Ptolemej XIII Teos Filopator
Ptolemej XIII Teos Filopator (grčki: Πτολεμαῖος Θεός Φιλοπάτωρ, Ptolemaĩos Theós Philopátōr, 62/61. pne. – 13. januar 47. pne.?) bio je jedan od posljednjih kraljeva drevnog Egipta, poznat kao mlađi brat i suparnik Kleopatre.
Ptolemej je bio sin kralja Ptolemeja XII, a na prijestolje je došao nakon njegove smrti u proljeće godine 51. pne. Suvladarica mu je bila starija sestra Kleopatra VII, s kojom se, u skladu s tadašnjim egipatskim običajima, i oženio. Glavni pomoćnik, odnosno siva eminencija na dvoru mu je bio eunuh po imenu Potin.
Kleopatra se pokazala kao daleko sposobnija i popularnija vladarica od njih dvojice, te su je u proljeće 48. pne. pokušali svrgnuti. Kleopatra je bila prisiljena bježati iz kraljevske palače u Aleksandriji, ali je u Siriji skupila vojsku te otpočela građanski rat. Situaciju je dodatno zakompliciralo i to što se protiv Ptolemeja dignula i druga sestra Arsinoja, proglasivši se kraljicom.
Istovremeno je i u Rimu bjesnio građanski rat, te je nakon poraza u bitci kod Farsala na Ptolemejevom dvoru utočište pokušao pronaći rimski vojskovođa Pompej. Ptolemej i Potin su se pravili da će uslišati njegov zahtjev, ali su ga na prevaru 29. septembra 48. pne. ubili. Kada je nedugo potom Julije Cezar došao u Aleksandriju tražiti Pompejevo izručenje, Potin mu je na poklon dao Pompejevu odrezanu glavu, što je kod Cezara izazvalo zgražanje. Kleopatra je, pak, potajice ušla u Cezarove odaje i zavela ga, stekavši tako vrijednog saveznika.
Ne čekajući da Cezar u sporu presudi na Kleopatrinu stranu, Potin i Ptolemej su sklopili savez sa Arsinojom i započeli operacije protiv Cezara poznate kao aleksandrijski rat. Usprkos teških gubitaka, Cezar se uspio održati do dolaska pojačanja i na kraju je odnio pobjedu. Ptolemej i Arsinoja su prisiljeni napustiti grad, a Ptolemej se kasnije utopio pokušavajući prijeći Nil. Kleopatra je nakon toga sama zavladala Egiptom.
- Ptolemy XIII Theos Philopator entry in historical sourcebook by Mahlon H. Smith
Ptolemej XIII Teos Filopator Rođen/a: cca. 62. pne. Umro/la: cca. 47. pne.
| ||
| Prethodi: Ptolemej XII Aulet i Kleopatra VII |
Faraon Egipta 51–cca. 47. pne. Kleopatra VII |
Slijedi: Kleopatra VII i Ptolemej XIV |
|
Značajni stari Egipćani |
| |
|---|---|---|---|
| Vladari starog carstva: Narmer | Menes | Džoser | Sneferu | Khufu | Khafra | Menkaura | Pepi II | |||
| Vladari srednjeg carstva: Mentuhotep II | Mentuhotep IV | Senusret III | Amenemhat III | Sobekneferu | |||
| Vladari novog carstva: Hatšepsuta | Tutmos III | Amenhotep III | Akhenaton | Tutankamon | Ramzes I | Ramzes II | |||
| Ostali vladari: Psametikus I | Šošenk I | Piankhi (Pije) | Taharka | Ptolemi I | Kleopatra VII | |||
| Supruzi i supruge vladara: Tetišeri | Ahmos-Nefertari | Ahmos | Tije | Nefertiti | Ankesenpaten | Nefertari | Marko Antonije | |||
| Dvorski zvaničnici: Imhotep | Veni | Ahmos, sin Ebane | Ineni | Senemut | Ija | Maja | Juni | Maneto | Potinus | |||