Kwas fitowy

Kwas fitowy – organiczny związek chemiczny, heksafosforan inozytolu. Występuje naturalnie w większości nasion, np. ziarnach i otrębach zbóż, kukurydzy oraz w roślinach strączkowych np. fasoli. Ma właściwości chelatujące (kompleksuje kationy, np. żelaza). Jest antyoksydantem^[1]. Efekty zdrowotne jego spożywania są oceniane sprzecznie. Wskazuje się, że przy jego konsumpcji w dużych ilościach efekty szkodliwe są większe niż korzyści^[1].

Kwas fitowy

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) heksakisfosforan (1R,2r,3S,4R,5s,6S)-cykloheksano-1,2,3,4,5,6-heksaylu Inne nazwy i oznaczenia kwas fitynowy, IP6, IP-6, kwas inozytosześciofosforowy, kwas inozytolosześciofosforowy, sześciofosforan inozytolu, heksafosforan inozytolu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C6H18O24P6
Masa molowa	660,08 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	83-86-3
PubChem	890
DrugBank	DB14981
SMILES C1(OP(=O)(O)(O))C(OP(=O)(O)(O))C(OP(=O)(O)(O))C(OP(=O)(O)(O))C(OP(=O)(O)(O))C1(OP(=O)(O)(O))
InChI InChI=1S/C6H18O24P6/c7-31(8,9)25-1-2(26-32(10,11)12)4(28-34(16,17)18)6(30-36(22,23)24)5(29-35(19,20)21)3(1)27-33(13,14)15/h1-6H,(H2,7,8,9)(H2,10,11,12)(H2,13,14,15)(H2,16,17,18)(H2,19,20,21)(H2,22,23,24)/t1-,2-,3-,4+,5-,6- InChIKey IMQLKJBTEOYOSI-GPIVLXJGSA-N
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Drażniący (Xi) Zwroty R R36/37/38 Zwroty S S26, S36
Podobne związki
Podobne związki	trisfosforan inozytolu
Multimedia w Wikimedia Commons

Tworzy trwałe i nierozpuszczalne w przewodzie pokarmowym kompleksy z jonami Fe2+
, Zn2+
, Mg2+
, Ca2+
, Cu2+
i in., obniżając ich przyswajanie^[1]. Może to prowadzić do braków żelaza i cynku u osób, których dieta opiera się głównie na zbożach i roślinach strączkowych, jak w krajach rozwijających się^[2][3] i wegetarian^[4]. Podejrzewa się go także o powodowanie krzywicy^[5]. Istnieją jednak badania, wskazujące, że spożywanie dużych ilości pokarmów bogatych w kwas fitowy chroni przed osteoporozą^[6] i może być korzystne w leczeniu cukrzycy^[1].

Związek ten promowany jest jako przeciwrakowy suplement diety^[7]. Jego aktywność biologiczna jest przedmiotem badań na modelach komórkowych i zwierzęcych^[7][8][9], jednak mechanizm jego działania jest nieznany (2017)^[9]. Istnieją przy tym kontrowersje co do możliwości jego przenikania z przewodu pokarmowego ludzi i obecności w osoczu i moczu^[10][11][12].