Ruže (familija)
Familija ruža (lat. Rosaceae) je jedna od vrstama najbogatijih i geografski najrasprostranjenijih biljnih familija. Postoji oko 3000 - 4000 biljnih vrsta koje spadaju o ovu porodicu. Usled velikog ekonomskog značaja biljaka ove familije, čovek je raširio njihove areale na celu planetu. Ovu familiju čine po mnogim karakteristikama veoma raznovrsne biljke. Njihovu raznolikost možemo uočiti počev od životne forme (prisutne su zeljaste jednogodišnje i višegodišnje biljke, žbunovi i drveće).
| Rosaceae | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | Plantae |
| Divizija: | Magnoliophyta |
| Razred: | Magnoliopsida |
| Red: | Rosales |
| Porodica: | Rosaceae Juss. |
| |
| Areal familije Rosaceae | |
Pored velike raznolikosti, skoro je nemoguće definisati ovu familiju i njene razlike od drugih familija. Neke osnovne karakteristike koje je odvajaju su prisustvo zalistaka, često nazubljeni listovi, veliki broj prašnika, nektarije koje su dobro razvijene na hipantijumu i u osnovi tučka i prašnika, postojanje 1-2 krasinucelatna semena zametka po lokuli, prisustvo cijanogenih glikozida kod većeg broja predstavnika... Familija Rosaceae se pokazala kao jasno monofiletska grupa u istraživanjima varijabilnosti sekvenci DNK kod skrivenosemenica.
Klasifikacija familije
urediRosaceae su podeljene na četiri potfamilije:
Osnovni taksonomski kriterijum za ovu podelu je tip ploda. Tako, predstavnici potfamilije Rosoideae imaju plod orašicu (aheniju), u potfamiliji Spiraeoideae nalazi se mešak, u Amygdaloideae koštunica, a u Maloideae jabuka (pomum). Kod pojedinih autora nalaze se i dodatni kriterijumi za izdvajanje potfamilija (osnovni broj hromozoma, fitohemijski karakteri). Ovakva, tradicionalna, podela na potfamilije je pretrpela znatne izmene posle biohemijskih i molekularnih filogenetskih i sistematičarskih istraživanja.
Filogenetski odnosi unutar familije
urediU okviru familije Rosaceae danas se izdvaja 8 većih grupa (klada), od kojih neke odgovaraju prethodno opisanim potfamilijama. Te grupe su:
- Rosoideae s. str.
- Dryadeae
- Kerrieae
- Spiraeeae
- Amygdaloideae s.l.
- Adenostomeae
- Neillieae
- Maloideae s.l.
Filogenetski odnosi između ovih grupa su samo delimično razjašnjeni. Najprimitivnija grupa je potfamilija Rosoideae (u užem smislu), koja se od ostatka familije razlikuje osnovnim brojem hromozoma x=7, prisustvom tanina elagične kiseline (elagitanina) i odsustvom sorbitola. Jednu od takođe primitivnih grupa čine vrste iz grupe Dryadeae, koje stupaju u simbiozu sa aktinomicetom Frankia koja vrši azotofiksaciju. Najizvedenije grupe su Maloideae s.l., Adenostomeae i Neillieae.