Zrówieńka bieszczadzka
Zrówieńka bieszczadzka[2] (Isophya stysi) – gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny pasikonikowatych (Tettigoniidae). Występuje jedynie w środkowej Europie, do tej pory stwierdzono ją w Rumunii, Słowacji, na Węgrzech, Ukrainie i w Polsce[1].
| Isophya stysi | |
| Čejchan, 1957 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zrówieńka bieszczadzka |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 | |
Po raz pierwszy w Polsce gatunek ten znaleziono podczas badań terenowych prowadzonych w Bieszczadach w latach 1964–1970[3]. Zrówieńkę bieszczadzką wykazano wówczas na jednym tylko stanowisku, w pobliżu Rozsypańca. W XXI wieku, pomimo poszukiwań nie udało się potwierdzić tych obserwacji[4][5]. Niespodziewanie, w latach 2011–2021 odnaleziono kilka stanowisk tego gatunku w Beskidzie Niskim, a także jedno niewielkie w okolicy Krosna[6].
W Polsce, podobnie jak w sąsiednich krajach, gatunek ten preferuje bujne, ekstensywnie użytkowane łąki i ziołorośla. Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest zanikanie siedlisk związane ze zmianami w gospodarce rolnej, np. zbyt wczesne koszenie, zmiana przeznaczenia gruntów, a także sukcesja wtórna[6].
W Polsce zimują jaja. Larwy wylęgają się w maju, natomiast osobniki dorosłe można spotkać od początku lipca do końca września, przy czym ich liczebność jest największa na początku tego okresu, a z czasem systematycznie maleje[6].
Choć pod względem morfologii jest podobna do pozostałych występujących w Polsce gatunków z rodzaju Isophya, zrówieńkę bieszczadzką łatwo rozpoznać po głosie. Samce strydulują w ciepłe popołudnia, wieczory i noce. Wydawany przez nie dźwięk jest bardzo krótki i powtarzany co kilka sekund, można go usłyszeć z odległości kilku metrów[6].
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje zrówieńkę bieszczadzką za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[1]. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Isophya stysi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Żurawlew Przemysław i inni, 13. Isophya stysi Cejchan, 1957, [w:] Prostoskrzydłe (Orthoptera) Polski [online] [dostęp 2022-12-16].
- ↑ Władysław Bazyluk, Prostoskrzydłe (Orthoptera) Bieszczadów Zachodnich wraz z opisem Isophya posthumoidalis n. sp., „Fragmenta Faunistica”, 17, 1971, s. 127–159.
- ↑ Anna Liana, Operat ochrony owadów prostoskrzydłych (Orthoptera), Plan ochrony Bieszczadzkiego Parku Narodowego., 2010, s. 245–264.
- ↑ Jörn Theuerkauf i inni, New records of Orthoptera in the Bieszczady Mountains (Southeast Poland) with special regard to the genus Isophya, „Fragmenta Faunistica”, 48, 2005, s. 9–14, DOI: 10.3161/00159301FF2005.48.1.009.
- ↑ a b c d Piotr Guzik, Wojciech Guzik, Rediscovery of Isophya stysi (Čejchan, 1957) (Orthoptera: Tettigonioidea: Phaneropterinae) in south-eastern Poland, „Fragmenta Faunistica”, 65, 2022, s. 69–75, DOI: 10.3161/00159301FF2022.65.1.069.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).