Bilgi sistemi

Türk dilinde bilginin tanımı öğrenme, gözlem ve arastırma yoluyla elde edilen gerçek ve insan zihninin gelişmesi sonucunda ortaya çıkan zihni ürün anlamında kullanılmaktadır.^[1]. Bir baska tanıma göre bilgi; verilerin karar alma sürecine destek verecek sekilde anlamlı bir biçime getirilmek üzere analiz edilerek islenmesiyle ulasılan sonuçlar olarakta tanımlanabilir^[2]Bilgi kavramı; Latince “informatio” kökünden gelen, biçim verme eylemi, şekillendirme ve haber verme eylemi olarak tanımlanmaktadır.^[3] Çesitli yazarlara göre bilgi;Biçim verme eylemi, biçimlendirme ve bilgi-haber eylemi olarak adlandırılır.

Bilgi sistemleri, planlama, kontrol, analiz ve karar verme için bilgi toplama, muhafaza ve yayma amacıyla birlikte çalısan ve birbiriyle iliskili unsurlar grubu olarak tanımlanır.Bir bilgi sisteminin işlevi, planlama kontrol ve karar desteği için veri ve bilgileri toplamak, islemek, kaydetmek, dönüştürmek ve yaymaktır. Bilgi sistemlerinin amacı, güvenilir bilgiyi gereken yer ve zamanda teslim edebilmesidir.^[4]Bilgi sistemleri, organizasyonlar tarafından üretilen, dıs çevreden sağladıkları bilgiyi yöneten sistemlerdir. Sistem, birbiriyle bağlantılı öğelerin çevreden alınan girdiyi işleyip hedeflenen çıktılara dönüştürme sürecini ifade eder. Bu bakımdan bilgi sistemleri de dışardan ve içeriden girdi olarak bilgi ve veri sağlar. Bilgi sistemleri, bilgi ve veriyi islem sürecinden geçirerek, anlamlı çıktılara dönüştürürler^[5].Behan ve Holmes’e göre bilgi sistemi, belirli hedefleri karsılamak üzere,verileri karar verici için anlamlı bilgilere çeviren insan gücü, programlar ve yönetsel süreçlerden olusan bir dizidir. En yaygın anlamıyla bilgi sistemi, enformasyonun çesitli ihtiyaçları gidermek üzere düzenlenmesi, islenmesi, depolanması ve istenildiği zaman iletilmesi için organize edilmis bir kurallar bütünüdür. ^[6] Bilgi sistemleri, organizasyon içinde ve dıs çevresinde organizasyon için önemli sayılabilecek her konu hakkında bilgi içermektedir. Bilgi sistemi üç aktivite ile karar verme, islemlerin kontrolü, problemlerin çözümü ve yeni ürünler veya hizmetler olusturmada organizasyonların ihtiyaç duyduğu bilgiyi üretmektedir. Bu aktiviteler ise,girdi, çıktı ve islemdir. Girdi Organizasyonun içinden veya dıs çevresinden, ham bilgileri toplamak. İşlemBu ham bilgiye bir anlam kazandırmak. Çıktı İslenmis bilgiyi, insanlara veya kullanıcıya aktarmaktır.^[7]

• Organizasyondaki mevcut ya da potansiyel durumlarla ilgili karışıklığ en az düzeye indirmek veya tamamen yoketmek
• Herhangi bir durumda yöneticiye karar almasını gerektirecek bilgiyi tedarik etmek veya karar sürecinde gerekli olan bilgiyi temin etmek.
• Organizasyonun etkili bir şekilde çalışmasını, üretilen mal ve hizmetlerin kalilesini artırmayı sağlayan, organizasyon içi ve dışı önemli bilgileri ortaya koymak
• İhtiyaç duyulan bilgiyi; zamanında, uygun biçimde ve yerde sunmaktır.^[8]

Genel olarak tüm bilgisayar destekli bilgi sistemleri donanım, yazılım, veri, insan ve işlemler (yöntemler) olmak üzere beş unsurdan oluşur. Tüm bilgi sistemleri, teknoloji ve insan unsurlarına dayanmaktadır ve bilgi sistemlerinin işleyişinde insan unsuru önemli yere sahiptir sahiptir.

Donanım, verinin bilgiye çevrilmesinde kullanılan fiziksel aletlerdir.Donanım, bilgi sistemlerinin işleyişinde,toplanan bilginin depolanması, analiz edilmesi ve raporlanması için gerekli yazılımların çalışmasını ve kullanıcıların sistemle ilişki kurmasını sağlayan teknolojik unsurlardır.Bilgisayar unsurları,yazıcılar, bellek birimleri ve diğerleri donanım elemanlarıdır. Yöneticiler sistemde ihtiyaç duydukları her türlü bilgiye donanım elemanları vasıtasıyla hızla ulaşırlar. Bu nedenle, bilgi sistemleri işletmelerde genellikle büyük bilgisayar sistemleri veya kişisel bilgisayarların oluşturduğu ağlar üzerinden çalışmaktadır.

