Eoljani
Eoljani ili Eolci (starogrčki: Αἰολεῖς) bili su jedno od četiri glavna grčka plemena i navodni potomci mitskog Eola, sina Helenova.[1] Prema mitu, Helen je svoje kraljevstvo u Tesaliji prepustio Eolu, svom najstarijem sinu.[2] Jedna oblast u Tesaliji u davnini se zvala Eolidom, a najvažniji njen grad bio je Arna; [1] iz te su oblasti Tesalijci proterali eolske Beoćane, koji su se onda naselili u Beotiji.[3][4][5] Neki pretpostavljaju da se ova Eolida nalazila u Pagasetskom zalivu, no postoje i dobri razlozi za pretpostavku da se nalazila u unutrašnjosti Tesalije i da se njeno područje poklapalo s Tesaliotidom u kasnijem razdoblju.[1]
Osim u Tesaliji i Beotiji, Eoljani se sreću i u mnogim drugim delovima stare Grčke, a u najstarijem razdoblju pojavljuju se kao najmoćnije i najbrojnije grčko pleme. Čini se da su napredni Minijci takođe pripadali eolskom rodu, a Eoljani se spominju i u Etoliji, Lokridi, Korintu, Elidi, Pilu i Meseniji, što bi značilo da su u najstarije vreme veliki delovi severne Grčke i zapadne strane Peloponeza bili naseljeni eolskim Grcima.[1] U većini eolskih naselja nalaze se predispozicije za bavljenje pomorstvom, a čini se da su Eoljani kao svoje glavno božanstvo poštovali upravo Posejdona.[1] Eoljani su se naselili i u Maloj Aziji, i to u oblasti koja je po njima nazvana Eolidom, kao i na ostrvu Lezbu; ova eolska migracija obično se smatra prvim talasom iseljavanja do koga je došlo nakon upada Eoljana u Beotiju i dorske najezde na Peloponez. Smatralo se da su se Ahejci, koje su iz njihovog zavičajnog Peloponeza isterali Dorani, u Beotiji pridružili jednom delu drevnih stanovnika Beotije i delu njihovih eolskih osvajača. Ovi su Eoljani, izgleda, imali najveći uticaj, budući da je po njima cela migracija nazvala eolskom, a ponekad se naziva i beotskom.[1]
Eolski dijalekt grčkog jezika obuhvatao je nekoliko lokalnih varijanti, ali je naposletku kao standard prevladao jezik kojim su govorili kolonisti na Lezbu i na maloazijskoj obali, a koji je svoj savršen pesnički izraz našao u lezbljanskoj lirskoj poeziji Sapfe i Alkeja.[1]
Prema Herodotu, Eoljani su se isprva nazivali Pelazgima.[6]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 William Smith, LLD (ed.), Dictionary of Greek and Roman Geography, London, 1854, s.v. Aeoles.
- ↑ Pseudo-Apolodor, Biblioteka, I, 7, 3.
- ↑ Herodot, Istorija, VII, 176, 4.
- ↑ Diodor Sicilijski, Istorijska biblioteka, IV, 67, 2.
- ↑ Tukidid, Istorija peloponeskog rata, I, 12, 3.
- ↑ Herodot, Istorija, VII, 95, 1.