Neofaszyzm: Różnice pomiędzy wersjami

'''Neofaszyzm''' – [[skrajna prawica|skrajnie prawicowy]] ruch polityczny działający po II wojnie światowej, nawiązujący do [[faszyzm]]u. Jego cechami są ekstremalny [[nacjonalizm]], [[rasizm]], [[ksenofobia]] oraz opozycja wobec [[liberalizm]]u, [[marksizm]]u i myśli [[lewica|lewicowej]]. Gospodarczo neofaszyści promują postulaty charakterystyczne dla prawicowego [[populizm]]u<ref>[https://www.britannica.com/topic/neofascism Britannica, ''Neofascism'']</ref><ref>A. Lochmannová, ‎O. Kolář, ''Extremism Behind Bars'', 2021, s. 45</ref><ref>N. Eremina, S. Seredenko, ''Right Radicalism in Party and Political Systems in Present-day European States'', 2015, s. 19</ref><ref>E. Carter, ''The Extreme Right in Western Europe: Success Or Failure?'', 2005, s. 17</ref><ref>S. Salzborn, ''German Right-Wing Extremism and Right-Wing Populism: Conceptual Foundations'', [w:] ''Stifled Progress – International Perspectives on Social Work and Social Policy in the Era of Right-Wing Populism'' (pod red. K. Dunn, ‎J. Fischer), 2019, s. 33-34</ref><ref>{{encyklopedia PWN|id=3946604|tytuł=neofaszyzmNeofaszyzm|data dostępu=2021-12-10}}</ref><ref>D. RobertsonNeofaszyści występują zarówno w krajach, ''Słownikgdzie polityki'już niegdyś panował ustrój faszystowski, jak zwolennicy m.in [[Francja Vichy|Francji Vichy]] i [[Philippe Pétain|Philippe'a Pétaina]] we [[Francja|Francji]], Warszawa[[Ustasze|Ustaszy]] 2009w [[Chorwacja|Chorwacji]], s.[[Strzałokrzyżowcy|Strzałokrzyżowców]] 255.i [[Miklós Horthy|Miklósa Horthy'ego]] na Węgrzech, a także [[Żelazna Gwardia|Żelaznej Gwardii]] w [[Rumunia|Rumunii]] i inni</ref><ref>P.{{Cytuj Davies,|autor D.= LynchMichael Löwy, ''FascismMichael andLowy |tytuł = Fatherland Or Mother Earth?: Essays on the FarNational Right'',Question 2002,|data s= 1998 |data dostępu = 2024-02-03 |isbn = 978-0-7453-1343-6 |wydawca = Pluto Press |url = https://books.google.com/books?id=-gIOBkCDlZMC&dq=%22neo-chetniks%22+%22neo-Nazis%22&pg=PA66 3,|język 43= en}}</ref><ref>''Nauka, o państwiejak i polityce''w (red.krajach L.w Dubel,których J.nigdy Kostrubiec,nie G.było Ławnikowicztakiego ustroju, Znp. Markwart),[[Obóz 2022,Narodowo-Radykalny s.(III 240-242Rzeczpospolita)|ONR]]</ref><ref>R.{{Cytuj Axtmann,|tytuł ''Understanding= DemocraticSąd PoliticsNajwyższy: Anmożna Introduction'',nazywać 2003,ONR sorganizacją faszystowską. 284"Sami na siebie ukręcili ten bicz" |data dostępu = 2024-02-03 |opublikowany = oko.press |url = https://oko.press/sad-najwyzszy-mozna-nazywac-onr-organizacja-faszystowska-sami-na-siebie-ukrecili-ten-bicz |język = pl}}</ref><ref>A{{Cytuj |tytuł = Sąd Najwyższy zdecydował. MoroskaMożna nazywać ONR organizacją faszystowską |data = 2021-Bonkiewicz,02-26 ''Organizacje|data skrajnedostępu we= współczesnej2024-02-03 Europie|opublikowany ogólna= charakterystyka'',Onet 2013,Olsztyn s|url = https://wiadomosci.onet.pl/olsztyn/sad-najwyzszy-zdecydowal-mozna-nazywac-onr-organizacja-faszystowska/wh2tfeh 14|język = pl}}</ref> we współczesnej Polsce.

