Zapasy (ekonomia)

Ten artykuł dotyczy ekonomii. Zobacz też: zapasy – dyscyplina sportowa.

Zapasy – rzeczowe składniki aktywów obrotowych, do których zalicza się: materiały – surowce, materiały podstawowe i pomocnicze, półfabrykaty obcej produkcji, opakowania, części zamienne i odpady; produkty gotowe – wyroby gotowe, wykonane usługi, zakończone roboty, w tym także budowlano-montażowe, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geodezyjno-kartograficzne itp.; półprodukty i produkty w toku – produkcję niezakończoną, tj. produkcję (usługi, w tym roboty budowlane) w toku oraz półfabrykaty (półprodukty) własnej produkcji; towary – rzeczowe składniki majątku obrotowego nabyte w celu odsprzedaży w niezmienionej postaci; zaliczki na poczet dostaw zapasów^[1].

Zapasy stanowią rezerwy w obliczu nieterminowości dostaw oraz niepewności związanej z sytuacją na rynku produktów i czynników, a także na skutek sezonowości sprzedaży produktów i zakupu czynników. Ponadto, dokonywanie zakupów w większej skali na ogół wiąże się z niższymi cenami, np. zakupu, czy transportu. Zarządzanie zapasami decyduje o ich wielkości, a ta jest wypadkową korzyści z ich posiadania i kosztów ich utrzymywania.

W bilansie przedsiębiorstwa zapasy wykazywane są jako jedna z pozycji aktywów obrotowych, a zmiany w ich wycenie oraz sposobie ewidencji wpływają na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Dlatego metody ewidencji zapasów są ściśle określone jak np. FIFO, LIFO lub metoda średniej ważonej.

W modelu Keynesa zapasy zaliczane są do inwestycji i jest to jedyny komponent inwestycji, który jest częściowo determinowany decyzjami gospodarstw domowych dotyczących konsumpcji, a więc zapasy nie są w pełni kontrolowane przez firmy.