[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Gjinia jobinare

identitete gjinore përveç mashkullit apo femrës
Ky artikull është rreth identitetit gjinor. Për gjinisë gramatikore, shiko Gjinia asnjanëse.

Gjinia jobinare ose kuir (queer, lit. "ndryshëm") janë terma gjithëpërfshirës të cilat i referohen një game të gjerë kategorish të identiteteve gjinore jo vetëm mashkullore por edhe femërore.[1] Identitetet jobinare futen nën ombrellën transgjinore, pasi njerëzit jobinarë zakonisht identifikohen me gjini të ndryshme nga seksi i lindur.[2][3]

Një flamur genderqueer në Valencia ku shkruhet "E ardhmja nuk është binare" në spanjisht

Njerëzit jobinarë që identifikohen si një gjini e tretë e ndërmjetme ose e veçantë, kanë më shumë se një gjini,[4][5] nuk kanë gjini ose identitet gjinor fluid (genderfluid).[6] Identiteti gjinor ndahet nga orientimi seksual apo romantik;[7] njerëzit jobinarë kanë orientime të ndryshme seksuale, ashtu si janë njerëzit cisgjinorë.[8] Të jesh jobinar nuk do të thotë të jesh si ndërseksualët; shumica e njerëzve interseksualë identifikohen si meshkuj ose femra.[9]

Njerëzve jobinarë iu referohen me shprehje të ndryshme gjinore dhe disa mund ta refuzojnë plotësisht identitetin gjinor.[10] Disa njerëz jobinarë trajtohen nga ana mjekësore për disfori gjinore me kirurgji ose hormone, siç janë zakonisht burrat dhe gratë trans.[11]

Historia

Redakto

Në vitin 1776, Public Universal Friend u identifikua si një ungjillor pa gjini i cili më pas nuk përdori emrin e lindjes dhe përemrat vetorë si ai/ajo dhe ata/ato,[12][13] rast i hershëm i një amerikani që identifikohej publikisht si jobinar.

Në vitin 1781, Jens Andersson nga Norvegjia, e lindur vajzë dhe që identifikohej si burrë, u burgos dhe shkoi në gjyq, pasi u martua me Anne Kristine Mortensdotter në një kishë luterane. Kur u pyet për gjininë e tij, përgjigja ishte "Hand troer at kunde henhøre til begge Deele" ("Ai beson se u përket të dyve").[14]

Në vitin 2012, Projekti i Njohjes Intersex & Genderqueer filloi të advokonte për zgjerimin e opsioneve gjinore në dokumentacionin zyrtar. [15] Në vitin 2016, Elisa Rae Shupe ishte personi i parë me gjini jobinare në dokumentet zyrtare në Shtetet e Bashkuara. [16]

Në vitin 2015, ligjvënësi Estefan Cortes-Vargas u shfaq jobinar në Asamblenë Legjislative të Albertës gjatë një debati mbi përfshirjen e të drejtave transgjinore në kodin provincial të të drejtave të njeriut.

Përemrat dhe titujt

Redakto
Artikulli kryesor: Përemri
 
Sipas një sondazhi të vitit 2021, pesë grupet më të njohura të përemrave të përdorur nga njerëzit jobinarë janë ata, ai, ajo, asnjë/shmang përemrat dhe ajo.[17]
 
Distinktivët e kunjave të përemrave nga një festival arti dhe teknologjie i vitit 2016

Disa njerëz jobinarë ose gjinorë përdorin përemra asnjanës lidhur me gjininë e tyre. Përdorimi përemrave vetorë në vetën e tretë njëjës e shumës dhe përemrat pronorë "ata", "e tyre" dhe "ato" janë më të zakonshëm; përemrat jostandardë quhen neopëremra,[18] të tilla si: xe, ze, sie, co dhe ey. Disa të tjerë përdorin përemrat vetorë "ai", "ajo", të dyja "ai" dhe "ajo" ose përdorin vetëm emrin e tyre dhe asnjë përemër fare. [19] Shumë përdorin gjuhë shtesë neutrale, siç është titulli Mx. [20]

