זאָלן

transliteracja:

YIVO: zoln; polska: zoln

wymowa:

IPA: /ˈzɔln/; IPA: [ˈzɔln̩]

znaczenia:

czasownik modalny

(1.1) … wskazujący powinność lub zamiar: mieć (coś zrobić), powinien, winien

(1.2) … wskazujący powątpiewanie: jakoby, podobno, ponoć, rzekomo, mieć (coś zrobić)

(1.3) … odpowiadający trybowi łączącemu: by, -by

(1.4) … odpowiadający trybowi rozkazującemu i życzącemu: niech(że), oby, żeby, bodaj

odmiana:

(1.1-4) lp איך זאָל, דו זאָלסט, ער / זי / עס זאָל ‖ lm מיר זאָלן, איר זאָלט, זיי זאָלן ‖ fp האָבן + געזאָלט

przykłady:

(1.1) דו האָסט געזאָלט קומען.‏ → Miałeś / Powinieneś był przyjść.

(1.1) וואָס זאָלן מיר טאָן?‏ → Co mamy / powinniśmy zrobić?

(1.1) ווי זאָל איך אײַך פֿאַרשטיין?‏ → Jak mam pana rozumieć?^[1]

(1.1) וואָס זאָל דאָס הייסן?‏ → Co to ma znaczyć?^[1]

(1.1) וואָס / ווער / ווי עס זאָל ניט זײַן.‏ → Cokolwiek / Ktokolwiek / Jakkolwiek by to miało być.^[1]

(1.1) ער האָט געזאָלט פֿאָרן אין דאָרף, נאָר ער האָט זיך באַטראַכט.‏ → Miał jechać na wieś, ale się rozmyślił.^[1]

(1.2) ער זאָל האָבן דאָ געווען.‏ → Jakoby / Podobno tu był.^[1]

(1.3) איך וויל אַז דו זאָלסט ענטפֿערן.‏ → Chcę, żebyś odpowiedział.

(1.3) איך האָב אים געזאָגט ער זאָל וואַרטן.‏ → Powiedziałem mu, żeby poczekał.

(1.3) די פֿאַטשיילע מיטן געלט חאָט דער רבֿ איבערגעגעבן דער רביצין, זי זאָל דאָס פֿאַרשליסן אין קאַסטן, און די שליסעלעך זאָל זי באַהאַלטן אין אַן אָרט, וואָס קיין בן־אָדם זאָל ניט וויסן…‏ → Chustę z pieniędzmi przekazał rabin swej żonie, żeby to zamknęła w skrzyni, a kluczyki schowała w miejscu, którego by żaden śmiertelnik nie znał…^[2]

(1.4) זאָלן זיי לאַכן.‏ → A niech się śmieją.

(1.4) זאָל לעבן דער קיניג!‏ → Niech żyje król!

(1.4) זאָל ער עפּעס זאָגן!‏ → Niech(że) on coś powie!

(1.4) ס׳זאָל כאָטש ניט זײַן צו שפּעט.‏ → Oby / Żeby tylko nie było za późno.^[1]

(1.4) ווען איך זאָל וויסן.‏ → Żebym / Gdybym ja to wiedział.^[1]

składnia:

(1.1) bezok. + זאָלן → mieć / powinien + bezok. (robić)

(1.2) ims. przesz. + זאָלן האָבן → jakoby / podobno + przesz. (robił), miał + bezok. (robić)

(1.3) bezok. + זאָלן → -by + przesz. (robił)

(1.4) bezok. + זאָלן → niech + ter./przysz. (robi / zrobi), oby / żeby + przesz. (robił)

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

מע זאָל דערמאָנען משיחן → o wilku mowa

etymologia:

śwn. soln, por. niem. sollen^[3]

uwagi:

źródła: