[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Cer: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Literówka polegająca na omyłkowym wpisaniu symbolu ceru w postaci Cr
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
 
(Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 9 użytkowników)
Linia 3:
|symbol = Ce
|liczba atomowa = 58
|radioaktywność =
|poprzedni w okresie = [[lantan]]
|następny w okresie = [[prazeodym]]
Linia 10:
|wygląd = stalowoszary
|1. grafika = Cer 1.jpg
|opis 1. grafiki =
|2. grafika =
|opis 2. grafiki =
|3. grafika = Cerium spectrum visible.png
|opis 3. grafiki = [[Widmo emisyjne]] ceru
Linia 22:
|właściwości metaliczne = lantanowiec
|właściwości tlenków = średnio [[Skala pH|zasadowe]]
|masa atomowa = 140,116(1)12 ± 0,01<ref group="uwaga">{{uIUPAC-SAW2021|zapisuwaga=pg|wartość = 140,116 ± 0,001}}</ref><ref name="CIAAW">{{r|AW4IUPAC-SAW2021}} [[jednostka masy atomowej|u]]</ref>
|stan skupienia = stały
|gęstość = 6689 [[kilogram na metr sześcienny|kg/m³]]
|temperatura topnienia = 798799
|tt źródło = <ref name="CRC" />
|tt warunki niestandardowe =
|temperatura wrzenia = 34263443
|tw źródło = <ref name="CRC" />
|tw warunki niestandardowe =
|numer CAS = {{CAS|7440-45-1|rok=2013}}
|PubChem = {{PubChem|23974}}
|promień atomowy = 185 pm
|promień walencyjny =
|promień van der Waalsa =
|konfiguracja elektronowa = {{Konfiguracja elektronowa|Xe|4f|21|5d|1|6s|2}}<ref name="NIST" />
|zapełnienie powłok = 2, 8, 18, 19, 9, 2
|elektrony walencyjne =
|elektroujemność w skali Paulinga = 1,12
|elektroujemność w skali Allreda = 1,06
Linia 44:
|II potencjał jonizacyjny = 1050 kJ/mol
|III potencjał jonizacyjny = 1949 kJ/mol
|punkt potrójny =
|temperatura krytyczna =
|ciśnienie krytyczne =
|tk i ck źródło =
|ciepło parowania = 414 [[kilodżuleKilodżul na mol|kJ/mol]]
|ciepło topnienia = 5,46 kJ/mol
|ciśnienie pary nasyconej =
|prędkość dźwięku = 2100 m/s (293,15K)
|rezystywność =
|konduktywność = 1,15{{E|6}} [[Simens|S]]/m
|ciepło właściwe = 190 [[dżul na kilogram-kelwin|J/(kg·K)]]
Linia 58:
|układ krystalograficzny = regularny ściennie centrowany
|twardość w skali Mohsa = 2,5
|twardość w skali Brinella =
|moduł Younga =
|moduł Kirchhoffa =
|współczynnik sprężystości objętościowej =
|właściwości magnetyczne =
|objętość molowa = 20,69{{E|−6}} m³/[[mol]]
|izotopy =
Linia 73:
{{Pierwiastek infobox/izotop|Ce|142|11,11%|>1,6{{e|17}} lat|[[Podwójny rozpad beta|2×β<sup>−</sup>]]||}}
{{Pierwiastek infobox/izotop|Ce|144|syn.|284,6 dnia|[[rozpad beta minus|β<sup>−</sup>]]|0,319|<sup>144</sup>[[prazeodym|Pr]]}}
|zewnętrzne dane MSDS = {{Sigma-Aldrich|263001|ALDRICH|link=tak|data dostępu=2011-10-02}}
|zagrożenia GHS źródło = MSDS
|piktogram GHS = {{Piktogram GHS|02|07}}
Linia 80:
|zwroty EUH = {{Zwroty EUH|brak}}
|zwroty P = {{Zwroty P|210|231+232|261|280|305+351+338|422}}
|zagrożenia UE źródło = MSDS
|piktogram UE = {{Piktogram ostrzegawczy|F|Xn}}
|zwroty R = {{Zwroty R|11|14/15|20/21/22|36/37/38}}
|zwroty S = {{Zwroty S|16|26|36/37/39|43}}
|NFPA 704 = {{NFPA 704|zdrowie=2|palność=1|reaktywność=3|inne=W}}
|NFPA 704 źródło = {{r|<ref name="Aldrich-US}}" />
|temperatura zapł title="Dodana treść">
|tz źródło =
|tz warunki niestandardowe =
|temperatura samozapł title="Dodana treść">
|ts źródło =
|ts warunki niestandardowe =
|numer RTECS =
|dawka śmiertelna =
|commons = Cerium
|wikisłownik = cer
}}
<!-- Wprowadzenie tych izotopów psuje tabelkę?
{{Pierwiastek infobox/izotop|Ce|142|11,08%|5×10<sup>16</sup> lat|[[Podwójny rozpad beta|β<sup>-−</sup>]]|1,417|<sup>142</sup>[[Neodym|Nd]]}}
{{Pierwiastek infobox/izotop|Ce|144|syn|284,893 dni|[[rozpad beta minus|β<sup>-−</sup>]]|0,319|<sup>144</sup>[[Prazeodym|Pr]]}}
-->
'''Cer''' ('''Ce''', [[łacina|{{łac.]] ''|cerium''}}) – [[pierwiastek chemiczny]], [[Lantanowce|lantanowiec]]. Nazwa pochodzi od [[planetoidaplaneta karłowata|planetoidy planety karłowatej]] [[(1) Ceres|Ceres]].
 
