| dbo:abstract
|
- Janomamové, též Yanomamiové, jsou početný domorodý indiánský kmen, žijící v Jižní Americe, v deštných pralesích severní Amazonie. Jsou rozšířeni především na hranicích Venezuely a Brazílie. Odlehlost jejich území způsobila, že až do počátku 20. století nebyli vystaveni kontaktům s bělochy. Právě proto je tradiční kultura Janomamů jedna z nejzachovalejších v celé Amazonii. (cs)
- Els Ianomami, també anomenats Ianomamö o Ianomama, són un grup indígena de l'Amazònia; estan dividits en tres grans grups: Sanumá, Ianomam i Ianam. Encara que parlin llengües diferents, s'entenen entre tots ells. (ca)
- قبيلة يانومامي ادى التطور العلمي في العقود الأخيرة مثل الطائرات والأقمار الصناعية والكاميرات عالية الجودة التي تلتقط الصور من الأماكن البعيدة بدقة ووضوح أدى إلى اكتشاف أماكن لم تكتشف من قبل ولم يصل اليها أناس من خارجها، وقد أكتشفت قبيلة يانومامي التي تعيش في 200-250 قرية في الغابات الاستوائية الممتدة بين فنزويلا والبرازيل والتي أكتشفت في عام 2008 بواسطة الطائرة، ويبدو انها في هذه المنطقة منذ زمن بعيد. (ar)
- Das Volk der Yanomami, Yanomama oder Yanomamö (besonders in der angelsächsischen Literatur) lebt im venezolanisch-brasilianischen Grenzgebiet an der 1500 Meter hohen Serra Parima, zwischen den Flüssen Orinoco und Amazonas. Die 27.000 bis 35.000 Yanomami bilden die größte indigene Volksgruppe im Amazonas-Gebiet. Seit dem Eindringen von Goldsuchern in den 1970er Jahren sind ihre dortigen Lebensgrundlagen gefährdet. Kulturell zählen die Yanomami zu den Orinoko-Parima-Kulturen. Die heute allgemein durch Anthropologen verwendete Volksbezeichnung als Yanomami geht zurück auf das Wort yanõmami, welches in der Wendung yanõmami thëpë oder yanomae thëpë, „Menschen“ oder „menschliche Wesen“ bedeutet. Dieser Ausdruck steht für die Yanomami im Gegensatz zu den yaro oder yaropë („Tiere“, „Wild“) und yai oder yai thëpë, also den nicht-menschlichen Wesen („unsichtbare oder namenlose Wesen/Dinge“), aber auch zu napë oder napëpë („Feind“, „Fremder“, „Weißer“). Viele der teilweise heute noch weit verbreiteten Ansichten über die Lebens- und Verhaltensweisen der Yanomami beruhen auf Berichten von Expeditionen unter der Führung der Anthropologen Napoleon Chagnon und Jacques Lizot, deren Methoden inzwischen von anderen Wissenschaftlern und Menschenrechtlern als hochgradig fragwürdig angesehen werden. (de)
- Los yanomamö o yanomamis son una etnia indígena americana dividida en tres grandes grupos: sanumá, y yanam. Aunque hablan lenguas diferentes, se entienden entre ellos. Se denominan también la nación yanomami. Habitan principalmente en el estado Amazonas de Venezuela y en los estados brasileños de Amazonas y Roraima. También destacan por ser uno de los grupos étnicos de menor estatura promedio en el mundo. (es)
- Yanomamiak Amerikako etnia indigena bat dira. Brasil iparraldean eta Venezuela hegoaldean bizi dira. 30 eta 150 arteko kideko herrixketan bizi dira, famili taldeetan antolatuta. Ehiza eta nekazaritza izaten dite bizibide: lursoro bat agortzen zaienean, herrixka lekuz aldatzen dute. Klimari egokitzen zaion oso janzkera xumea eramaten dute, kolore biziz margotzen dira eta lumez eta lepokoez apaindu. Gaur egun 22.000 bat yanomami daudela uste da. (eu)
- Suku Ya̧nomamö atau Yanomamɨ adalah sekelompok yang menempati wilayah hutan hujan Amerika Selatan. Mereka tinggal di wilayah hutan hujan Amazon, di antara perbatasan Brasil dan Venezuela. Karena wilayah tempat tinggal mereka sangat terpencil dan tak terjangkau, mereka sedikit diketahui oleh dunia luar sampai awal permulaan abad lalu. Kehidupan suku Yanomamö telah menjadi salah satu kelompok masyarakat yang paling banyak dipelajari oleh ilmu pengetahuan modern. Kata Ya̧nomamö berarti manusia dalam bahasa Yanomamo. (in)