* wysoki poziom nacjonalizmu{{fakt|data=2010-12}}, choć niektórzy faszyści zastępują naród np. [[Rasa człowieka|rasą]]

Najbardziej rozpowszechnionym nurtem neofaszyzmu jest '''[[Neonazizm|neohitleryzm]]''', który cechuje: kult [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]], akceptacja bez zastrzeżeń ideologii [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] i stosowanie nazistowskiej symboliki. Neohitleryzm został wskrzeszony w 1959 r. przez George’a Lincolna Rockwella w USA pod postacią ''American Nazi Party'', w 1962 r. przyjął formę nazistowskiej międzynarodówki ''World Union of National Socialists'' z sekcjami m.in. w Wielkiej Brytanii (''National Socialist Movement''), Szwecji (''Nordiska Rikspartiet'') i Australii (''Nationalist Workers’ Party''). W 1965 r. w Hiszpanii powstał pronazistowski ''Circulo Español de Amigos de Europa''; na początku lat 70. podobne grupy pojawiły się we Francji (''Fédération d’Action Nationale et Européenne'') i w Niemczech (''Nationalsozialistische Kampfgruppe Grossdeutschland''). Impulsem dynamizującym rozwój neohitleryzmu była tzw. Hitlerwelle (fala zainteresowania III Rzeszą) w RFN lat 70. (wtedy powstały takie grupy jak ''Aktionsfront Nationaler-Sozialisten''), zaś w następnej dekadzie fascynacja nazizmem w subkulturze [[skinhead]] (ruchy takie jak ''[[Krew i Honor|Blood and Honour]]'' i ''[[Combat 18]]'' przeniosły kult Hitlera nawet do Brazylii czy Polski). Szczególnie silnie neohitleryzm rozwinął się w USA, gdzie największe znaczenie mają ''National Socialist Movement'' i ''National Alliance''. Karykaturalnymi przykładami amerykańskiego neohitleryzmu były z jednej strony jest ''Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei – Aufbauorganisation'' (założona w 1972 r.), niewolniczo kopiująca pierwowzór, z drugiej – ''Libertarian National Socialist Green Party'', która doszła do wniosków stanowiących zaprzeczenie nazizmu.

Wariantem nazizmu, alternatywnym wobec hitlerowskiego, jest '''[[strasseryzm]]''', wariant nazizmu sformułowany przez [[Otto Strasser]]a (1897-1974). Strasserowcy opowiadają się za socjalną rewolucją narodową, w wyniku której powstałoby bezpartyjne państwo stanowe; Hitlera uważają za zdrajcę niemieckiego socjalizmu. Ruch strasserowski odrodził się po II wojnie światowej w Niemczech jako ''Bund für Deutschlands Erneuerung'', potem ''Deutsche Soziale Union'' (1956-64) i ''Unabhängige Arbeiter Partei'' (od 1961), wreszcie ''Freiheitlische Arbeiterpartei'' (1978-94) Friedhelma Bussego. Idee Strassera inspirowały też neofaszystów w innych krajach, np. w Wielkiej Brytanii (jedna z frakcji ''National Front'') i USA (''White Aryan Resistance'').

'''Paneuropeizm''' neofaszystów wynikał z poczucia schyłku dominacji Europy nad światem i jej podziału między zdominowany przez ZSRR blok komunistyczny a zdominowany przez USA blok państw liberalnych; jest to próba stworzenia narodu europ., który będzie zdolny zrzucić z kontynentu jarzmo panowania sowieckiego despotyzmu i amerykańskiego indywidualizmu. Od 1949 r. w Niemczech ukazywało się pismo “Nation-Europe”; w 1951 r. z inicjatywy Maurice’a Bardeche’a, [[Oswald Mosley|Oswalda Mosleya]] i Pera Engdahla powstał w Malmö ''Europäische Soziale Bewegung'' – ESB (z udziałem m.in. MSI); w 1962 r. na kongresie w Wenecji próbowano powołać ''Nationale Partei Europas – Parti Nationale Européen – National Party of Europe''. Najpełniej sformułował ideologię paneuropejską Jean Thiriart, który w czasie okupacji był on związany z ''Amis du Grand Reich Allemand'', w 1960 r. przystąpił do belgijskiego ''Mouvement d’Action Civique'' (MAC), a w 1963 r. zorganizował ''Jeune Europe'' (JE) z sekcjami w 9 krajach. Thiriart swą ideę Imperium Europejskiego “od Dublina do Bukaresztu” wyłożył w książce „Un Empire de 400 millions d’hommes: l’Europe” (1964); negował w niej podział na lewicę i prawicę, a w walce przeciw satelityzacji Europy i porządkowi jałtańskiemu szukał sojuszników w świecie arabskim i [[Chińska Republika Ludowa|maoistowskich Chinach]]; jego koncepcje ustrojowe zbliżały się do [[Narodowy komunizm|narodowego komunizmu]] inspirowanego przez [[Josip Broz Tito|Josipa Broza-Tito]] i [[Nicolae Ceaușescu|Nicolae Ceauşescu]]. Choć JE została rozwiązana w 1969 r., jej resztki działały przez kilka lat jako ''Organisation Lutte du Peuple''. Obecnie idee Thiriarta (już jako “Europę od Dublina do Władywostoku”) propaguje ''Parti Communautaire National-Européen'' (Luc Michel).