Bosutska kultura
Bosutska kultura je termin koji se odnosi na kulturu Starijeg gvozdenog doba, na prostoru današnje Srbije, koja je tako nazvana po arheološkom nalazištu na Bosutu.[1] Bosutska kulturna grupa izdvojena je kao posebna pojava na teritoriji Vojvodine i zapadne Srbije. Bosutskoj kulturi je bila srodna Basarabi kultura. Prema jednom mišljenju, nosioci Bosutske kulture su bili Tribali, a prema drugom mišljenju Dako-Geti.
Bosutska kultura | |||
---|---|---|---|
Geografija | |||
Kontinent | Evropa | ||
Regija | Srednja Evropa, Balkan | ||
Zemlja | Srbija | ||
Glavni lokalitet | Bosut | ||
Društvo | |||
Jezik | indoevropski | ||
Religija | indoevropska | ||
Društveno uređenje | složeno socijalno izdiferencirano društvo | ||
Period | |||
Istorijsko doba | gvozdeno doba | ||
Nastanak | 10. vek pne | ||
Prestanak | 4. vek pne | ||
Prethodnici i naslednici | |||
Prethodile su: | Nasledile su: | ||
Portal:Arheologija |
Iskopavanja
urediNalazište je otkriveno 1880. godine, a prva iskopavanja započeta su 1964. godine u organizaciji Muzeja Srema iz Sremske Mitrovice, gde su i deponovani pronađeni predmeti. Rezultati iskopavanja pokazali su da je reč o višeslojnom istorijskom naselju.
Ovo nalazište je postalo eponim za identifikaciju srodnih kulturnih pojava šireg balkanskog prostora za period starijeg gvozdenog doba. Godine 1975. nastavljeni su radovi na lokalitetu i trajali su do 1988.
Lokalitet Gradina
uredi- Glavni članak: Gradina na Bosutu.
Lokalitet Gradina nalazi se u ataru sela Vašice kod Šida, na levoj obali reke Bosut. Rezultati dosadašnjih istraživanja pokazali su da se radi o višeslojnom praistorijskom naselju sledeće hronološko-stratigrafske slike:
- neolit - naselje sopotsko-lenđelske kulture
- eneolit - kultura Boleras-Černavoda III
- rano i srednje bronzano doba - vinkovačka i vatinska kultura
- starije gvozdeno doba - materijal bosutske kulture sa tri razvojne faze
- mlađe gvozdeno doba - naselje Skordiska
Ostali lokaliteti
urediDrugi značajni lokaliteti Bosutske kulture su Gomolava, Židovar, Feudvar i Kalakača.
Periodizacija
urediBosutska kultura se razvijala tokom gotovo celog Ranog gvozdenog doba, od 9. veka p.n.e. do velikih migracija u srednjoj Evropi i južnoj Panonskoj niziji, koje su završene invazijom keltskih plemena u Podunavlju oko 4. veka p.n.e.
Ova kultura se deli na tri faze:
- Kalakača-Bosut
- Basarabi
- Bosut III
Najranija naselja Bosutske kulture vuku direktne korene iz kasnog bronzanog doba Belegiške kulture.
Izvori
uredi- ↑ Praistorija, Kulture mlađeg kamenog doba — neolit, Gradski muzej Sombor
Literatura
uredi- Dr Predrag Medović, Praistorija na tlu Vojvodine, Novi Sad, 2001.
- Dragoslav Srejović, Iliri i Tračani, Beograd, 2002.