kalıcı" olması ise bu gücün [[hükümdar]]ın ölümü ile sona ermediği ve bireylerden bağımsız olduğunu gösteriyordu. Egemenlik belirtilerinin bir bölümünü hükümdar şahsen kullanabilir, bir bölümünü memurlarına ve kurumlara kullandırabilirdi. Ancak egemenliğin kendisi devredilemezdi.

17. yüzyılda [[Hollanda]]lı hukukçu ''[[Hugo Grotius]]'' (1583-1645) modern devletler hukukunun ilkelerini egemenlik kavramıyla temellendirdi. 1648 Westfalya Barışı ile, egemen devletlerin hukuki eşitliği ilkesi modern Avrupa devletler sisteminin temeli olarak benimsendi. 17. ve 18. yüzyıllarda [[Thomas Hobbes|Hobbes]], [[John Locke|Locke]], [[Montesquieu]], [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]] gibi düşünürler egemenlik hakkının felsefi ve analitik temelleri üzerinde günümüze dek etkili olan düşünceler ürettiler.

[[Charles de Secondat, baron de Montesquieu|Montesquieu]] (1689-1755), 1745'te yayımladığı ''Esprit des Lois'' (Kanunların Ruhu) adlı eserinde, egemenliğin üç uygulama alanını birbirinden ayırarak, [[yasama]], [[yürütme]] ve [[yargı]] erklerinin dengelenmesinin önemine değindi. 1789'da kabul edilen ABD Anayasası, Montesquieu'nün görüşlerinin etkisiyle, yasama, yürütme ve yargının mükemmel denge içinde olacağı bir Devlet düzeni tasarladı.

== Unsurları ==
Egemenlik unsurları aşağıdaki gibi sıralanabilir.{{Kaynak belirt}}
* Mutlaktır, başka bir güç tarafından sınırlandırılmamıştır. 
* Bölünemez ve devredilemezdir. 
* Sürekli ve kesintisizdir.

== Egemenlik ve halk ==
Klasik dönem düşünürlerinin hemen hepsinde egemenliğin nihai kaynağı olarak halkın iradesi gösterilir. Roma hukukundaki ''omnis imperium ex populo'' ilkesi bu düşüncenin kaynağıdır. Devletin bir "Toplum Sözleşmesi" ile kurulduğu görüşü de aynı düşünceyi ifade eder. Ancak ilk kaynağı halk olan egemenliğin nasıl ve ne ölçüde hükümdara aktarıldığı, sınırlarının ne olduğu, o sınırlar aşıldığı zaman hangi tedbirlere başvurulacağı, egemenlik aktarımından sonra halkta hangi bakiye güçlerin kaldığı, tartışma konuları olarak kalır. Egemenliği halka dayandıran görüşle [[demokrasi]] fikri ilk kez 19. yüzyılda bağdaştırılmaya başlamış ve ancak 20. yüzyılın ikinci yarısında genel kabul görmüştür.

== Ayrıca bakınız ==
* [[Devletin kökeni]]
* ''[[Toplumsal Sözleşme]]''
* ''[[Leviathan]]''

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Egemenlik| ]]
[[Kategori:Siyaset felsefesi terimleri]]

Bu sayfada kullanılan şablonlar:

Şablon:Ambox (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Ana diğer (değiştir)
Şablon:Category handler (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Clear (değiştir)
Şablon:Daraltılabilir listeli kenar kutusu (değiştir)
Şablon:Düz liste (değiştir)
Şablon:Düzelt (değiştir)
Şablon:Düzelt/kategori (değiştir)
Şablon:Eksik (değiştir)
Şablon:Error (değiştir)
Şablon:Fix (değiştir)
Şablon:Flatlist (değiştir)
Şablon:Genişlet dil (değiştir)
Şablon:Gizli içerik (değiştir)
Şablon:Gizli içerik-başlık (değiştir)
Şablon:Gizli içerik-son (değiştir)
Şablon:Hata (değiştir)
Şablon:Hidden (değiştir)
Şablon:Hidden end (değiştir)
Şablon:Kategori işleyici (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kaynak ara-ana (değiştir)
Şablon:Kaynak belirt (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kaynaksız (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Kaynakça (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Kaynakça/styles.css (kaynağı gör) (yarı koruma)
Şablon:Küçük (değiştir)
Şablon:Longlink (değiştir)
Şablon:Mikutu (kaynağı gör) (koruma)
Şablon:Otorite kontrolü (değiştir)
Şablon:Politics series sidebar (değiştir)
Şablon:Politika kenar çubuğu (değiştir)
Şablon:Siyaset kenar kutusu (değiştir)
Şablon:Siyaset serisi kenar kutusu (değiştir)
Şablon:Temiz (değiştir)
Şablon:Uzunbağ (değiştir)
Şablon:Vikiveri'de düzenle (değiştir)
Şablon:Yatay liste/biçim.css (değiştir)
Şablon:Çoklu sorun (değiştir)
Modül:Ad alanı algıla/veri (değiştir)
Modül:Ad alanı algıla/yapılandırma (değiştir)
Modül:Arguments (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Bağımsız değişkenler (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Check for unknown parameters (değiştir)
Modül:Dizgi (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Dolaşım (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Dolaşım/styles.css (değiştir)
Modül:Dolaşım/yapılandırma (değiştir)
Modül:Dolçub (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Dolçub/styles.css (değiştir)
Modül:Evethayır (kaynağı gör) (koruma)
Modül:GirdiIdsiniÇöz (değiştir)
Modül:Hata (değiştir)
Modül:Kategori işleyici (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/karaliste (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/paydaş (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/veri (değiştir)
Modül:Kategori işleyici/yapılandırma (değiştir)
Modül:Kaynak ara (değiştir)
Modül:Kaynak ara/bağlantılar/google (değiştir)
Modül:Kaynak ara/bağlantılar/google books (değiştir)
Modül:Kaynak ara/bağlantılar/google news (değiştir)
Modül:Kaynak ara/bağlantılar/google newspapers (değiştir)
Modül:Kaynak ara/bağlantılar/google scholar (değiştir)
Modül:Kaynak ara/bağlantılar/jstor (değiştir)
Modül:Kaynak ara/yapılandırma (değiştir)
Modül:Kaynak ara/şablonlar/Kaynak ara-ana (değiştir)
Modül:Kenar kutusu (değiştir)
Modül:Kenar kutusu/biçim.css (değiştir)
Modül:Kenar kutusu/konfigürasyon (değiştir)
Modül:Küresel değil (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:Otorite kontrolü (kaynağı gör) (yarı koruma)
Modül:String (değiştir)
Modül:Tanımlanmayan parametre denetimi (değiştir)
Modül:Unsubst (kaynağı gör) (koruma)
Modül:Vikiveri'de düzenle (değiştir)
Modül:İleti kutusu (değiştir)
Modül:İleti kutusu/yapılandırma (değiştir)

Egemenlik sayfasına geri dön.

"https://tr.wikipedia.org/wiki/Egemenlik" sayfasından alınmıştır