Azot tetroksid
Azot tetroksid (diazot tetroksid, azot peroksid) je hemijsko jedinjenje N2O4. On je koristan reagens u hemijskoj sintezi. On formira ravnotežnu smešu sa azot dioksidom.
| Dinitrogen tetroxide | |||
|---|---|---|---|
 |
 | ||
| IUPAC ime |
| ||
| Drugi nazivi | Azot(II) kiseonik(-I) | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 10544-72-6 
| ||
| PubChem[1][2] | 25352 | ||
| ChemSpider[3] | 23681
| ||
| EINECS broj | |||
| UN broj | 1067 | ||
| ChEBI | 29803 | ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | QW9800000 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | N2O4 | ||
| Molarna masa | 92.011 g/mol | ||
| Agregatno stanje | bezbojni gas | ||
| Gustina | 1.443 g/cm3 (tečnost, 21 °C) | ||
| Tačka topljenja |
−11.2 °C (261.9 K) | ||
| Tačka ključanja |
21.1 °C (294.3 K) | ||
| Rastvorljivost u vodi | reaguje | ||
| Napon pare | 96 kPa (20 °C)[4] | ||
| Indeks prelamanja (nD) | 1.00112 | ||
| Struktura | |||
| Oblik molekula (orbitale i hibridizacija) | planarna, D2h | ||
| Dipolni moment | nula | ||
| Termohemija | |||
| Standardna entalpija stvaranja jedinjenja ΔfH |
-19.5 kJ/mol | ||
| Standardna molarna entropija S |
150.38 J K−1 mol−1 | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | MSDS | ||
| EU-klasifikacija | Veoma toksičan (T+) Korozivan (C) | ||
| EU-indeks | 007-002-00-0 | ||
| NFPA 704 |
 0
3
0
OX
| ||
| R-oznake | R26, R34 | ||
| S-oznake | (S1/2), S9, S26, S28, S36/37/39, S45 | ||
| Tačka paljenja | nije zapaljiv | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Srodna azotni oksidi | azot suboksid azot monoksid azot trioksid azot dioksid azot pentoksid | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Azot tetroksid je moćan oksidans, te je stoga veoma toksičan i korozivan. N2O4 je hipergolično gorivo sa različitim formama hidrazina, i.e., oni sagorevaju kad dođu u kontakt bez izvora paljenja. To ga ih čini popularnim raketnim gorivom.
Struktura i osobine
urediAzot tetroksid formira ravnotežnu smešu sa azot dioksidom.[5]
Ovaj molekul je planaran sa dužinom N-N veze od 1.78 Å i N-O veze od 1.19 Å. Za razliku od NO2, N2O4 je dijamagnetičan.[6] On je bezbojan ali izgleda kao smeđe žuta tečnost usled prisustva NO2 nastalog ravnotežom:
- N2O4 ⇌ 2 NO2
Više temperature potiskuju ravnotežu ka azot dioksidu.
Hemijske reakcije
urediMeđuproizvod u proizvodnji azotne kiseline
urediAzotna kiselina se proizvodi u velikim razmerama putem N2O4. Ovaj molekul reaguje sa vodom i daje azotastu kiselinu i azotnu kiselinu:
- N2O4 + H2O → HNO2 + HNO3
Koproizvod HNO2 se nakon zagrevanja disproporcioniše do NO i azotne kiseline. Kad je izložen vazduhu, NO se konvertuje nazad u azot dioksid:
- 2 NO + O2 → 2 NO2
Nastali NO2 (i N2O4) se moze vratiti u ciklus.
Sinteza metalnih nitrata
urediN2O4 se ponaša kao so [NO+][NO3−], koja je jak oksidans:
- 2 N2O4 + M → 2 NO + M(NO3)2
Reference
uredi- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ International Chemical Safety Card
- ↑ Henry A. Bent Dimers of Nitrogen Dioxide. II. Structure and Bonding Inorg. Chem., 1963, 2 (4), pp 747–752
- ↑ Holleman, A. F.; Wiberg, E. "Inorganic Chemistry" Academic Press: San Diego, 2001. ISBN 978-0-12-352651-9.