Kad budem mrtav i beo
Kad budem mrtav i beo je jugoslovenski crno-beli igrani film iz 1967. godine. Režirao ga je Živojin Pavlović, a scenario su pisali Ljubiša Kozomara i Gordan Mihić. Često se navodi kao jedno od najpoznatijih ostvarenja Crnog talasa.
| Kad budem mrtav i beo | |
|---|---|
 | |
| Žanr | drama |
| Režija | Živojin Pavlović |
| Producent | Aleksandar Radulović |
| Scenario | Ljubiša Kozomara Gordan Mihić |
| Uloge | Dragan Nikolić Slobodan Aligrudić Miodrag Andrić Severin Bijelić Dara Čalenić Ljubomir Ćipranić |
| Muzika | arhivska |
| Fotografija | Milorad Jakšić-Fanđo |
| Montaža | Olga Skrigin |
| Studio | Servis Filmskih radnih zajednica (FRZ) Beograd |
| Datum(i) premijere | 27. 12. 1967
|
| Trajanje | 79 min. |
| Zemlja |  SFR Jugoslavija |
| Jezik | srpskohrvatski |
Prema nekim navodima, britanski režiser Džon Šlezindžer je izjavio da je Kad budem mrtav i beo bio jedna od inspiracija za njegov mnogo poznatiji film Ponoćni kauboj.[1]
Uloga Džimija Barke je proslavila Dragana Nikolića. Originalno je namenjena za Borisa Dvornika, koji je tokom snimanja filma bio u vojsci.[2]
Radnja
urediJanko Bugarski, zvani Džimi Barka, mora da napusti zajedno sa svojom devojkom Lilicom privremeno zaposlenje kao sezonski radnik. Bez posla, kreće sa Lilicom u neizvesnost. Majka, siromašna pralja, ne može da mu pomogne, a u fabrikama i preduzećima nema mesta. Da bi došao do para, Džimi potkrada radnike na jednom gradilištu i bežeći od gonilaca, izgubi Lilicu. Tada započinje odiseja Džimija Barke. Sreće kafansku pevačicu, Dušku, postaje njen ljubavnik i uči da peva. Peva veoma rđavo, ali to mu ne smeta da putuje po varošicama, peva na vašarima i po zabačenim vojnim garnizonima. U jednoj varošici sreće mladu zubotehničarku Bojanu, i sa njom odlazi u Beograd na takmičenje mladih pevača. Umesto aplauza i afirmacije, dočekuju ga zvižduci i uvrede. Džimi beži sam i na jednom brodu ponovo sreće Lilicu, koja živi od džeparenja i simuliranja trudnoće. Oboje odlaze kod upravnika bivšeg gradilišta Milutina, u pokušaju da ga ucene: mlada žena navodno nosi njegovo dete. Milutin otkriva da su ga prevarili. Pokušava da siluje Lilicu, ali ga Džimi sprečava. Pokušava da ga ubije i ismeva ga pred radnicima. Poniženi i iznervirani direktor, uzima svoju pušku i ubija Džimija.
Uloge
uredi| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Dragan Nikolić | Džimi Barka |
| Slobodan Aligrudić | upravnik Milutin |
| Miodrag Andrić | Ibro |
| Severin Bijelić | oficir |
| Dara Čalenić | Mica |
| Ljubomir Ćipranić | |
| Aleksandar Gavrić | Dule |
| Olga Jančevecka | |
| Milan Jelić | Džimijev cimer |
| Ljiljana Jovanović | Džimijeva majka |
| Snežana Lukić | |
| Petar Lupa | šofer |
| Vojislav Mićović | radnik |
| Branislav Ciga Milenković | violinista |
| Žika Milenković | Stole, kelner |
| Nikola Milić | |
| Predrag Milinković | železničar |
| Svetolik Nikačević | |
| Đorđe Pura | |
| Alenka Rančić | |
| Ružica Sokić | Duška |
| Milorad Spasojević | Novinar |
| Neda Spasojević | Lilica |
| Borivoje Bora Stojanović | |
| Zorica Šumadinac | Bojana |
| Milivoje Tomić | Poslovođa |
| Janez Vrhovec | |
| Vladan Živković | Bubreg |
Nagrade
uredi- Pula - Zlatna Arena za film, Zlatna Arena za režiju (Živojin Pavlović), Specijalna nagrada za najboljeg glumca (Dragan Nikolić), Najbolji film godine
- Niš - Specijalna nagrada za najboljeg glumca - Dragan Nikolić, Specijalna nagrada za najbolju glumicu - Ružica Sokić, Zlatna medalja Politike Ekspres
Kulturno dobro
uredi- Jugoslovenska kinoteka je, u skladu sa svojim ovlašćenjima na osnovu Zakona o kulturnim dobrima, 28. decembra 2016. godine proglasila sto srpskih igranih filmova (1911-1999) za kulturno dobro od velikog značaja. Na toj listi se nalazi i film "Kad budem mrtav i beo".[3]
- 2018. godine Jugoslovenska kinoteka u saradnji sa kompanijom A1 i Centar filmom obnovila je i digitalno restaurisala ovaj filmski naslov. Restaurisana verzija filma je prikazana na filmskom festivalu u Berlinu u okviru prestižnog oficijalnog programa Forum a za publiku u Srbiji specijalna projekcija je održana 21. februara u svečanoj sali Jugoslovenske kinoteke.
Izvori
uredi- ↑ Pavle Levi (2007). Disintegration in Frames: Aesthetics and Ideology in the Yugoslav and Post-Yugoslav Cinema. Stanford University Press. [nedostaje referenca]
- ↑ https://www.novosti.rs/vesti/kultura.71.html:509710-Dragan-Nikolic-Zika-me-je-poslao-u-svet-filma
- ↑ http://www.kinoteka.org.rs/srpski-igrani-filmovi-1911-1999-100-najboljih/