Sistem ve uygulama programlarının tümüne yazılım denir.Sistem, yazılımları donanım elemanlarını işleten, yönlendiren ve bir bütünlük içinde çalışmasını ve kullanılmasını sağlayan işlemlerden ve programlardan oluşur.Bunlardan işletim sistemleri, donanımın uygulama programlarını yönlendirir ve çalıştırılmasına yardımcı olur.

İşletmelerin bilgi sistemlerinden bekledikleri yararı en üst düzeye çıkarmak için, bilgi girişinin uygun bir yapıda düzenlenmesi gerekir.Bilgi işleme sistemleri ile bilgi haline getırılen verilerin dosyalanıp kullanıcıya kadar saklanması gerekir. Bundan dolayı bilgi kaynağının oluşumunu bilginin bütünlüğünü sağlamak için, dosyalamada kullanılan genel tanım ve kavramlarla dosya türlerinin bilinmesi gerekir.

İşlemler, bilgi sisteminde yerine getirilecek görevleri, sorumlulukları ve yapılacak işleri ayrıntılı olarak gösteren yönlendirmelerdir. Bunlara örnek olarak ayrıntılı program akış şemaları ve bilgisayar programlarını verebiliriz.

İnsan iş çevresi ile bilgiyi ilişkilendirerek işlerinde bilgisayara dayalı bilgi sistemleri kullanan kişidir.Bilgi sistemlerinde insan unsuru çok önemlidir. Çünkü bugün bilgi sistemlerindeki hatalar teknolojik hatalardan ziyade, insan problemlerinden kaynaklanmaktadır. ^[9]

1. DURA, C. , 1990. Bilgi Toplumu, Bit Ofset Matbaa, Ankara.

2. ONAL, S. ve KOK, D., 2002. “İsletmelerde Bilginin Stratejik Boyutu: Kahramanmaras Tekstil İsletmelerinde Muhasebe Departmanlarının Stratejik Karar Sürecine Etkinliğinin Arastırlması” 10.Ulusal Yonetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Akdeniz Universitesi, İ.İ.B.F. Yayınları no:4, Mert Basımevi, İstanbul.

3.ULGEN H. ,1980. İsletme Yönetiminde Bilgisayarlar, İstanbul Universitesi İsletme Fakultesi Yayını, İstanbul. 4.PARLAKKAYA, R. ve TEKIN, A., 2002. Tümlesik Bilgi Sistemleri ve Muhasebe Bilgi Sistemi, 1. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yonetim Kongresi Bildiriler Kitabı, Kocaeli.

5.AKTAN, C.C. ve VURAL, I.Y.(Ed.),2005. Bilgi Çağı Bilgi Yönetimi ve Bilgi Sistemleri. Cizgi Kitabevi. Konya.

6.HARROD’S LIBRARIONS’ Glossary and Referance Book 2000. Compiled by Ray Prytherch, 9. Edition Aldershot: Gower Publishing Company Limited.

7. KARAHOCA, D. ve KARAHOCA A., 1998. Yönetim ve Bilisim Sistemleri Uygulmaları

8.ORGAN, A.2004. “Teşebbüs Kaynak Planlama Sistemi Ve Sap R/3 Kullanan İmalat İşletmeleri Yöneticilerinin Performansa İlişkin Algıları” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi Arzu Organ Ankara- 2004

9. AKTAN, C.C. ve VURAL, I.Y.(Ed.),2005. Bilgi Çağı Bilgi Yönetimi ve Bilgi Sistemleri. Cizgi Kitabevi. Konya.

1. ^ DURA, C. , 1990. Bilgi Toplumu, Bit Ofset Matbaa, Ankara
2. ^ ONAL, S. ve KOK, D., 2002. “İsletmelerde Bilginin Stratejik Boyutu: Kahramanmaras Tekstil İsletmelerinde Muhasebe Departmanlarının Stratejik Karar Sürecine Etkinliğinin Arastırılması” 10.Ulusal Yonetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Akdeniz Universitesi, İ.İ.B.F. Yayınları no:4, Mert Basımevi, İstanbul.
3. ^ ULGEN H. ,1980. İsletme Yönetiminde Bilgisayarlar, İstanbul Universitesi İsletme Fakultesi Yayını, İstanbul.
4. ^ PARLAKKAYA, R. ve TEKIN, A., 2002. Tümlesik Bilgi Sistemleri ve Muhasebe Bilgi Sistemi, 1. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yonetim Kongresi Bildiriler Kitabı, Kocaeli
5. ^ AKTAN, C.C. ve VURAL, I.Y.(Ed.),2005. Bilgi Çağı Bilgi Yönetimi ve Bilgi Sistemleri. Cizgi Kitabevi. Konya.
6. ^ HARROD’S LIBRARIONS’ Glossary and Referance Book 2000. Compiled by Ray Prytherch, 9. Edition Aldershot: Gower Publishing Company Limited.
7. ^ KARAHOCA, D. ve KARAHOCA A., 1998. Yönetim ve Bilisim Sistemleri Uygulmaları.
8. ^ AKTAN, C.C. ve VURAL
9. ^ ORGAN, A.2004. “Teşebbüs Kaynak Planlama Sistemi Ve Sap R/3 Kullanan İmalat İşletmeleri Yöneticilerinin Performansa İlişkin Algıları” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi Arzu Organ Ankara- 2004