1629
godina
- Ovo je članak o godini 1629.
Godina 1629 (MDCXX) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1590-e 1600-e 1610-e – 1620-e – 1630-e 1640-e 1650-e |
| Godine: | 1626 1627 1628 – 1629 – 1630 1631 1632 |
| Gregorijanski | 1629. (MDCXXIX) |
| Ab urbe condita | 2382. |
| Islamski | 1038–1039. |
| Iranski | 1007–1008. |
| Hebrejski | 5389–5390. |
| Bizantski | 7137–7138. |
| Koptski | 1345–1346. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1684–1685. |
| • Shaka Samvat | 1551–1552. |
| • Kali Yuga | 4730–4731. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4265–4266. |
| • 60 godina | Yin Zemlja Zmija (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11629. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 19. 1. - Umro persijski šah Abas Veliki, nasleđuje ga sin Safi I (do 1642).
- 4. 3. - Kolonija Zaljeva Massachusetts dobila kraljevsku povelju.
- 6. 3. - Restitucijski edikt: car Ferdinand II naređuje povratak katoličkoj crkvi sve imovine izgubljene od 1552. (retroaktivno sprovođenje Reservatum ecclesiasticuma).
- 9. 3. - Osmanski guverner u Jemenu Hajdar-paša predao ključeve Sane Aliju, sinu zejditskog imama Al-Mu'ayyad Muhammada; zejditi iste godine uzeli i Taiz.
- 10. 3. - Engleski kralj raspustio Parlament, započinje jedanaestogodišnju osobnu vladavinu (ili "tiraniju"); između ostalog biće pojačana Puritanska migracija u Novu Englesku.
- 30. 4. - 14. 9. - Osamdesetogodišnji rat, opsada 's-Hertogenboscha je holandski uspeh.
- proljeće - U Hrvatskoj se, do žetve, umire od gladi zbog nerodne 1628, nakon čega dolazi epidemija; ove godine se nije ubirao porez[1].
- 14 - 28. 5. - Hugenotske pobune: Luj XIII nakon opsade osvojio Privas.
- 22. 5. - Tridesetogodišnji rat: Lübečki mir okončava učešće danskog kralja Kristijana IV u ratu.
- 4. 6. - Holandski brod Batavia se nasukao uz Zapadnu Australiju, među preživelima se dogodila pobuna, dvojica ubica su prognana na kopno, čime postaju prvi evropski "naseljenici" (sudbina im je nepoznata).
- 17. 6. - Luj XIII zauzeo hugenotski grad Alès.
- 17. 6. - Anglo-španski rat (1625-30): Španci zauzimaju ostrva Sveti Kristofor i Nevis.
- 29. 8. - Cambridgki sporazum znači da će Kolonija Zaljeva Massachusetts biti samoupravna i vodi osnivanju Bostona.
- 7. 9. - Anglo-španski rat (1625-1630): Bitka za St. Kitts - Španci pod Fadrique Álvarezom uspešno okončali ekspediciju kojom su oduzeli Sveti Kristofor i Nevis (i Tortugu?) engleskim i francuskim kolonistima.
- rujan - Kralj Ferdinand naređuje da se protestantski časnici i vojnici u hrvatskoj i slavonskoj Krajini moraju odreći svoje vjere ili ih napustiti[1].
- 25. 9. - Altmarčko primirje okončava Poljsko-švedski rat (1625-29) povoljno za Švedsku.
- 27. 9. - Alèski mir okončava Hugenotske pobune: hugenoti gube vojna, politička i teritorijalna prava, ostaju im samo verska (do 1685).
- oktobar - Italijanska kuga 1629-31 zahvatila Milano.
- 15. 11. - Umro erdeljski knez Gabrijel Betlen, nasleđuje ga supruga Katarina Brandenburška (do 1630).
- 22. 12. - Abdicirao japanski car Go-Mizunoo, nasleđuje ga mala Meishō (do 1643).
- 23. 12. - Umro mletački dužd Giovanni I Corner, u republici traje konflikt između oligarhije i siromašnijeg plemstva.
Kroz godinu
uredi- Abaza Mehmed-paša je beglerbeg u Bosni 1628-29, vrši iznude od bogatih trgovaca[2]. Oko ove godine neredi u Sarajevu zbog nedostatka kruha, praćeni pokretom siromašnih obrtnika na čelu sa šeih Ibrahim-dedom; u Mostaru su sukobi između ajana i obrtnika[3].
- Osmansko-safavidski rat (1623-39): krajem godine veliki vezir Gazi Husrev-paša vodi vojsku prema Bagdadu.
- Vaseljenski patrijarh Kiril Lukaris objavio svoju "Ispovest" u kalvinističkom duhu, što započinje kontroverzu koja će trajati do 1672.
- U ratu sa Poljacima zarobljen krimski hanović Islam.
- Progon hrišćana u Nagasakiju, prvi put se koriste Fumi-e - slike Isusa i Marije za gaženje.
Rođenja
uredi- 29. 3. - Aleksej I., car Rusije († 1676)
- 14. 4. - Christian Huygens, naučnik († 1695)
- 10. 8. - Agostino Scilla, slikar i naučnik († 1700)
- 17. 8. - Jan III Sobieski, poljsko-litvanski vladar († 1696)
- 24. 9. - Stjepan I. Cosmi, splitski nadbiskup († 1707)
- 12. 12. - Simeon Polocki, pesnik, prosvetitelj († 1680)
Smrti
uredi- 19. 1. - Abas Veliki, persijski šah (* 1571)
- 18. 6. - Piet Pieterszoon Hein, holandski pomorac (* 1577)
- 21. 9. - Jan Pieterszoon Coen, holandski kolonijalista (* 1587)
- 15. 11. - Gabrijel Betlen, erdeljski knez (* 1580)
- 23. 12. - Giovanni I Corner, mletački dužd (* 1551)
Reference
uredi- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Sigismund Erdedi (hr Wikisource)
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959