Złoto Renu

• Wotan, władca bogów i ludzi – bas lub baryton
• Woglinda, córka Renu – sopran
• Wellgunda, córka Renu – sopran
• Flosshilda, córka Renu – mezzosopran
• Alberyk, karzeł z rodu Nibelungów – baryton
• Mime, brat Alberyka – tenor
• Loge, bóg ognia – tenor
• Freja, bogini miłości i młodości – sopran
• Erda, bogini ziemi – alt
• Fafner, olbrzym – bas
• Fasolt, olbrzym – bas lub baryton
• Fryka, żona Wotana – mezzosopran
• Donner, bóg piorunów – bas
• Froh, bóg deszczu – tenor

Akcja rozgrywa się dawno temu w Germanii.

W świętej rzece Ren kąpią się trzy jego córki – strażniczki złota, ukrytego w głębinach. Jedna z nich, Woglinda, śpiewa o złocie, którego strzegą. Kto wykuje z tego złota pierścień i wyrzeknie się miłości – zdobędzie władzę nad światem. Rozmowę przerywa pojawienie się karła, Nibelunga Alberyka, chętnego „miłosnych rozkoszy”. Z tego powodu strażniczki mają przez jakiś czas powód do śmiechu. W pewnym momencie Alberyk zwraca uwagę na błysk. Od strażniczek dowiaduje się o złocie i sposobie jego zdobycia. Nibelung bez problemu wyrzeka się miłości (przeklina ją), w ten sposób zostając właścicielem złota.

Władca bogów, Wotan, rozkazał olbrzymom Fafnerowi i Fasoltowi wybudować siedzibę dla niego – Walhallę. Jako nagrodę obiecał im Freję, boginię radości i młodości. Jest to powodem swoistej sprzeczki z jego żoną, Fryką, która uważa, że Wotana miłość do władzy i bogactwa przesłoniła mu wszystkie inne wartości. Wotan próbuje temu zaprzeczyć mówiąc, iż dla miłości do niej stracił oko (w rzeczywistości „okupił” nim możliwość napicia się z rzeki mądrości). Ponieważ jednak nie dotrzymał obietnicy, olbrzymi porwali Freję i w zamian za nią zażądali złota Renu. Wotan, razem z bogiem ognia – Logiem, wyruszają więc po złoto do jaskini Nibelheim.

Podwładni Alberyka wykuli ze złota Renu pierścień i hełm pozwalający na przybieranie dowolnej postaci. Wotan i Loge podstępnie nakłaniają Alberyka, aby zamienił się w smoka, a potem w ropuchę. Obezwładniają go wtedy i wymuszają oddanie złota. Alberyk rzuca przekleństwo na pierścień (Przekleństwem go zdobyłem...), a więc każdy, kto będzie nosił pierścień, musi umrzeć.

Wotan wraca do królestwa ze złotem. Olbrzym Fasolt nie chce jednak okupu i żąda pierścienia. Wotan pierścień chce zatrzymać, jednak wtedy pojawia się matka bogów - Erda - która ostrzega Wotana mówiąc o zmierzchu bogów. Ten, przerażony jej opowieścią, rzuca pierścień olbrzymom. W walce o bogactwo Fafner zabija Fasolta (spełnia się więc przekleństwo Nibelunga), a sam zamienia się w smoka, który leniwie leżąc na złocie, pilnuje go.

Wotan ma złe przeczucia w związku z próbą oszukania olbrzymów, udaje się więc po radę do Erdy. Ona mówi mu o Frei, którą bogowie odzyskali, i ich wiecznej młodości. Gdy bogowie przechodzą przez most z tęczy, kierując się w stronę Walhalli, córki Renu opłakują utratę złota. Maszerujący za bogami Loge wyraża słowa:

Do swego końca już się spieszą, co tak silnie w potęgę swą wierzą, prawie mi wstyd, że do nich należę

• Prapremiera: Monachium 22 września 1869
• Premiera polska: Lwów 1908

• Polskie wydanie libretta w bibliotece Polona