- Les Yanomami sont un des peuples indigènes parmi les plus nombreux des forêts d’Amérique du Sud. Présents essentiellement au Brésil et au Venezuela, ils constituent un ensemble linguistique et culturel divisé en quatre sous-groupes parlant des langues mutuellement intelligibles : les langues yanomami. Leur population est estimée à 32 000 personnes, dans laquelle les Yanomami occidentaux représentent près de 50% de l'ethnie. Bien que chaque communauté se considère comme autonome sur les plans politique et économique, elles entretiennent un vaste réseau social qui émaille de part en part tout le territoire yanomami. (fr)
- Gli yanomamö sono un gruppo etnico che abita per lo più la zona di foresta compresa tra i bacini dei fiumi Orinoco e Rio delle Amazzoni, sicché la frontiera tra il Venezuela e il Brasile attraversa il loro territorio tradizionale. Si stima che abbiano una popolazione di circa 27.000-32.000 individui. Denominazioni alternative sono Yanomame, Yanomami, Guaica, Guaharibo, Guajaribo, Shamatari, Cobari Kobali, Cobariwa. L'invasione delle loro terre su grande scala ebbe inizio intorno al 1970 con la costruzione di strade e proseguì, intensificandosi alla fine degli anni ottanta con l'inizio della corsa all'oro in Amazzonia. Prima dell'arrivo dei garimpeiros (cercatori d'oro) vi erano stati contatti solamente da parte di missionari cattolici e protestanti, e sporadicamente con cacciatori o raccoglitori di gomma. L'incontro con i garimpeiros fu particolarmente rilevante perché diede luogo a violenze da parte di questi ultimi, che ebbero anche rilevanza internazionale in materia di violazione dei diritti umani (l'eccidio di una ventina di yanomami, soprattutto bambini e donne nel 1993). (it)
- The Yanomami, also spelled Yąnomamö or Yanomama, are a group of approximately 35,000 indigenous people who live in some 200–250 villages in the Amazon rainforest on the border between Venezuela and Brazil. (en)
- ヤノマミ族（ヤノマミぞく、ラテン文字:Yanomami、ヤノマモ・ヤノママ;Yanomamo,Yanomamaとも）はアマゾンの熱帯雨林からオリノコ川にかけて広く居住している南米の先住民族の一部族。狩猟と採集を主な生活手段にしている。「ヤノマミ」とはヤノマミ語で「人間」という意味である。 (ja)
- 야노마미족(스페인어: Yanomami, Ya̧nomamö, 포르투갈어: Ianomâmis, -族) 또는 야노마뫼족은 베네수엘라와 브라질 지역에 거주하는 남아메리카의 이다. 외부의 이민자들이 사는 곳에서 먼 아마존 우림 내륙의 오지에 모여 살았기 때문에 20세기 초까지 외부 세계와 이렇다 할 접촉이 없었다. 이러한 역사적 이유로 야노마미족은 그들의 언어와 관습을 비교적 잘 보존하고 있다. 현재 브라질의 야노마미족은 1만 명 정도의 인구가 50-400명으로 구성된 마을들을 이루어 살아가고 있다. 바나나 재배, 과일 채집, 수렵 등으로 먹을 것을 얻는다. '야노마미'(yanomami, ya̧nomamö)는 로 '사람'을 뜻한다. 그리고 아직도 미접촉부족으로 살아가는 야노마미족이 몇백명 남아있다. (ko)
- Yanomamö-indianen (ook wel Yanomami, Yąnomamö, Ianomami, e.d.) is een verzamelnaam voor een aantal inheemse volken in Brazilië en Venezuela. Ze zijn 'ontdekt' door de Amerikaanse antropoloog Napoleon Chagnon, die ze The Fierce People ("het woeste volk") noemde. De Yanomamö wonen vooral in het noorden van het Amazoneregenwoud en in het zuiden van Orinoco, in een gebied dubbel zo groot als Nederland. Er zijn over 35.000 mensen en ze spreken de taal . De Yanomamö-mannen voeren veel kleinschalige oorlogen onder elkaar.Het volk leeft deels van de jacht, deels van de verbouw van maniok en bananen. (nl)