== Charakterystyka ==
Linia 109 ⟶ 105:
 
== Występowanie ==
Cer występuje w skorupie ziemskiej w ilości 68 [[Sposoby zapisu bezwymiarowego stosunku dwóch wielkości|ppm]] (wagowo, 0,0045%). Odkryty w [[1803]] roku przez niemieckiego chemika [[Martin Heinrich Klaproth|Martina Heinricha Klaprotha]], a także przez [[Jöns Jacob Berzelius|Berzeliusa]] i [[Wilhelm Hisinger|Hisingera]].<ref name="1000slow">{{Cytuj książkę |autor = Ryszard Szepke |tytuł = 1000 słów o atomie i technice jądrowej | autor = Ryszard Szepke | wydawca = Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej | rok = 1982 | język = pl | isbn = 8311067236}}</ref>. Najważniejszymi [[minerał]]ami ceru są:
* [[monacyt]] (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr)PO<sub>4</sub>
* [[Bastnazyt|bastnezyt]] (Ce,La,Nd,Y,Pr)CO<sub>3</sub>F
Linia 118 ⟶ 114:
Cer posiada 22 [[izotopy]], ale w przyrodzie występuje w postaci 4 izotopów o [[Liczba masowa|liczbach masowych]]: 136, 138, 140, 142.
 
<sup>144</sup>Ce jest produktem [[Rozszczepienie jądra atomowego|rozszczepienia]] i stanowi część [[Opad promieniotwórczy|opadu promieniotwórczego]]. Emituje [[promieniowanie beta]] o energii 316 k[[Elektronowolt|eV]] (76,3%) i 182 keV (19,1%) oraz [[promieniowanie gamma]]. Występuje w [[Równowaga promieniotwórcza|równowadze promieniotwórczej]] z izotopem [[Prazeodym|<sup>144</sup>Pr – jest produktem jego rozpadu]]<ref name="1000slow" />[[Prazeodym|.]] <sup>144</sup>Ce jest wysoce [[Radiotoksyczność|radiotoksyczny]]. [[Narząd krytyczny|Narządami krytycznymi]] jestsą [[Układ pokarmowy|przewód pokarmowy]], [[Kość|kości]] i [[wątroba]]<ref name="1000slow" />.
 
== Uwagi ==
{{Uwagi-lista|}}
<ref name="zapis">Liczba w nawiasie oznacza [[Niepewność pomiaru|niepewność]] ostatniego podanego miejsca po przecinku.</ref>
}}
 
== Przypisy ==
<references responsive>
{{Przypisy-lista|
<ref name="Aldrich-US">{{Sigma-Aldrich|263001|ALDRICH|MSDS=tak|język=en|data dostępu=2011-10-02|nazwa=Cerium}}</ref>
* <ref name="AW4NIST">{{cytuj stronę|tytuł = Ionization Energies Data | url = http://wwwphysics.ciaawnist.orggov/atomic_weights4cgi-bin/ASD/ie.htm | tytuł pl?spectra= Current Table of Standard Atomic Weights in Order of Atomic Number | data H-DS+i&units= 2013-09-241&at_num_out=on&el_name_out=on&shells_out=on&level_out=on&e_out=0&unc_out=on&biblio=on | opublikowany = Commission on Isotopic Abundances andNIST Atomic Weights,Spectra [[MiędzynarodowaDatabase Unia Chemii Czystej i Stosowanej|IUPAC]] | język = en | data dostępu = 20132017-1202-0221}}</ref>
<ref name="CRC">{{CRC90|s='''4'''-9}}</ref>
}}
</references>
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę |autor = Jerzy Minczewski |tytuł = Chemia analityczna – 1 podstawy teoretyczne i analiza jakościowa | autor = Jerzy Minczewski | inni = Zygmunt Marczenko | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | rok = 2001 | miejsce = Warszawa | język = pl | isbn = 8301134992}}
* {{Cytuj książkę |autor = Ryszard Szepke |tytuł = 1000 słów o atomie i technice jądrowej | autor = Ryszard Szepke | wydawca = Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej | rok = 1982 | język = pl | isbn = 8311067236}}
* Izotopy ceru: {{cytuj książkę | tytuł = CRC Handbook of Chemistry and Physics | wydawca = CRC Press | miejsce = Boca Raton | wydanie = 88 | data = 2008 | strony = '''11'''-123}}
 
{{Pierwiastki chemiczne}}
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Pierwiastki chemiczne]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Cer”