Wzór Panjera
Wzór Panjera – wzór rekurencyjny wprowadzony w 1981 roku przez Harry’ego Panjera[1] (a następnie uogólniony przez Bjørna Sundta i Williama S. Jewella), służący do dokładnego wyznaczania rozkładu łącznej wartości szkód w modelu ryzyka łącznego (zakładającego iż łączna wartość szkód jest sumą szkód będących parami niezależnymi zmiennymi losowymi o tym samym rozkładzie prawdopodobieństwa oraz których liczba jest zmienną losową niezależną względem każdej ze szkód).
Wzór Panjera
edytujOznaczenia
edytuj- – prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia
- dla
- dla
- dla nielosowej liczby składników
Założenia
edytuj- w przypadku, gdy
- są zmiennymi losowymi o tym samym rozkładzie prawdopodobieństwa
- są parami niezależne
- są niezależne od
- dla dostatecznie dużych tzn. dla gdzie jest pewną liczbą naturalną.
Wzór rekurencyjny
edytujKlasy rozkładów spełniających założenia wzoru
edytujKlasa rozkładów liczby szkód, spełniających założenia wzoru Panjera z nazywana jest klasą Panjera, a z klasą Sundta-Jewella[2]. Zgodnie z założeniami pierwszych prawdopodobieństw w rozkładach spełniających założenia wzoru Panjera może być dowolne. Rozkłady, dla których to (w nawiasie podano zakresy wartości występujących w założeniu parametrów i ):
- rozkład Poissona (gdy )
- rozkład dwumianowy (gdy )
- rozkład ujemny dwumianowy (gdy )
- rozkład zdegenerowany (gdy )
Zastosowania
edytujWzór Panjera określa rozkład prawdopodobieństwa w przypadku dyskretnym. Możliwe jest jednak zastosowanie wzoru w przypadku ciągłego rozkładu prawdopodobieństwa pojedynczej szkody. Niezbędna jest jednak wówczas dyskretyzacja takiego rozkładu.
Przypisy
edytuj- ↑ Harry H. Panjer , Recursive evaluation of a family of compound distributions [PDF], „ASTIN Bulletin”, 12/1, International Actuarial Association, 1981, s. 22–26 (ang.).
- ↑ Harry H. Panjer. Sundt and Jewell Class of Distributions. „Encyclopedia of Actuarial Science”, 2006-09-15. John Wiley & Sons, Ltd.. DOI: 10.1002/9780470012505.tas040.
Bibliografia
edytuj- Newton L. Bowers, Hans U. Gerber, J.C. Hickman, D.A. Jones, C.J. Nesbit: Actuarial mathematics. Itasca, Ill.: Society of Actuaries, 1986. ISBN 0-938959-10-7. (ang.).
- Wojciech Otto: Ubezpieczenia majątkowe. Wyd. 1. Cz. I: Teoria ryzyka. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2004, seria: Matematyka w ubezpieczeniach. ISBN 83-204-2887-4. (pol.).