Brašov

Braşov leži u centru Rumunjske u Transilvaniji, udaljen oko 166 km sjeverozapadno od Bukurešta, okružen planinama Transilvanijskih Alpi.

Poznat je kao domaćin međunarodnog muzičkog festivala „Zlatni jelen“ (Cerbul De Aur).

Grad se prvi put pominje u 13.veku pod nazivom Corona. Današnji rumunski i mađarski nazivi za grad potiču od reči iz pečenjeskog jezika „barasu“ što znači „tvrđava“. Na planini Tampa koja se nalazi južno od grada postoji tvrđava Brassovia po kojoj je grad dobio svoj naziv. Prvo spominjanje ovog naziva je u dokumentu iz 1252.g. kao „Terra Saxonum de Barasu“ ( Saksonska zemlja Barasu ). Nemački naziv Kronstadt znači „Krunski grad“ što se ogleda i na grbu grada kao i na srednjevekovnom latinskom nazivu Corona. Od 1950. do 1960. tokom komunističkog razdoblja, grad je nazivan Orasul Stalin (Staljingrad).

Najstariji tragovi ljudske aktivnosti i naselja na području Brašova datiraju iz Neolitika. Na ovom području nađeni su tragovi dačanskih tvrđava i kultura iz bronzanog doba poznatih kao: Schneckenberg i Noua. Glavnu ulogu u razvoju Brašova odigrali su nemački kolonisti poznati kao Transilvanijski Saksonci. Ovi Nemci su bili pozvani od strane mađarskog kralja Geze II da bi razvijali grad, gradili rudnike i kultivisali zemlju između 1141.–1162.g. Doseljenici su bili poreklom uglavnom iz oblasti Rajne, Flandrije i Mozela, kao i iz Tiringije, Bavarske, Valonije i čak iz Francuske.

Nemci u Brašovu su se uglavnom bavili trgovinom i zanatstvom. Položaj grada, na raskrsnici trgovačkih puteva koji su povezivali Otomansko carstvo sa zapadnom Evropom zajedno sa izvesnim poreskim olakšicama, omogućio je Saksoncima da steknu zavidno bogatstvo i vrše snažan politički uticaj. Oni su doprineli arhitektonskom izgledu grada. Gradske zidine su stalno obnavljane i proširivane, sa pojedinim kulama održavanim od strane različitih zanatskih cehova. Delovi ovih zidina su nedavno obnovljeni zahvaljujući pomoći Unesco fondova. Dva prvobitna ulaza u grad - Poarta Ecaterinei i Poarta Schei – još postoje. Centar grada čini prvobitna zgrada gradonačelnika - Casa Sfatului i okolni trg – Piata, na kojem se nalazi najstarija zgrada u gradu – Hirscher Haus – u kojoj je živeo bogati trgovac. U blizini se nalazi Crna crkva (Biserica Neagra) za koju se veruje da je najveća gotička crkva u jugoistočnoj Evropi.

Nakon što Brašov postaje nemačka kolonija Rumuni u gradu ostaju bez mnogih građanskih prava. Nisu smatrani građanima, niti su mogli da nastave poslove kojim su se bavili. Dodatno, njihova pravoslavna religija nije službeno priznavana širom Transilvanije – posebno tokom i posle 15. veka. Većina se okrenula ovčarstvu i različitom krijumčarenju. To im je vremenom ipak donelo bogatstvo pa su uskoro izgradili prvu kamenu crkvu u Transilvaniji a zatim i prvu štampariju (1558) i kasnije biblioteku. Nemci su se ipak oslanjali na Rumune u odnosima sa vladarima Vlaške i Moldavije kao i sa Otomanskim carstvom.

U 17. i 19. veku Rumuni iz oblasti Brašova su se borili za svoja nacionalna, politička i kulturna prava a u tome su bili podržani od strane Rumuna iz svih ostalih pokrajina kao i od grčkih trgovaca. 1838.g. osnovali su prve novine na rumunskom jeziku: Gazeta Transilvaniei i prvu rumunsku instituciju višeg školstva: Scolile Centrale Greco-Ortodoxe ( današnji naziv je Andrei Saguna). 1850.g. u gradu je bilo 21.752 stanovnika od toga 40,7% Nemaca, 40% Rumuna, 13,4% Mađara... 1918.g. kada Transilvanija postaje deo Rumunije organizacije Nemaca iz Brašova obznanjuju svoju vernost novoj državi. U razdoblju između dva rata dolazi do bujanja ekonomije i kulturnog života Brašova.

