1615
godina
- Ovo je članak o godini 1615.
Godina 1615 (MDCXV) bila je redovna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1580-e 1590-e 1600-e – 1610-e – 1620-e 1630-e 1640-e |
| Godine: | 1612 1613 1614 – 1615 – 1616 1617 1618 |
| Gregorijanski | 1615. (MDCXV) |
| Ab urbe condita | 2368. |
| Islamski | 1023–1024. |
| Iranski | 993–994. |
| Hebrejski | 5375–5376. |
| Bizantski | 7123–7124. |
| Koptski | 1331–1332. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1670–1671. |
| • Shaka Samvat | 1537–1538. |
| • Kali Yuga | 4716–4717. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4251–4252. |
| • 60 godina | Yin Drvo Zec (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11615. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- zima 1614/15? - Mletačka flota napada Lovran, Rijeku, Karlobag i Vinodol[1].
- siječanj - Pojačana posada u Petrinji zbog turske opasnosti[2].
- 15. 1. - Marčanski episkop Simeon Vretanja se žali nadvojvodi Ferdinandu na "bezobzirnost i rđav postupak prema Srbima krajišnicima" - jesu li Srbi vojnici ili kmetovi, neka ih ne tuku gvozdenim palicama tokom radova, od njih se traže crkvene i svetovne dažbine i arbitrarne globe[3]; generalu i dalje plaćaju "harač", vrstu reketa koji su plaćali dok su još bili u Turskoj[4].
- 16. 2. - Ludbreški vlastelin Benko Turoc imenovan za hrvatskog bana (ali ni on ne dobija banderij tj. zastavu niti mu je određena plaća), takođe postaje i kraljevski tajni savjetnik[2].
- 10. 3. - U Glazgovu obešen jezuita John Ogilvie, kasnije svetac.
- 6. 5. - Sklopljen mir između cara Matije i Gabrijela Betlena koji je priznat za erdeljskog kneza.
- 4. 6. - Tokugawa Ieyasu zauzeo zamak Osaka, Toyotomi Hideyoshi izvršio sepuku, a njegov klan je uništen - sledi 250 godina mira u Japanu.
- 14. 6. - Holanđani Jacob Le Maire i Willem Schouten krenuli na putovanje oko sveta.
- 1. 7. - Prvi trgovački sporazum između Austrije i Osmanskog carstva (proširen 1617).
- 27. 7. - Lamoral von Taxis imenovan od cara Matije za naslednog generalnog upravnika pošta.
- ljeto? - Mletački knez Paga poginuo sa većinom vojnika prilikom napada na Karlobag[1].
- 29. 8. - Mlečani pobili starce, žene i djecu u Novom Vinodolskom dok je posada bila odsutna; zapalili kaštel, sasekli ljude i odneli robu[1][2].
- 4. 9. - Kralj Matija odredio Srpsku (tj. "Vlašku") komisiju kako bi se Srbi krajišnici potčinili svetovnoj i crkvenoj vlasteli (radi od 1618.)[2][5].
- 12. 10. - Hrvatski sabor: odluke o ojačavanju tvrđava zbog turske opasnosti, naređeno izvesnom Nikoli Nagyu iz Varaždina da napusti Hrvatsku u roku od 15 dana jer je protestant[2].
- oktobar - Spánverjavígin: 31 baskijski kitolovac ubijen kod Islanda.
- jesen - Mlečani poraženi kod Trsta[6].
- novembar - Biskup Domitrović moli nadvojvodu Leopolda da mu potčini Srbe na imanjima zagrebačke biskupije (odavno je istekao period oslobađanja od feudalnih obaveza)[3].
- 21. 11. - Luj XIII se u Bordou venčao sa špansko-portugalskom infantom Anom Austrijskom.
- 25. 11. - Mladi špansko-portugalski princ Filip se u Bordou venčao sa francuskom princezom Elizabetom.
- 2. 12. - Novi mletački dužd je Giovanni Bembo, stari borac protiv uskoka - prva odluka mu je objava rata Austriji - Uskočki rat (poznat i kao Gradiški rat, po mestu na Soči).
- 25. 12. - Mlečani uništili Lovran[6].
- decembar, krajem - Mletačka vojska se iskrcala u austrijskoj Istri, uništava naselja artiljerijom[1].
Kroz godinu
uredi- Mletačka blokada Senja i hrvatskog primorja.
- Lički i bihaćki Turci upadali u Hrvatsku, stradali i Srbi[3]; zapaljene kuće ispod Turnja[2].
- Erdedijevi postaju vrhovni petrinjski kapetani[7].
- Sofi Sinan-paša podigao džamiju u Prizrenu.
- Početak aktivnosti zografa Georgija Mitrofanovića[8].
- Longin je zahumsko-hercegovački episkop 1615-43.
- 1614-15 - Japanski diplomata Hasekura Tsunenaga na misiji u Evropi (Španija, Francuska, Vatikan).
- Persijanci uništili gruzijski manastir David-Garedži i ubili monahe - Abasova invazija Gruzije će dovesti do obnove rata sa Osmanlijama.
- Abas Veliki uz englesku pomoć isterao Portugalce iz Comorão-a tj. Bandar Gümrük-a, koji će po sebi nazvati Bandar Abas ("Abasova luka").
- Thomas Roe je prvi engleski diplomata u Indiji, na Džahangirovom dvoru.
- Miguel de Cervantes objavio drugi deo "Don Quijota".
- Johannes Kepler u svrhu izračunavanja zapremine bačvi otkrio metod numeričke integracije kasnije nazvan Simpsonovo pravilo.
- Felipe Guaman Poma de Ayala u ovo vreme završio hroniku Perua.
- Zabrana hrišćanstva proširena na ceo Japan.
Rođenja
uredi- 11. 3. - Johann Weikhard von Auersperg, austrijski političar († 1677)
- 13. 3. - Antonio Pignatelli, papa Inocent XII. († 1700)
- 5. 11. - Ibrahim I, osmanski sultan († 1648)
- pribl. - Vinko Bratutović, prevodilac († ca. 1680)
Smrti
uredi- 31. 1. - Claudio Acquaviva, poglavar jezuita (* 1543)
- 27. 3. - Marguerite de Valois, "kraljica Margo" (* 1553)
- 1. 4. - Miklós Istvánffy, istoričar (* 1538)
- 4. 5. - Adriaan van Roomen, matematičar (* 1561)
- 22. 5. - Jakov Lukarević, povjesničar (* 1547)[9]
- 1. 6. - Al-Burini, osmansko-arapski hroničar
- 16. 10. - Ferenc Forgách (ostrogonski nadbiskup) (* 1560)
- 31. 10. - Marcantonio Memmo, mletački dužd (* 1536)
- novembar - Edward Wright, matematičar i kartograf (* 1561)
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Istorija s. n., 320
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Horvat, Ban Benko Turoc
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Istorija s. n., 456
- ↑ Historija n. J., 692
- ↑ Istorija s. n., 461
- ↑ 6,0 6,1 Istorija s. n., 321
- ↑ Historija n. J., 718
- ↑ Svetlana Rakić, Ikone Bosne i Hercegovine (16-19. vijek), rastko.rs
- ↑ Miroslav Pantić, Knez Lazar i Kosovska bitka u staroj književnosti Dubrovnika i Boke Kotorske, rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
- Rudolf Horvat, Ban Benko Turoc (hr Wikisource)