[go: up one dir, main page]

Wzór Panjera

równanie probabilistyki używane w ubezpieczeniach

Wzór Panjera – wzór rekurencyjny wprowadzony w 1981 roku przez Harry’ego Panjera[1] (a następnie uogólniony przez Bjørna Sundta i Williama S. Jewella), służący do dokładnego wyznaczania rozkładu łącznej wartości szkód w modelu ryzyka łącznego (zakładającego iż łączna wartość szkód jest sumą szkód będących parami niezależnymi zmiennymi losowymi o tym samym rozkładzie prawdopodobieństwa oraz których liczba jest zmienną losową niezależną względem każdej ze szkód).

Wzór Panjera

edytuj

Oznaczenia

edytuj
  •  prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia  
  •   dla  
  •   dla  
  •   dla nielosowej liczby składników  

Założenia

edytuj
  •   w przypadku, gdy  
  •   są zmiennymi losowymi o tym samym rozkładzie prawdopodobieństwa
  •  parami niezależne
  •   są niezależne od  
  •  
  •   dla dostatecznie dużych   tzn. dla   gdzie   jest pewną liczbą naturalną.

Wzór rekurencyjny

edytuj
  1.  
  2.  

Klasy rozkładów spełniających założenia wzoru

edytuj
Osobny artykuł: Rozkład Panjera.

Klasa rozkładów liczby szkód, spełniających założenia wzoru Panjera z   nazywana jest klasą Panjera, a z   klasą Sundta-Jewella[2]. Zgodnie z założeniami pierwszych   prawdopodobieństw w rozkładach spełniających założenia wzoru Panjera może być dowolne. Rozkłady, dla których   to (w nawiasie podano zakresy wartości występujących w założeniu parametrów   i  ):

  • rozkład Poissona (gdy    )
  • rozkład dwumianowy (gdy      )
  • rozkład ujemny dwumianowy (gdy    )
  • rozkład zdegenerowany   (gdy  )

Zastosowania

edytuj

Wzór Panjera określa rozkład prawdopodobieństwa w przypadku dyskretnym. Możliwe jest jednak zastosowanie wzoru w przypadku ciągłego rozkładu prawdopodobieństwa pojedynczej szkody. Niezbędna jest jednak wówczas dyskretyzacja takiego rozkładu.

Przypisy

edytuj
  1. Harry H. Panjer, Recursive evaluation of a family of compound distributions [PDF], „ASTIN Bulletin”, 12/1, International Actuarial Association, 1981, s. 22–26 (ang.).
  2. Harry H. Panjer. Sundt and Jewell Class of Distributions. „Encyclopedia of Actuarial Science”, 2006-09-15. John Wiley & Sons, Ltd.. DOI: 10.1002/9780470012505.tas040. 

Bibliografia

edytuj
  • Newton L. Bowers, Hans U. Gerber, J.C. Hickman, D.A. Jones, C.J. Nesbit: Actuarial mathematics. Itasca, Ill.: Society of Actuaries, 1986. ISBN 0-938959-10-7. (ang.).
  • Wojciech Otto: Ubezpieczenia majątkowe. Wyd. 1. Cz. I: Teoria ryzyka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2004, seria: Matematyka w ubezpieczeniach. ISBN 83-204-2887-4. (pol.).