Nakon II svetskog rata mnogi Nemci su bili deportovani u Sovjetski Savez odakle su zatim emigrirali u Zapadnu Nemačku. Jevreji su u Brašovu živeli od 1807.g. kada je Aron Ben Jahuda dobio dozvolu da živi u gradu što je privilegija kakvu su do tada imali samo Saksonci. Jevrejska zajednica je zvanično bila osnovana 19 godina kasnije da bi 1901.g. bila izgrađena i sinagoga. Uoči II drugog svetskog rata bilo je 4.000 Jevreja u gradu dok ih danas ima oko 230 jer su se mnoge porodice iselile u Izrael. Kao i u mnogim gradovima u Transilvaniji i u Brašovu živi velika zajednica Mađara. Opština Brašov po popisu iz 2002.g. ima 284.596 stanovnika i sledećeg je etničkog sastava:

• Rumuni 90,66%
• Mađari 8,56%
• Nemci 0,60%
• Romi 0,26%
• Ostali 0,31%

2005.g. formirana je gradska regija Brašov koja obuhvata grad i okolinu i broji 350-400 hiljada stanovnika.

Industrijski razvoj Brašov započinje između dva svetska rata. Jedna od najvećih fabrika je bila fabrika aviona „IAR Brasov“ koja je proizvodila borbene avione koji su korišćeni u II svetskom ratu protiv Sovjeta. Nakon dolaska komunista na vlast ova fabrika je pretvorena u fabriku poljoprivrednih mašina. Za vreme komunizma ubrzava se industrijski razvoj a najveće težište je dato teškoj industriji koja privlači mnoge radnike iz ostalih delova zemlje. Teška industrija je i danas razvijena uključujući fabriku Roman koja licencno proizvodi kamione MAN AG kao i domaće modele kamiona i vagona. Iako je industrija poslednjih godina u opadanju, u Brašovu se još uvek proizvode: traktori i poljoprivredne mašine, hidraulični menjači, automobilski delovi, kuglični ležajevi, helikopteri, građevinski materijal, alati, nameštaj, tekstil, cipele i kozmetika. Tu su i fabrike čokolade i velika pivara. Takođe u zadnje vreme se sve više razvija farmaceutska industrija. U blizini grada je postavljena i složena oprema za emitovanje dugih talasa. U Brašovu je poslednjih godina značajno povećan rast cena nekretnina zahvaljujući ulasku Rumunije u Evropsku Uniju kao i zbog skorašnje izgradnje aerodroma.

Gradski saobraćaj u Brašovu je dobro razvijen sa oko 50 autobuskih i trolejbuskih linija. Postoji i redovna autobuska linija za obližnji zimski centar – Pojana Brašov (Poiana Brasov). Između 1987. i 2006.g. postojala je i tramvajska linija ali je ona ukinuta zbog neisplativosti. Izgradnja aerodroma Brašov je obznanjena od strane kompanije Intelcan Canada 15. aprila 2008.g. a planira se da će biti izgrađen za 24 do 30 meseci. Projekat će se sastojati od terminala za prijem oko milion putnika godišnje i 2.800 metara duge piste.

Brašov je zbog svog položaja u središtu Rumunije odlično polazište za put širom zemlje. Skoro na jednakoj udaljenosti od njega su turističke atrakcije: Crno more, manastiri u severnoj Moldaviji, dobro očuvane drvene crkve u Maramurešu. Brašov je takođe i najveći grad u planinskoj oblasti Rumunije u kojoj je razvijen zimski turizam. Stari grad je sam po sebi posebna atrakcija jer je veoma dobro očuvan. Najbolje se vidi sa žičara na vrhu planine Tampa. Temperature od maja do septembra se kreću oko 23C.

 

• Crna crkva (Biserica Neagra) velika crkva u gotičkom stilu iz 1477.g. Dobila je ime nakon što je pocrnila od dima u velikom požaru 1689.g.
• Crkva svetog Nikole (Biserica Sf. Nicolae) iz 14. veka
• Prva škola na rumunskom jeziku – muzej sa prvom rumunskom štamparijom
• Schei – nekada bugarsko a zatim rumunsko naselje u blizini utvrđenog grada
• Tampa – mala planina iznad grada sa koje se pruža odličan pogled na grad
• Poiana Brasov – obližnji zimski turistički centar

 

Brašov na Wikimedijinoj ostavi

• Službene stranice grada (ro)
• Baia Mare na portalu Encyclopædia Britannica (en)