Diskriminimi

Redakto

Vende të ndryshme gjatë historisë i kanë konsideruar identitetet gjinore, transgjinore dhe jobinare si akte kriminale. [21] [22]

Në SHBA, shumica e të anketuarve në Anketën Kombëtare të Diskriminimit Transgjinor zgjodhën "Një gjini që nuk renditet këtu". Të anketuarit "jo të listuar këtu" kishin nëntë pikë përqindjeje (33%) më shumë gjasa të raportonin braktisjen e kujdesit shëndetësor për shkak të frikës nga diskriminimi sesa kampioni i përgjithshëm (36% krahasuar me 27%). Nëntëdhjetë për qind raportuan se kishin përjetuar paragjykime anti-trans në punë dhe 43 për qind raportuan se kishin tentuar vetëvrasje. [23]

Diskriminimi i raportuar me të cilin përballen njerëzit jobinarë përfshin mospërfilljen, mosbesimin, ndërveprimet përçmuese dhe mungesën e respektit. [24] Njerëzit jobinarë gjithashtu konsiderohen edhe si pjesëmarrës në një drejtim dhe kështu konsiderohen të pasinqertë ose që kërkojnë vëmendje. Si një grumbullim, fshirja është shpesh një formë e rëndësishme e diskriminimit me të cilin përballen njerëzit jobinar. [24]

Simbolet dhe festat

Redakto
 
Anjali Gopalan dhe Gopi Shankar Madurai duke inauguruar Paradën e parë të Krenarisë Genderqueer të Azisë në Madurai me një ylber dhe flamur genderqueer [25] [26]

Komunitetet jobinare përdorin flamuj të ndryshëm për të përfaqësuar identitete të ndryshme. Ekzistojnë flamuj të dallueshëm të krenarisë jobinare dhe gjinore. Flamuri i krenarisë për gjininë kuire u dizajnua në vitin 2011 nga Marilyn Roxie. Ngjyra e livandës përfaqëson androgjininë, e bardha përfaqëson identitetin e gjinisë dhe jeshile përfaqëson ata identitetet e të cilëve janë të përcaktuara jashtë binarit.[27] Flamuri jobinar i krenarisë u krijua në 2014 nga Kye Rowan. [28] E verdha përfaqëson njerëzit gjinia e të cilëve ekziston jashtë binarit, vjollca përfaqëson ata, gjinia e të cilëve është një përzierje ose qëndron mes mashkullit dhe femrës, e zeza përfaqëson njerëzit që nuk kanë gjini dhe e bardha përfaqëson ata që përqafojnë shumë ose të gjitha gjinitë. [29]

Personat me gjini fluide, të cilët futen në gjininë kuire kanë flamurin e tyre. Roza përfaqëson feminilitetin, e bardha përfaqëson mungesën e gjinisë, vjollca përfaqëson gjininë e përzier ose androgjininë, e zeza përfaqëson të gjitha gjinitë e tjera dhe bluja përfaqëson mashkulloritetin. [30] [31]

Personat agjinorë, të cilët ndonjëherë identifikohen edhe me gjininë kuir, kanë flamurin e tyre. Ky flamur ka vija bardhezi për të përfaqësuar mungesën e gjinisë dhe një shirit të gjelbër për të përfaqësuar gjinitë jobinare.[32]

Dita ndërkombëtare e njerëzve jobinarë festohet më 14 korrik.[33][34]

 
Flamuri i krenarisë transgjinore
Flamuri i krenarisë transgjinore 
 
Flamuri i krenarisë agjinore
Flamuri i krenarisë agjinore 
 
Flamuri i krenarisë bigjinore
Flamuri i krenarisë bigjinore 
 
Flamuri i krenarisë i fluiditetit gjinor
Flamuri i krenarisë i fluiditetit gjinor 
 
