Debian

Debian GNU/Linux

Debian 4
Geliştirici(ler)	Debian Projesi
İşletim sistemi ailesi	Linux
Paket yöneticisi	dpkg
Kaynak türü	Açık Kaynak
Çekirdek türü	Monolitik çekirdek (Linux)
Güncelleme yöntemi	APT
Platform desteği	i386, AMD64, PowerPC, SPARC, DEC Alpha, ARM, MIPS, HPPA, S390, IA-64
Kullanıcı arayüzü	GNOME, KDE & Xfce (bakınız: freedesktop.org)
Web sitesi	http://www.debian.org

Debian, Debian Projesi kapsamında dünyanın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Linux, GNU/Hurd gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir Linux dağıtımıdır. En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian aynı zamanda; Mepis, Ubuntu, Yoper, Knoppix, Libranet, Linspire, Xandros ve Adamantix gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve Google başta olmak üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir. Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte i386, AMD64, PowerPC, SPARC, DEC Alpha, ARM, MIPS, HPPA, S390, IA-64 gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir.

Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanısıra Debian'ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir Debian Sosyal Sözleşmesi'nin bulunmasıdır.

1993 yılında Purdue Universitesi'nde bir öğrenci olan Debian'in kurucusu Ian Murdock ; "Debian Manifesto" isimli yazısında Debian'ın misyon ve felsefesini anlatmıştır. Bu doğrultuda Debian İnternet üzerindeki ilk demokratik topluluklardan birini temsil etmektedir. 1996 yılında Ian Murdock'in yeri Bruce Perens'e geçerken; Ian Murdock halen Debian içerisinde görevlerine devam etmektedir.

"Debian" adı, Ian Murdock'ın sevgilisi Debra'nın Deb'i ve Ian'ın ismi yanyana getirilerek oluşturulmuştur.

Debian'da, kendine özgü bir paket (uygulamalar) biçemi olan .deb kullanılmaktadır. Paket yönetimi için alt seviyede dpkg ve buna eşlik eden bir dizi araçla birlikte, daha üst seviyede APT denilen gelişkin bir paket yönetim sistemi de mevcuttur. İstenilen bir paketin, bağımlı olduğu diğer paketlerle birlikte İnternet veya CD-ROM gibi ortamlar üzerindeki paket arşivlerinden otomatik olarak kurulumuna imkan veren APT sistemini, apt-get adında basit bir komut satırı istemcisiyle veya ncurses tabanlı bir metin arayüzü sunan dselect, aptitude veya GTK+ tabanlı bir grafik kullanıcı arayüzü sunan synaptic gibi uygulamalarla kullanmak mümkündür. Debian'ın, 15000'in üzerinde derlenmiş paket içeren zengin paket depoları sayesinde, belirli bir uygulamayı kurmak veya kurulan bir paketi yeni sürüme yükseltmek çok kolaydır. İnternet üzerindeki paket depoları dünyanın çeşitli konumlarında yansılanmaktadır. apt-spy, netselect-apt gibi araçlarla bulunduğunuz konuma en yakın depoyu seçmek ve bu suretle sistemi ağ üzerinden sürekli güncel durumda tutmak mümkün olmaktadır.

Debian 4.0 etch sürümü ile kurulumuna grafiksel arayüzü eklemiştir. Yazı ve grafik ortamında basit kurulum seçeneğinin yanında gelişmiş kurulum seçenekleri mevcuttur. Debian cd'sini (veya dvd) ilk boot ettiğinizde doğrudan "enter" tuşuna basarsanız yazı ortamında basit kurulum seçeneği ile başlarsınız, eğer f1 tuşuna basıp f3 ile diğer yükleme seçeneklerini görmek isterseniz size yukarıda bahsettiğim 4 seçeneği sunacaktır; install, installgui, expert, expertgui. İstediğiniz kurulum çeşidini yazıp Enter tuşuna basmanız kuruluma başlamanız için yeterlidir. Linux'a yeni başlayan veya Linux'ta fazla tecrübesi olmayan kullanıcıların kurulumlarını install veya installgui seçeneği ile yapması önerilir. Kurulum süresi yüklediğiniz paketlere ve bilgisayarınızın hızına bağlı olarak değişecektir. Yaklaşık 20-30 dakikalık bir kurulumdan sonra istediğiniz bütün özelliklere sahip Debian'ı kullanabilirsiniz.

