Gotland (grofovija)
Grofovija Gotland (švedski: Gotland län) je jedna od 21 grofovije na koji je Švedska administrativno podjeljena, koja leži na istoimenom otoku u Baltiku istočno od švedskog kopna.[1]
Grofovija Gotland
Gotland län | |
|---|---|
| |
| U sastavu | Švedske |
| Upravni oblik | grofovija |
| Glavni grad | Visby |
| guverner | Cecilia Schelin Seidegård |
| Površina | 3151 km² |
| Stanovništvo | 57.269 |
| Gustoća | 18 stanovnika na km² |
| Web stranica | |
Geografske karakteristike
urediTeritorij Grofovije Gotland poklapa se sa tradicionalnom pokrajinom Gotland.[1]
Gotland je otok sa nekoliko širokih uvala uvučenih u nisku obalu, koju obilježavaju vapnenački stupovi, i valovita visoravan u unutrašnjosti formirana od silurskih vapnenačkih slojeva. U ponekim dijelovima, pokrivenim glinom nema drenaže pa ima baruština. Srmi klifovi na zapadu obrasli su četinarima.[1] Administrativni centar grofovije je Visby.[1]
Najviša točka otoka je brdo Lojsta visoko 82 metra, a najveće jezero je Bästeträsk od 6,3 km².[2]
Gotland ima površinu od 3,151 km²[3] u kojoj živi 57,269 stanovnika.[3]
Gotland je jedina Švedska grofovija koja nema vlastito vijeće (skupštinu) - jer je suviše mali, već se njome upravlja kao sa općinom.
Historija
urediJoš od brončanog doba stanovnici Gotlanda intenzivno su trgovali sa stanovnicima južnih i istočnih obala Baltika.[1] Kasnije su došli u dodir sa Rimom i islamskim i bizantskim carstvom. Negdje od 12. vijeka gotlandski trgovci, izrasli su u gotovo nezavisni stalež na otoku, u kom su većina ostalih stanovnika ostali seljaci - kmetovi. U to vrijeme imali su trgovačku stanicu u ruskom Novgorodu, i dominirali trgovinom između Rusije i Zapadne Evrope. Njihova aktivnost privukla je i brojne njemačke trgovce, koji su se naselili u prijestolnici - Visbyu, i uvukli ga u Hanzeatski savez.[1] Do sredine 14. vijeka glavnina trgovine sa Novgorodom išla je preko Gotlanda, ona je omogućila njemačkim trgovcima iz Visbya - prosperitet i bogatstvo, ali je ono istovremeno dovelo i do snažnog antagonizma koje je prema njima gajilo autohtono skandinavsko stanovništvo.[1]
Negdje oko 900. Gotland je postao dio Švedskog kraljevstva, i plaćao godišnji danak za zaštitu, ali su mu stanovnici i nadalje zadržali vlastiti jezik i kulturu. Bogatstvo otoka privuklo je pažnju danskog kralja Valdemara Atterdaga, koji ga je zauzeo nakon slavne bitke ispod zidina Visbya 1361. Vremenom su se trgovački putevi odmakli od Gotlanda, pa je otok počeo stagnirati. Narednih tri vjekova nad njim su smjenjivali razni vladari, od Danaca, Hanze, gusara do Teutonskih vitezova Kad je - 1645. ponovno pripao Švedskoj bio je poprilično osiromašen, ali se pod švedskom vlašću oporavio. Krajem 19. vijeka je zbog svoje strateške važnosti - snažno utvrđen.[1]
Privreda
urediEkonomija Gotlanda bazira se na poljoprivredi, uzgajaju se žitarice, šećerna repa, povrće i cvijeće, pored tog stanovnici se bave i ribarstvom i turizmom.[1] Najveća tvornica na otoku je cementara, a ima i nekoliko manjih i nekoliko kamenoloma. Ovčarstvom se bave ljudi sa pješčanog otoka na sjeveru - Fårö.[1]
Izvori
urediVanjske veze
urediBlekinge • Dalarna • Gävleborg • Gotland •
Halland • Jämtland • Jönköping • Kalmar • Kronoberg •
Norrbotten • Örebro • Östergötland • Skåne •
Södermanland • Stockholm • Uppsala • Värmland •
Västerbotten • Västernorrland • Västmanland •
Västra Götaland