- Janomamowie (ang. Yanomami, Yanomamö) – plemię indiańskie Ameryki Południowej, zamieszkujące Brazylię i Wenezuelę. Liczebność plemienia szacuje się na 20 tysięcy osób. Mniej więcej połowa spośród nich egzystuje na obrzeżach osiedli i misji religijnych, pozostali żyją w ok. 400 skupiskach w dżungli. Język yanomami różni się od pozostałych języków Amazonii. Istnieją przypuszczenia, że Yanomami mogą być potomkami pierwszych mieszkańców Ameryki Południowej. Yanomami mieszkają w wielkich okrągłych domach o średnicy ponad 50 m. W każdej takiej chacie żyje kilkadziesiąt rodzin. Każda z nich jest skupiona wokół własnego ogniska. Gość Yanomamich może się spodziewać, że gospodarz, dla okazania szacunku, ofiaruje mu na noc swoją żonę. Członkowie plemienia zajmują się myślistwem, łowią również ryby, niekiedy zatruwając wodę specjalnymi ziołami i korą. Zażywają też halucynogenny proszek zwany epeną, który wciągają nosem. Wierzą, że epena daje im siłę, a myśliwym zapewnia obfitą zdobycz. Spożywają również np. pieczone myszy oraz gotowany mózg małpy. Do lat 60. XX w. praktycznie nie stykali się z białymi ludźmi. Obecnie planuje się stworzenie na terenach zamieszkanych przez Yanomami rezerwatów chronionych przez wojsko. Kulturę Indian Yanomami badał amerykański antropolog Napoleon Chagnon. W 1968 r. ukazała się jego książka „Yanomamö: Dzicy Ludzie”. Zwyczaje oraz życie codzienne Indian Yanomami opisał w swojej książce Piechotą do źródeł Orinoko Wojciech Cejrowski. (pl)
- Янома́ма (яномамо, яномам, яномаме, яномами, яномае, яноама и т. д.; англ. Ya̧nomamö, исп. Yanomami, порт. Ianomâmis) — группа родственных индейских племён, численностью около 35 тысяч человек, проживающих примерно в 250 деревнях в джунглях на севере Бразилии и юге Венесуэлы, в области, ограниченной на западе и юго-западе рекой Риу-Негру, на востоке — рекой и горным хребтом . Известны как народ, постоянно живущий в состоянии войны между поселениями; правдивость этой характеристики оспаривается несколькими учёными. Яномамо стали считать единым народом лишь в конце 1960-х годов. (ru)
- Yanomami är en sydamerikansk indianstam som uppgår till ungefär 25 000 individer och bor i gränstrakterna mellan Brasilien och Venezuela i Amazonas regnskog vid floden Orinoco. (sv)
- Os ianomâmis, yanomâmis, yanoamas ou yanomânis são um grupo de aproximadamente 35.000 indígenas que vivem em cerca de 200 a 250 aldeias na floresta amazônica, na fronteira entre Venezuela e Brasil. Compõe-se de quatro subgrupos: Yanomae, Yanõmami, Sanima e Ninam. Cada subgrupo fala uma língua própria: juntas, elas compõem a família linguística ianomâmi. A etnia Ianomâmi é a sétima maior etnia indígena brasileira, com 15 mil pessoas distribuídas em 255 aldeias relacionadas entre si em maior ou menor grau. A noroeste de Roraima, estão situadas 197 aldeias que somam 9 506 pessoas e, a norte do Amazonas, estão situadas 58 aldeias que somam 6 510 pessoas. (pt)
- 亚诺马米人或雅诺马米人（英語：Yanomami，也写作Yąnomamö、Yanomama），是巴西、委内瑞拉边境亞馬遜雨林的一组原住民。其人口大约35,000人，使用，信奉萨满教。 (zh)
- Янома́ма (ісп. Yanomami, порт. Ianomâmis) — група споріднених індіанських племен, що проживають в джунглях на півночі Бразилії та півдні Венесуели, в області, обмеженій на заході та південному заході річкою Ріу-Негру, на сході — річкою та гірським хребтом Серра-Паріма. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Janomamové, též Yanomamiové, jsou početný domorodý indiánský kmen, žijící v Jižní Americe, v deštných pralesích severní Amazonie. Jsou rozšířeni především na hranicích Venezuely a Brazílie. Odlehlost jejich území způsobila, že až do počátku 20. století nebyli vystaveni kontaktům s bělochy. Právě proto je tradiční kultura Janomamů jedna z nejzachovalejších v celé Amazonii. (cs)
- Els Ianomami, també anomenats Ianomamö o Ianomama, són un grup indígena de l'Amazònia; estan dividits en tres grans grups: Sanumá, Ianomam i Ianam. Encara que parlin llengües diferents, s'entenen entre tots ells. (ca)