Debian'ı edinmek için http://www.debian.com/distrib/ adresinden faydalanabilirsiniz.

Şablon:Deb list Debian'ın şu ana kadarki sürüm isimleri Toy Story (Oyuncak Hikayesi) filmindeki karakterlerden alınmadır. Debian 3 değişik şekilde bulunabilir: Kararsız, Deneme, Kararlı

Bu sürümün adı sid'tir. Bu sürüm, yeni geliştirilen ya da güncellenmiş paketlerin deneme sürümünden önce ilk konulduğu sürümdür. Dolayısıyla en güncel sürümdür ama kararsız oluşundan dolayı çalışma garantisi yoktur. Daha çok debian geliştiricileri tarafından kullanılır. Büyük bir hatası olmayan paketler buradan deneme sürümüne aktarılırlar.

Kararsız sürüm olduğu için adı Oyuncak Hikayesi filmin kötü karakteri olan Sid olarak seçilmiştir.:)

Geliştirilmesi test aşamasında devam eden sürümdür. Tam anlamıyla kararlı değildir. Kararsız sürümden paketler bu sürüme aktarılıp burada denemeye bırakılırlar. Deneme aşaması birkaç yıl devam eder ve sonunda yeni kararlı sürüm olarak ilan edilir. Debian'ının güncel olmasını isteyen kullanıcılar bu sürümü tercih etmektedirler. Paketlerde günlük yenilemeler olmaktadır ve kullanıcılar her an işletim sistemlerini güncelleyebilirler. Ama deneme aşamasında bir sürüm olduğu için dikkatli olmak gerekebilir.

Halen geliştirilmesi devam eden deneme sürümünün adı lenny'dir.

Deneme sürecini bitirmiş kararlı olan sürümlerdir. Birkaç yılda bir yeni sürüm yapılmaktadır. Bugüne kadar sunulmuş Debian sürümleri şunlardır:

• 4.0 - etch (8 Nisan 2007)
• 3.1 - sarge (6 Haziran 2005)
• 3.0 - woody (19 Temmuz 2002)
• 2.2 - potato (14 Ağustos 2000)
• 2.1 - slink (5 Haziran 1997)
• 2.0 - hamm (12 Aralık 1996)
• 1.3 - bo (5 Haziran 1997)
• 1.2 - rex (12 Aralık 1996)
• 1.1 - buzz (17 Haziran 1996)

1.0 sürümü asla yayınlanmadı. Nedeni ise Infomagic adında bir CD dağıtıcısının Debian'ın geliştirme sürümlerinden birisini 1.0 olarak etiketleyip piyasaya sürmesidir. Karışıklık çıkmaması için ilk kararlı dağıtım 1.1 olarak numaralandırıldı.

Debian projesi aşağıdaki öncülere sahiptir.

• 1. Ian Murdock (Ağustos 1993 – Mart 1996), Debian Projesi'nin kurucusu
• 2. Bruce Perens (Nisan 1996 – Aralık 1997)
• 3. Ian Jackson (Ocak 1998 – Aralık 1998)
• 4. Wichert Akkerman (Ocak 1999 – Mart 2001)
• 5. Ben Collins (Nisan 2001 – Nisan 2002)
• 6. Bdale Garbee (Nisan 2002 – Nisan 2003)
• 7. Martin Michlmayr (Mart 2003 – Mart 2005)
• 8. Branden Robinson (Nisan 2005 – Nisan 2006)
• 9. Anthony Towns (Nisan 2006 – Nisan 2007)
• 10. Sam Hocevar (Nisan 2007 – günümüz)

• Resmi Web Sitesi
• Debian Kurulum uygulaması
• Debian Türk kullanıcıları e-posta listesi
• Debian Türkçe yerelleştirme projesi
• Planet Debian (İngilizce)
• Debian Türkiye Forum Sitesi
• Debian Türk kullanıcıları grubu
• Debian Türkçe Kurulum Rehberi
• Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
• Debian Gezegeni
• Debian Planet (İngilizce)
• Ian Murdock'ın Günlüğü (İngilizce)
• Resmi olmayan paket arşivlerinde arama
• DistroWatch.Com'daki Debian künyesi

[[Kategori:#redirect.5B.5B.3Csup.3E.3Csub.3E.3Csub.3E.3C/sub.3E.3C/sub.3E.3C/sup.3E]]