1483
Godina
(Preusmjereno sa stranice 1483.)
- Ovo je članak o godini 1483.
Godina 1483 (MCDLXXXIV) bila je redovna godina koja počinje u srijedu (1. 1. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 14. vijek – 15. vijek – 16. vijek |
| Decenija: | 1450-e 1460-e 1470-e – 1480-e – 1490-e 1500-e 1510-e |
| Godine: | 1480 1481 1482 – 1483 – 1484 1485 1486 |
| Gregorijanski | 1483. (MCDLXXXIII) |
| Ab urbe condita | 2236. |
| Islamski | 887–888. |
| Iranski | 861–862. |
| Hebrejski | 5243–5244. |
| Bizantski | 6991–6992. |
| Koptski | 1199–1200. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1538–1539. |
| • Shaka Samvat | 1405–1406. |
| • Kali Yuga | 4584–4585. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4119–4120. |
| • 60 godina | Yin Voda Zec (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11483. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 22. 2. - Otiskan glagoljski Misal po zakonu rimskog dvora.
- mart - Kralj Matija Korvin započinje opsadu Beča (do maja 1485)[1].
- 9. 4. - Dečak Edward V nakratko postaje engleski kralj, da bi ubrzo postao jedan od dvojice Prinčeva u Toweru (pretpostavlja se ubijenih).
- 29. 4. - Kraljevina Kastilja osvojila Gran Canariu skršivši otpor domorodačkih Guančija.
- 13. 6. - U Londonskom Toweru pogubljen William Hastings, 1st Baron Hastings (osuđen za izdaju).
- 20. 6. - U Portugalu pod optužbom za izdaju pogubljen moćni Fernando II, vojvoda od Braganse; u zaveru impliciran i Isaac Abrabanel koji mora pobeći iz zemlje.
- 22. 6. - Ferrarski rat: Papa stavio Veneciju pod interdikt. Ove godine, Katalonci u napuljskoj službi su napali mletački Vis.
- 26. 6. - Richard III postaje engleski kralj (vl. 1483-85), poslednji iz kuće York i Plantagenet.
- 15. 8. - Papa Siksto IV. odslužio prvu misu u Sikstinskoj kapeli (ili 9. 8.?).
- 30. 8. - Umro francuski kralj Luj XI, nasleđuje ga sin Šarl VIII (vl. 1483-98), regenti su mu sestra Ana Francuska i njen suprug Pierre II de Bourbon do 1491.
- 25. 9. - Dubrovčani odobrili Ivanu Crnojeviću izvoz 2.000 komada crijepa[2] - gradi se Cetinjski manastir.
- oktobar - U Engleskoj ugušena pobuna Henryja Stafforda, vojvode od Buckinghama.
- 29 - 30. 10. - Hrvatsko-srpske snage (ban Matijaš Gereb, despot Vuk i dr.) presrele kod Broda Zrinskog na Uni Turke na povratku iz haranja u Sloveniji - potukli ih i oslobodili roblje.[3]
- Nešto kasnije ugovoreno petogodišnje primirje između Turske i Ugarske.
Tokom/tijekom godine
uredi- Nakon Blaža Mađara, hrvatski ban je Matijaš Gereb (1483-89).
- Portugalska istraživanja:
- Diogo Cão plovio uz reku Kongo i uspostavio kontakt sa istoimenom kraljevinom.
- Kontakt sa današnjom Angolom.
- Flavio Biondo objavio Historiarum ab Inclinatione Romanorum Imperii , historiju Evrope od 410. do 1442 (jedan je od prvih koji je prošlost podelio na antiku, srednji vek i moderno doba).
- Aktivni su tiskari Dobrić Dobričević i Grgur Senjanin.
Rođenja
uredi- 14. 2. - Babur, osnivač mogulske indijske dinastije († 1530)
- 14. 2. - Ridolfo Ghirlandaio, italijanski slikar († 1561)
- 6. 3. - Francesco Guicciardini, italijanski istoričar i državnik († 1540)
- mart/april - Rafaelo, italijanski slikar († 1520)
- 19. 4. - Paolo Giovio, lekar, istoričar, biograf, prelat († 1552)
- 16. 10. - Gasparo Contarini, italijanski diplomata i kardinal († 1542)
- 10. 11. -
Martin Luther, pokretač protestantske Reformacije († 1546)
- nepoznat datum
- Stari Tom Parr, navodni 152-godišnjak († 1635)
- Cacamatzin, kralj Texcocoa († 1520)
- Jachet de Mantoue, franko-italijanski kompozitor († 1559)
- Chen Chun, kineski slikar († 1544)
- ca. Fuzûlî, turkomanski pesnik († 1556)
Smrti
uredi- 4. 7. - Costanzo I Sforza, kondotijer, gospodar Pezara i Gradare (* 1447)
- 30. 8. - Luj XI, francuski kralj (* 1423)
- 1. 12. - Šarlota Savojska, kraljica Luja XI (* 1441)
Reference
uredi- ↑ Prema de Wiki, ali prema Klaiću: "...minuše taj put i Beč nevolje podsade, jer je kralj Matijaš jedan dio svoje vojske poslao u Štajersku, a s ostatkom vratio se je u Ugarsku, da osvoji grad Kisek, koji je gotovo kroz pol stoljeća bio u vlasti Fridrikovoj. To mu i podje za rukom."
- ↑ Istorija Crne Gore, str. 329
- ↑ "Politika", 17. mart 1936
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
- Grupa autora, Istorija Crne Gore