| dbo:abstract
|
- Gedackt (von mittelhochdeutsch gedact, „gedeckt“), auch Gedeckt, ist die Bezeichnung von Registern der Orgel, deren Pfeifen am oberen Ende geschlossen (gedackt) sind. Hierbei handelt es sich vor allem um Labialpfeifen. Gedackte Lingualpfeifen sind weitaus seltener und werden auch nicht mit dem Begriff Gedackt bezeichnet. Im engeren Sinn werden unter dem Begriff nur solche Pfeifen verstanden, die über die gesamte Länge den gleichen Umfang haben, z. B. zylindrische Metallpfeifen. Gedackte Pfeifen mit sich zum gedackten Ende hin verjüngendem Umfang, z. B. konische Metallpfeifen, werden als Spitzgedackt bezeichnet und verhalten sich auch physikalisch abweichend. Ferner werden denselben akustischen Gesetzen gehorchende Flöten mit einem geschlossenen distalen (körperfernen) Ende als gedackt, mit einem halbgeschlossenen Ende als halbgedackt bezeichnet. (de)
- Fermaj fajfiloj estas orgenfajfiloj, kies supra finaĵo estas fermita. Tipa estas la konstrumaniero kun labiofajfiloj, kies supra finaĵo estas fermita. Tio sekvigas, ke la tono produktita de tia fajfilo, sonas oktavon pli malalta ol atendendus. Tion kaŭzas la fakto, ke la staranta ondo en la fajfilkorpo pro la reflektado ĉe la tubofino tie ne havas osciloventron, sed devige oscilonodon. Ene de la fajfilo do estas anstataŭ la duono, kiel je la malferma fajfilo, kvarono de la oscilado. la ondolongeco do estas duoble granda. Fermaj fajfiloj en oktavpozicio estas konstruataj en la futpozicioj 32′ (en la pedalverko, en orgenegoj malofte ankaŭ en la manualo), 16′, 8′ kaj 4′. Ferma 2-futo trans la tuta manualamplekso maloftas, ĉar ĝi estas malfacile produktebla. En kelkaj orgenegoj staras en la pedalverko ankaŭ fermita 64′-registro. Plene elkonstruita, do etendiĝanta ĝis la subsubkontra-C, 64′-fermregistro tamen ĝis nun ne konatas. La kvintoj 211/3′ (en la pedalverko, malofte kaj nur en grandaj orgenoj), 102/3′ (en la pedalverko) kaj 51/3′ preskaŭ ĉiam aperas kiel fermitaj registroj. Fermita 8-futo oftege troveblas kaj estas en la plej multaj etorgenoj la ununura labia 8′-registro. Fermaj registroj estas ege pli mallaŭtaj kiel malfermaj registroj kaj krome pli malhelaj laŭ sonkoloro. En la supratonospektro enestas nur la malparaj supratonoj, mankas la paraj supratonoj, inter ili la oktavoj. Mallarĝe mezurita ferma registro povas esti konstruita tiel, ke la tria supratono, la duodecimo, en la orgenkonstruo nomata „kvinto“, elstaras, kiu estigis en la germana faklingvo la nomojn Quintatön aŭ Quintadena (kvintotono) por tiaj registroj. Je ankoraŭ pli mallarĝa mezuro elpaŝas la 5-a supratono, kiu situas du oktavojn kaj perfektan tercion super la baztono kaj nomiĝas en la orgenkonstruo „tercio“. Tiu ĉi registron nomiĝas tiercino kaj maloftas. Fermaj registroj estas konstruataj kun cirkla laŭlarĝa sekcaĵo el metalo kaj kun rektangula laŭlarĝa sekcaĵo el ligno. Kelkfoje ankaŭ la plej malaltaj fajfiloj de malferma registro (ekz. mirlitono, Hohlflöte, principalo) estas konstruataj fermaj, por ŝpari spacon, pezon, materialon aŭ kostojn. (eo)
- Gedackt (also spelled gedeckt) is the name of a family of stops in pipe organ building. They are one of the most common types of organ flue pipe. The name stems from the Middle High German word gedact, meaning "capped" or "covered". (en)
- Een gedekte pijp is een orgelpijp waarop een deksel is gemonteerd. Dit deksel zorgt voor een verlaging van de voortgebrachte toon met 1 octaaf. Een orgelpijp van 4 voet met deksel klinkt als een 8 voets pijp zonder deksel. Dit deksel wordt ook wel hoed genoemd. Gedekte pijpen klinken grondtoniger dan open pijpen. Ook zijn vaak houten pijpen gedekt. Samen met de sterke grondtonen zijn ze daardoor erg draagkrachtig.Er zijn ook halfgedekte pijpen. Deze hebben een klein buisje (z.g. "roer") in de hoed, waardoor ze eveneens een octaaf lager klinken, maar ook sterk hun (kwint)boventonen laten horen. (nl)
|
| rdfs:comment
|
- Gedackt (also spelled gedeckt) is the name of a family of stops in pipe organ building. They are one of the most common types of organ flue pipe. The name stems from the Middle High German word gedact, meaning "capped" or "covered". (en)
- Een gedekte pijp is een orgelpijp waarop een deksel is gemonteerd. Dit deksel zorgt voor een verlaging van de voortgebrachte toon met 1 octaaf. Een orgelpijp van 4 voet met deksel klinkt als een 8 voets pijp zonder deksel. Dit deksel wordt ook wel hoed genoemd. Gedekte pijpen klinken grondtoniger dan open pijpen. Ook zijn vaak houten pijpen gedekt. Samen met de sterke grondtonen zijn ze daardoor erg draagkrachtig.Er zijn ook halfgedekte pijpen. Deze hebben een klein buisje (z.g. "roer") in de hoed, waardoor ze eveneens een octaaf lager klinken, maar ook sterk hun (kwint)boventonen laten horen. (nl)
- Fermaj fajfiloj estas orgenfajfiloj, kies supra finaĵo estas fermita. Tipa estas la konstrumaniero kun labiofajfiloj, kies supra finaĵo estas fermita. Tio sekvigas, ke la tono produktita de tia fajfilo, sonas oktavon pli malalta ol atendendus. Tion kaŭzas la fakto, ke la staranta ondo en la fajfilkorpo pro la reflektado ĉe la tubofino tie ne havas osciloventron, sed devige oscilonodon. Ene de la fajfilo do estas anstataŭ la duono, kiel je la malferma fajfilo, kvarono de la oscilado. la ondolongeco do estas duoble granda. (eo)
- Gedackt (von mittelhochdeutsch gedact, „gedeckt“), auch Gedeckt, ist die Bezeichnung von Registern der Orgel, deren Pfeifen am oberen Ende geschlossen (gedackt) sind. Hierbei handelt es sich vor allem um Labialpfeifen. Gedackte Lingualpfeifen sind weitaus seltener und werden auch nicht mit dem Begriff Gedackt bezeichnet. Im engeren Sinn werden unter dem Begriff nur solche Pfeifen verstanden, die über die gesamte Länge den gleichen Umfang haben, z. B. zylindrische Metallpfeifen. Gedackte Pfeifen mit sich zum gedackten Ende hin verjüngendem Umfang, z. B. konische Metallpfeifen, werden als Spitzgedackt bezeichnet und verhalten sich auch physikalisch abweichend. (de)
|