Tomaszpol

Tomaszpol
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	winnicki
Rejon	tomaszpolski
Populacja (2018); • liczba ludności	; 5527
Nr kierunkowy	+380 4348
Kod pocztowy	24200
	Położenie na mapie Ukrainy Tomaszpol
	Położenie na mapie obwodu winnickiego Tomaszpol
	48°33′01″N 28°31′17″E/48,550278 28,521389
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tomaszpol (ukr. Томашпіль, Tomaszpil) – osiedle typu miejskiego w obwodzie winnickim na Ukrainie, siedziba władz rejonu tomaszpolskiego.

Miejscowość położona na wschodnim Podolu, nad rzeką Rusawą.

W Tomaszpolu znajduje się rzymskokatolicka parafia Matki Bożej z Góry Karmel.

Historia

Po raz pierwszy wzmiankowany w 1616. Przynależał administracyjnie do województwa bracławskiego prowincji małopolskiej Królestwa Polskiego. Należał do polskich rodów magnackich: Zamoyskich, Koniecpolskich, Potockich i Lubomirskich. Utracony w II rozbiorze Polski. W 1812 z fundacji Czesława Potockiego wzniesiono murowany kościół w miejscu wcześniejszego drewnianego.

Pod zaborami siedziba gminy Tomaszpol w powiecie jampolskim guberni podolskiej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej toczył tu walki 51 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych. Po wojnie Tomaszpol nie powrócił do Polski, od 1922 należąc do ZSRR.

W 1989 liczyła 6494 mieszkańców^[2].

W 2013 liczyła 5513 mieszkańców^[3].

hr. Przemysław Potocki (Tulczyn, 1805 – Białocerkiew, 23.XI.1847), właściciel miasta^[4]

Eliza Branicka, żona Zygmunta Krasińskiego.
hr. Róża Marianna Potocka (12.II.1831 – Podzamcze 21.IV.1890), małżonka (ślub Warszawa 10.VI.1851) Stanisława hr. Zamoyskiego^[5]
hr. Stanisław Potocki (1837) – polski ziemianin, współzałożyciel wraz z żoną Anną z Działyńskich Potocką uzdrowiska Rymanów-Zdrój. Wnuk generała Antoniego Potockiego.
Leon Pinsker (1821) – rosyjski lekarz i filozof żydowskiego pochodzenia, ideolog syjonizmu.
Edward Rajkowski (1915) – pułkownik Milicji Obywatelskiej, urzędnik Najwyższej Izbie Kontroli w okresie PRL.

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.14
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
↑ Adam Osuchowski. Potocki Stanisław Wojciech (1837–1884) // Polski Słownik Biograficzny.– Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź, 1984.– t. XXVIII/1, zeszyt 116. S. 172.
↑ Potoccy (07). mariusz.eu.pn. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-19)]..