- قبيلة يانومامي ادى التطور العلمي في العقود الأخيرة مثل الطائرات والأقمار الصناعية والكاميرات عالية الجودة التي تلتقط الصور من الأماكن البعيدة بدقة ووضوح أدى إلى اكتشاف أماكن لم تكتشف من قبل ولم يصل اليها أناس من خارجها، وقد أكتشفت قبيلة يانومامي التي تعيش في 200-250 قرية في الغابات الاستوائية الممتدة بين فنزويلا والبرازيل والتي أكتشفت في عام 2008 بواسطة الطائرة، ويبدو انها في هذه المنطقة منذ زمن بعيد. (ar)
- Los yanomamö o yanomamis son una etnia indígena americana dividida en tres grandes grupos: sanumá, y yanam. Aunque hablan lenguas diferentes, se entienden entre ellos. Se denominan también la nación yanomami. Habitan principalmente en el estado Amazonas de Venezuela y en los estados brasileños de Amazonas y Roraima. También destacan por ser uno de los grupos étnicos de menor estatura promedio en el mundo. (es)
- Yanomamiak Amerikako etnia indigena bat dira. Brasil iparraldean eta Venezuela hegoaldean bizi dira. 30 eta 150 arteko kideko herrixketan bizi dira, famili taldeetan antolatuta. Ehiza eta nekazaritza izaten dite bizibide: lursoro bat agortzen zaienean, herrixka lekuz aldatzen dute. Klimari egokitzen zaion oso janzkera xumea eramaten dute, kolore biziz margotzen dira eta lumez eta lepokoez apaindu. Gaur egun 22.000 bat yanomami daudela uste da. (eu)
- Suku Ya̧nomamö atau Yanomamɨ adalah sekelompok yang menempati wilayah hutan hujan Amerika Selatan. Mereka tinggal di wilayah hutan hujan Amazon, di antara perbatasan Brasil dan Venezuela. Karena wilayah tempat tinggal mereka sangat terpencil dan tak terjangkau, mereka sedikit diketahui oleh dunia luar sampai awal permulaan abad lalu. Kehidupan suku Yanomamö telah menjadi salah satu kelompok masyarakat yang paling banyak dipelajari oleh ilmu pengetahuan modern. Kata Ya̧nomamö berarti manusia dalam bahasa Yanomamo. (in)
- Les Yanomami sont un des peuples indigènes parmi les plus nombreux des forêts d’Amérique du Sud. Présents essentiellement au Brésil et au Venezuela, ils constituent un ensemble linguistique et culturel divisé en quatre sous-groupes parlant des langues mutuellement intelligibles : les langues yanomami. Leur population est estimée à 32 000 personnes, dans laquelle les Yanomami occidentaux représentent près de 50% de l'ethnie. Bien que chaque communauté se considère comme autonome sur les plans politique et économique, elles entretiennent un vaste réseau social qui émaille de part en part tout le territoire yanomami. (fr)
- The Yanomami, also spelled Yąnomamö or Yanomama, are a group of approximately 35,000 indigenous people who live in some 200–250 villages in the Amazon rainforest on the border between Venezuela and Brazil. (en)
- ヤノマミ族（ヤノマミぞく、ラテン文字:Yanomami、ヤノマモ・ヤノママ;Yanomamo,Yanomamaとも）はアマゾンの熱帯雨林からオリノコ川にかけて広く居住している南米の先住民族の一部族。狩猟と採集を主な生活手段にしている。「ヤノマミ」とはヤノマミ語で「人間」という意味である。 (ja)
- 야노마미족(스페인어: Yanomami, Ya̧nomamö, 포르투갈어: Ianomâmis, -族) 또는 야노마뫼족은 베네수엘라와 브라질 지역에 거주하는 남아메리카의 이다. 외부의 이민자들이 사는 곳에서 먼 아마존 우림 내륙의 오지에 모여 살았기 때문에 20세기 초까지 외부 세계와 이렇다 할 접촉이 없었다. 이러한 역사적 이유로 야노마미족은 그들의 언어와 관습을 비교적 잘 보존하고 있다. 현재 브라질의 야노마미족은 1만 명 정도의 인구가 50-400명으로 구성된 마을들을 이루어 살아가고 있다. 바나나 재배, 과일 채집, 수렵 등으로 먹을 것을 얻는다. '야노마미'(yanomami, ya̧nomamö)는 로 '사람'을 뜻한다. 그리고 아직도 미접촉부족으로 살아가는 야노마미족이 몇백명 남아있다. (ko)
- Yanomamö-indianen (ook wel Yanomami, Yąnomamö, Ianomami, e.d.) is een verzamelnaam voor een aantal inheemse volken in Brazilië en Venezuela. Ze zijn 'ontdekt' door de Amerikaanse antropoloog Napoleon Chagnon, die ze The Fierce People ("het woeste volk") noemde. De Yanomamö wonen vooral in het noorden van het Amazoneregenwoud en in het zuiden van Orinoco, in een gebied dubbel zo groot als Nederland. Er zijn over 35.000 mensen en ze spreken de taal . De Yanomamö-mannen voeren veel kleinschalige oorlogen onder elkaar.Het volk leeft deels van de jacht, deels van de verbouw van maniok en bananen. (nl)
