Molibden
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol,atomski broj | Molibden, Mo, 42 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | prelaznih metala | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | VIB, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| gustina, tvrdoća | 10280 kg/m3, 5,5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boja | srebrnosbela 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 95,94 u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| atomski radijus | 145 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radijus | 145 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radijus | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguracija | [Kr]4d55s1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 8, 18, 13, 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni brojevi | 2, 3, 4,. 5, 6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | jako kiseli | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | regularna prostorno centrirana | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 2896 K (2623 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 4912 K (4639 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 9,38×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 598 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 32 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | 3,47 Pa (3000 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 2,16 (Pauling) 1,30 (Alred) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 250 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | 18,7×106 S/m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 138 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I energija jonizacije | 684,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II energija jonizacije | 1560 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| III energija jonizacije | 2618 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| IV energija jonizacije | 4480 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi, v.p.r.=vreme polu raspada, n.r.=način raspada, e.r.=energija raspada, p.r.=proizvod raspada, z.e=zarobljavanje elektrona
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Molibden (Mo, latinski - molybdos) - je metal VIB grupe. Ime potiče od grčkog naziva za olovo - molybdos.
Osobine
urediMolibden je prelazni metal. Čist molibden je srebrnobeo, veoma tvrd, i ima jednu od najviših temperatura topljenja među elementima. Dodaje se čeliku u malim količinama da pi povećao njegovu tvrdoću.
Biološki značaj
urediMolibden je mikroelement koji odigrava važnu ulogu u metabolizmu biljaka. Takođe se nalazi i u nekim enzimima u telu čoveka.
Primena
urediPreko 2/3 molibdena koji se proizvede koristi se za proizvodnju legura. Upotreba molibdena je naglo porasla za vrema Drugog svetskog rata, kada su potrebe za volframom izazvale iscrpljivanje njegovih ležišta. Molibden se i danas koristi za proizvodnju čelika velike izdržljivosti i otpornosti na visoke temperature. Neke legure su sem otpornosti na visoke temperature otporne i na koroziju. Molibden se koristi i u: avionskoj industriji, produkciji oružja, kao i za proizvodnju sijalica.
Kao katalizator molibden se koristi u naftnoj industriji, posebno pri katalitzatorskom odstranjivanju sumpora iz naftnih proizvoda.
Molidbenov izotop 99 nalazi primenu u nuklearnoj industriji. Jedinjenja molibdena su obojena u razne nijanse narandžaste boje, pa se stoga koriste za proizvodnju farbi, plastike i gumenih proizvoda. Molibden se koristi i u električnoj industriji.
Zastupljenost
urediU zemljinoj kori molibden je zastupljen u količini od 1,5 ppm (eng. parts per million). Osnovnim izvorom molibdena je mineral molibdenit (MoS2). Ostali minerali manjeg značaja su vulfenit (PbMoO4) i povelit (CaMoO4).
Istorija
urediNa grčkom jeziku molybdos znači "sličan olovu" - jedinjenja molibdena su do kraja XVIII veka mešana sa jedinjenjima drugih elemenata, pre svega ugljenika i olova. Godine 1778 Carl Wilhelm Scheele je uspeo da izdvoji molibden od grafita i olova, kao i da dobije njegov oksid. Molibden nije našao primenu i nije izašao iz labaratorije sve do kraja XIX veka. Posle su osobine njegovih legura otkrivene od strane Francuza.