Auto
 |
Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim. |
Auto to je motōrowe wozidło sużōnce do przewoza ôsōb abo tŏwarōw. Miano auto je ôd słowa automobile.
Historyjŏ
Nad wozidłami napyndzanymi pŏrōm ludzie myśleli już we 17. stoleciu. We 1678 roku Ferdinand Verbiest mioł zadymōnstrować take wozidło chińskimu cysŏrzowi, jednak niy mŏ na to żŏdnych wykazōw. Bez to za piyrszego kōnstruktora – wynojdywŏcza mechanicznego wozidła – uznŏwŏ sie Francuza ô mianie Nicolas-Joseph Cugnot, kery zaprezyntowoł swoje piōniyrske dzieło napyndzane motorym parowym we roku 1769.
We 1870 roku Siegfried Marcus z Austryje zbudowoł, niy nadŏwajōncy sie do wszeôbecnego użytku, prototyp mechanicznego wozidła z bynzynowym motorym ô iskrowym zapłonie. Inkszy kōnstruktōr, Miymiec Carl Benz, zbudowoł swōj trzikołowy automobil we roku 1885 (we 1886 dostoł patent). We tych samych latach roboty we dōmynie spalinowych motorōw jak tyż wozideł napyndzanych takimi motorami kludziyli pospōł Wilhelm Maybach i Gottlieb Daimler. Niy wiadōmo jednak akuratnie, fto, jako piyrszy, zbudowoł zastosowany do napyndu aut motōr ô wnyntrznym spŏlaniu.
Napynd
Napynd auta stanowi motōr. Nojczyńścij spotrzebowowanym we autach zortōm motora je spalinowy tłokowy motōr. Produkowane sōm tyż auta wyposażōne jyno we elektryczny motōr, to znaczy elektryczne auta. Inkszõ zortōm napyndu pasowanym we aucie je hybrydowy napynd, bydōncy połōnczyniym spalinowego motora i elektrycznego motora.
Tajlōng aut
| Tajlōng aut | |||
|---|---|---|---|
| Typ auta | Zorta auta | Przikłŏd | Ôbrŏzek |
| ôsobowe auta | szportowe auta | Arrinera Hussarya GT | 
|
| miastowe auta | Fiat 500 | 
| |
| luksusowy auta | Mercedes-Benz W222 | 
| |
| szportowo-użytkowe auta | Lexus RX | 
| |
| kempingowe auta | Adria Vision | 
| |
| terynowe auta | Honker | 
| |
| liferōngowe auta | Iveco Daily | 
| |
| ciynżarowe auta | ciynżarowe liferōngowe auta | Star S2000 | 
|
| ciynżarowe terynowe auta | Ural-4320 | 
| |
| siodłowe ciōngniki | Scania R420 | 
| |
| balastowe ciōngniki | Tatra T813 6x6 | 
| |
| Autobusy | Solaris InterUrbino 12 | 
| |
| ekstra auta | pancerne auta | AMZ Dzik | 
|
| Fojerwery | E-ONE, Ford | 
| |
| autowe żurawie | Hydros T-351 Stalowa Wola | 
| |
| Ambulans | Fiat Ducato (AMZ-Kutno) | 
| |
| asenizacyjne auta | Jelcz | 
| |
| Śmiyciarki | MAN TGA 28.350 | 
| |
| Śmiatarki | Śmiatarka na podwoziu MAZ | 
| |
| Hŏkopiŏskarki | Hŏkopiŏskarka na podwoziu auta Mitsubishi Fuso | 
| |
| Radyjŏwozy | Ford Crown Victoria | 
| |
| Wywrotki | Jelcz 640 | 
| |
| Betōniarki | Betōniarka na bazie Tatra 815 | 
| |
| Auta mogōnce poruszać sie tyż po banach | Auto technicznego ratownictwa Star | 
| |