- Янома́ма (яномамо, яномам, яномаме, яномами, яномае, яноама и т. д.; англ. Ya̧nomamö, исп. Yanomami, порт. Ianomâmis) — группа родственных индейских племён, численностью около 35 тысяч человек, проживающих примерно в 250 деревнях в джунглях на севере Бразилии и юге Венесуэлы, в области, ограниченной на западе и юго-западе рекой Риу-Негру, на востоке — рекой и горным хребтом . Известны как народ, постоянно живущий в состоянии войны между поселениями; правдивость этой характеристики оспаривается несколькими учёными. Яномамо стали считать единым народом лишь в конце 1960-х годов. (ru)
- Yanomami är en sydamerikansk indianstam som uppgår till ungefär 25 000 individer och bor i gränstrakterna mellan Brasilien och Venezuela i Amazonas regnskog vid floden Orinoco. (sv)
- Os ianomâmis, yanomâmis, yanoamas ou yanomânis são um grupo de aproximadamente 35.000 indígenas que vivem em cerca de 200 a 250 aldeias na floresta amazônica, na fronteira entre Venezuela e Brasil. Compõe-se de quatro subgrupos: Yanomae, Yanõmami, Sanima e Ninam. Cada subgrupo fala uma língua própria: juntas, elas compõem a família linguística ianomâmi. A etnia Ianomâmi é a sétima maior etnia indígena brasileira, com 15 mil pessoas distribuídas em 255 aldeias relacionadas entre si em maior ou menor grau. A noroeste de Roraima, estão situadas 197 aldeias que somam 9 506 pessoas e, a norte do Amazonas, estão situadas 58 aldeias que somam 6 510 pessoas. (pt)
- 亚诺马米人或雅诺马米人（英語：Yanomami，也写作Yąnomamö、Yanomama），是巴西、委内瑞拉边境亞馬遜雨林的一组原住民。其人口大约35,000人，使用，信奉萨满教。 (zh)
- Янома́ма (ісп. Yanomami, порт. Ianomâmis) — група споріднених індіанських племен, що проживають в джунглях на півночі Бразилії та півдні Венесуели, в області, обмеженій на заході та південному заході річкою Ріу-Негру, на сході — річкою та гірським хребтом Серра-Паріма. (uk)
- Das Volk der Yanomami, Yanomama oder Yanomamö (besonders in der angelsächsischen Literatur) lebt im venezolanisch-brasilianischen Grenzgebiet an der 1500 Meter hohen Serra Parima, zwischen den Flüssen Orinoco und Amazonas. Die 27.000 bis 35.000 Yanomami bilden die größte indigene Volksgruppe im Amazonas-Gebiet. Seit dem Eindringen von Goldsuchern in den 1970er Jahren sind ihre dortigen Lebensgrundlagen gefährdet. Kulturell zählen die Yanomami zu den Orinoko-Parima-Kulturen. (de)
- Gli yanomamö sono un gruppo etnico che abita per lo più la zona di foresta compresa tra i bacini dei fiumi Orinoco e Rio delle Amazzoni, sicché la frontiera tra il Venezuela e il Brasile attraversa il loro territorio tradizionale. Si stima che abbiano una popolazione di circa 27.000-32.000 individui. Denominazioni alternative sono Yanomame, Yanomami, Guaica, Guaharibo, Guajaribo, Shamatari, Cobari Kobali, Cobariwa. (it)
- Janomamowie (ang. Yanomami, Yanomamö) – plemię indiańskie Ameryki Południowej, zamieszkujące Brazylię i Wenezuelę. Liczebność plemienia szacuje się na 20 tysięcy osób. Mniej więcej połowa spośród nich egzystuje na obrzeżach osiedli i misji religijnych, pozostali żyją w ok. 400 skupiskach w dżungli. Język yanomami różni się od pozostałych języków Amazonii. Istnieją przypuszczenia, że Yanomami mogą być potomkami pierwszych mieszkańców Ameryki Południowej. Kulturę Indian Yanomami badał amerykański antropolog Napoleon Chagnon. W 1968 r. ukazała się jego książka „Yanomamö: Dzicy Ludzie”. (pl)
|