Tomahawk (projektil)
Tomahawk (US: /ˈtɑːməhɔːk/ ili UK: /ˈtɒməhɔːk/) je dalekomentni, svevremenski podzvučni krstareći projektil. Prozvan pod istoimenom oružju američkih Indijanaca, prvi put ga je proizvela američka korporacija McDonnell Douglas 1970-ih, ispočetka kao dalekometno oružje sa niskim letom, koja bi se lansiralo sa kopna. Nekoliko puta je usavršen, te ga je nakon korporacijskih promjena preuzelo poduzeće Raytheon. Neke od Tomahawka su također proizvodili General Dynamics (danas Boeing Defense, Space & Security).[4][5]
| Tomahawk | |
|---|---|
 A BGM-109 Tomahawk u novembru 2002. | |
| Tip | dalekometni svevremenski podzvučni krstareći projektil |
| Mjesto nastanka |  Sjedinjene Države
|
| Historija upotrebe | |
| U upotrebi | 1983–danas |
| Koristio/li | |
| Historija proizvodnje | |
| Proizvođač |
|
| Cijena po komadu | 1,59 mil. USD (2014)[1] (Block IV) |
| Specifikacije | |
| Masa | 1300 kg (bez potisnika)
1600 kg (s potisnicima) |
| Dužina | 5,56 m (bez potisnika)
6,25 m (s potisnicima) |
| Dijametar | 0,52 m |
| Bojeva glava | nuklearna: bojeva glava W80 (povučena)[3] konvencionalna: 450 kg visokog ekploziva ili podmunicijska kanisterska bomba BLU-97/B ili PBXN |
| Mehanizam detonacije |
FMU-148 od TLAM Block III, ostali pod posebnim detonatorima |
| Motor | turbomlazni motor Williams International F107-WR-402 koristi gorivo TH-dimer i potisnik s krutim gorivom |
| Operacioni radijus |
Block II TLAM-A: 2500 km
Block III TLAM-C, Block IV TLAM-E: 1700 km Block III TLAM-D: 1300 km[2] |
| Brzina | podzvučna; oko 890 km/h |
| Sistem navođenja |
GPS, INS, TERCOM, DSMAC, aktivno radarsko navođenje (RGM/UGM-109B) |
Tomahawk se danas nalazi u naoružanju američke i britanske Ratne mornarice. Koristi se oružje koje se, zbog svoje preciznosti i mininimanlnog riska od vlastitih gubitaka, koristi za napade na ciljeve za koje se pretpostavlja da će biti branjeni od branjenih od zračnih napada kao što su strategijske vojne baze i skladišta, odnosno ciljeve koji zahtijevaju maksimalnu preciznost. Američke snage su Tomahawke prvi put, i to sa velikim uspjehom koristili u Prvom zaljevskom ratu 1991. godine. Potom su korišteni 1995. godine u operaciji Namjerna sila kojom su američke snage napale ciljeve bosanskih Srba u ratu u BiH i 1999. godine prilikom bombardiranja tadašnje SRJ. Korištene su 2001. u američkoj invaziji na Afganistan i 2003. invaziji Iraka, kao i 2011. u operaciji Odyssey Dawn u Libiji kojom su američke i britanske snage pomagale ustanak protiv Moamera Gadafija. Projektili Tomahawk su također korišteni i u manjim operacijama – 1998. prilikom kontroverznog uništenja tvornice lijekova u Sudanu (za koje se sumnjalo da pripada al-Kaidi, te protiv logora za obuku radikalnih salafističkih grupa u Somaliji, Jemenu i Siriji. Godine 2017. su njima napadnuta baza sirijske ratne avijacije tokom američke intervencije u Sirijskom građanskom ratu.
Reference
uredi- ↑ „United States Department Of Defense Fiscal Year 2015 Budget Request Program Acquisition Cost By Weapon System” (pdf). Office Of The Under Secretary Of Defense (Comptroller)/ Chief Financial Officer. mart 2014. str. 65.
- ↑ „Tomahawk - Missile Threat”.
- ↑ Kristensen, Hans M. (18. 3. 2013). „US Navy Instruction Confirms Retirement of Nuclear Tomahawk Cruise Missile”. Strategic Security. Federation of American Scientists. Arhivirano iz originala na datum 9. 7. 2014. Pristupljeno 9. 7. 2014.
- ↑ "McDonnell Douglas: History — New Markets," Boeing history website.
- ↑ "Raytheon Tomahawk Cruise Missile," Raytheon Tomahawk Evolution Handout.