Flamuri i krenarisë së gjinisë kuire
Flamuri i krenarisë së gjinisë kuire 
 
Flamuari i krenarisë jobinare
Flamuari i krenarisë jobinare 
 
Simboli i gjinisë jobinare
Simboli i gjinisë jobinare 

Referime

Redakto
  1. ^ "Supporting & Caring for Transgender Children" (PDF) (në anglisht). Human Rights Campaign. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 24 korrik 2021. Marrë më 8 prill 2021.
  2. ^ "Trans + Gender Identity". The Trevor Project (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më 4 korrik 2018. Marrë më 11 tetor 2019.
  3. ^ Ennis, Dawn (13 korrik 2021). "New Research Reveals Insights Into America's Nonbinary Youth". Forbes (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 janar 2022. Marrë më 6 janar 2022.
  4. ^ Bosson, Jennifer K.; Vandello, Joseph A.; Buckner, Camille E. (2018). The Psychology of Sex and Gender (në anglisht). Thousand Oaks, California: Sage Publications. fq. 54. ISBN 978-1-5063-3134-8. OCLC 1038755742. Arkivuar nga origjinali më 28 maj 2020. Marrë më 4 gusht 2019.
  5. ^ Whyte, Stephen; Brooks, Robert C.; Torgler, Benno (25 shtator 2018). "Man, Woman, "Other": Factors Associated with Nonbinary Gender Identification". Archives of Sexual Behavior (në anglisht). Heidelberg, Germany: Springer Science+Business Media. 47 (8): 2397–2406. doi:10.1007/s10508-018-1307-3. PMID 30255409. 2 out of 7479 (0.03 percent) of respondents to the Australian Sex Survey, a 2016 online research survey, self-identified as trigender.
  6. ^ Winter, Claire Ruth (2010). Understanding Transgender Diversity: A Sensible Explanation of Sexual and Gender Identities (në anglisht). Scotts Valley, California: CreateSpace. ISBN 978-1-4563-1490-3. OCLC 703235508.
  7. ^ "Transgender Glossary of Terms". GLAAD Media Reference Guide (në anglisht). Gay & Lesbian Alliance Against Defamation. Arkivuar nga origjinali më 30 maj 2012. Marrë më 25 maj 2011.
  8. ^ Stryker, Susan (2008). Transgender History (në anglisht). Berkeley, California: Seal Press. ISBN 978-1-58005-224-5. OCLC 183914566.
  9. ^ "Understanding Non-Binary People: How to Be Respectful and Supportive". National Center for Transgender Equality (në anglisht). 9 korrik 2016. Arkivuar nga origjinali më 6 prill 2020. Marrë më 2020-06-17.
  10. ^ Schorn, Johanna. "Taking the 'Sex' out of Transsexual: Representations of Trans Identities in Popular Media" (PDF) (në anglisht). Cologne, Germany: University of Cologne. fq. 1. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 tetor 2014. Marrë më 23 tetor 2014. The term transgender is an umbrella term 'and generally refers to any and all kinds of variation from gender norms and expectations' (Stryker 19). Most often, the term transgender is used for someone who feels that the sex assigned to them at birth does not reflect their own gender identity. They may identify as the gender "opposite" to their assigned gender, or they may feel that their gender identity is fluid, or they may reject all gender categorizations and identify as agender or genderqueer.
  11. ^ Hastings, Jennifer (2016-06-17). "Approach to genderqueer, gender non-conforming, and gender nonbinary people". UCSF Transgender Care (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2021-10-06. Marrë më 2021-10-10.
  12. ^ Wisbey, Herbert A., Jr. (2009). Pioneer Prophetess: Jemima Wilkinson, the Publick Universal Friend (në anglisht). Cornell University Press. fq. 7–14. ISBN 978-0-8014-7551-1. Arkivuar nga origjinali më 7 qershor 2020. Marrë më 8 shtator 2021.{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
  13. ^ Moyer, Paul B. (2015). The Public Universal Friend: Jemima Wilkinson and Religious Enthusiasm in Revolutionary America (në anglisht). Cornell University Press. fq. 12, 18, 100. ISBN 978-0-8014-5413-4.
  14. ^ "Et besynderligt givtermaal mellem tvende fruentimmer". Skeivt arkiv (në Norwedgian). 2014-12-16. Arkivuar nga origjinali më 27 korrik 2021. Marrë më 2021-09-07.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur (lidhja)
  15. ^ "About Us – Intersex & Genderqueer Recognition Project (IGRP)". igrp (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 4 prill 2020. Marrë më 9 dhjetor 2019.
  16. ^ O'Hara, Mary Emily (16 dhjetor 2016). "Movement for third gender option 'exploding' in U.S." NBC News (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 18 tetor 2019. Marrë më 9 dhjetor 2019.
  17. ^ "Gender Census 2021: Worldwide Report". Gender Census (në anglisht). 1 prill 2021. Arkivuar nga origjinali më 17 prill 2021. Marrë më 16 prill 2021.
  18. ^ Marcus, Ezra (2021-04-08). "A Guide to Neopronouns". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Arkivuar nga origjinali më 2021-12-28. Marrë më 2021-04-30.
  19. ^ Feinberg, Leslie (1996). Transgender Warriors: Making History from Joan of Arc to Dennis Rodman (në anglisht). Boston, Massachusetts: Beacon Press. ISBN 978-0-8070-7940-9. OCLC 33014093.
  20. ^ Pearce, Ruth (21 korrik 2011). "Non-gendered titles see increased recognition". Lesbilicious (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 18 shtator 2019. Marrë më 29 gusht 2012.
  21. ^ Wareham, Jamie. "New Report Shows Where It's Illegal To Be Transgender In 2020". Forbes (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 30 prill 2021. Marrë më 2021-04-30.
  22. ^ "Trans Legal Mapping Report". ILGA (në anglisht). 2017-09-28. Marrë më 2022-07-14.
  23. ^ Harrison, Jack. "A Gender Not Listed Here: Genderqueers, Gender Rebels, and OtherWise in the National Transgender Discrimination Survey" (PDF) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 korrik 2012. Marrë më 29 prill 2013.
  24. ^ a b "They, Them, and Theirs". harvardlawreview.org (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 5 dhjetor 2019. Marrë më 2019-12-09.
  25. ^ "One Who Fights For an Other". The New Indian Express (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 24 shtator 2016. Marrë më 11 maj 2015.
  26. ^ "Worldwide gay rights as a social movement picks up" (në anglisht). merinews.com. Arkivuar nga origjinali më 2 gusht 2017. Marrë më 2017-05-12.
  27. ^ Deater, Lynn (29 prill 2015). "He, She or They? » The Commuter". ncccommuter.org (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 21 dhjetor 2016. Marrë më 20 dhjetor 2016.
  28. ^ "8 Things Non-Binary People Need to Know". Let's Queer Things Up! (në anglisht). 2015-03-15. Arkivuar nga origjinali më 22 dhjetor 2016. Marrë më 2016-12-20.
  29. ^ "After counting up all the 'votes' for each variation of my nonbinary flag (to be separate from the genderqueer flag), it seems this is the most loved! Yay!". genderweird (në anglisht). Tumblr. Arkivuar nga origjinali më 24 qershor 2018. Marrë më 24 qershor 2018.
  30. ^ "Flags and Symbols" (PDF) (në anglisht). Amherst, Massachusetts: Amherst College. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 10 maj 2017. Marrë më 20 dhjetor 2016.
  31. ^ "Gender-fluid added to the Oxford English Dictionary". LGBTQ Nation (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 25 tetor 2016. Marrë më 2016-12-20.
  32. ^ Manzella, Samantha (2017-10-07). "Beyond The Rainbow: Your Guide To LGBT Flags" (në anglisht). NewNowNext. Arkivuar nga origjinali më 25 qershor 2018. Marrë më 2018-06-25.
  33. ^ Hirst, Jordan (2018-07-10). "Inclusive Brisbane Party To Mark International Non-Binary Day". QNEWS Magazine (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 14 korrik 2018. Marrë më 14 korrik 2018.
  34. ^ "International Non-Binary People's Day". Pride Inclusion Programs (në anglishte australiane). acon. Arkivuar nga origjinali më 3 gusht 2019. Marrë më 12 qershor 2019.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Gjinia_jobinare&oldid=2708521"