Wielimie
Wielimie (niem. Vilmsee) – jezioro w woj. zachodniopomorskim, w powiecie szczecineckim, w gminie Szczecinek, leżące na terenie Pojezierza Drawskiego.
 Plaża i głaz papieski z 2010 na wschodnim brzegu | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
132,6-132,7 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
1637,5-1754,6 ha |
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
40129,2 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody |
III[1] (w roku 2003) |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Szczecinek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szczecineckiego  | |
 53°45′17″N 16°44′52″E/53,754722 16,747778
| |
Przez Wielimie przepływa rzeka Gwda, wpada też do niego rzeka Nizica (zwana Niezdobną), wypływająca z jeziora Trzesiecko, leżącego tuż obok Szczecinka.
Wyspy
edytujWielimie sięga jedną odnogą w okolice miasta Szczecinek, jednak widok na rozległy główny zbiornik jeziora jest zasłonięty przez ogromną (96,13 ha), największą w Polsce[2] śródjeziorną Wyspę Owczą i można go podziwiać tylko z okolic odległej od Szczecinka o ok. 10 km wsi Gwda Wielka. Dostęp do samej odnogi jeziora jest odcięty przez rozległe trzęsawiska i jest możliwy tylko kilka kilometrów od miasta.
Historia
edytujNiegdyś jezioro było znacznie większe i głębsze, a wyspa nie zasłaniała całkowicie widoku od strony miasta na Wielimie. Wody jeziora okalały miasto od stron północnej i północno-zachodniej. W końcu XVIII wieku, po wielokrotnych powodziach i podtopieniach Szczecinka, spowodowanymi szczególnie wylewami jeziora Trzesiecko, mieszkańcy sprowadzili specjalistów z Holandii w celu obniżenia poziomu wód w obu jeziorach. W efekcie południowo-zachodni brzeg Wielimia stopniowo zmienił się w rozległe trzęsawiska. Poziom wody w jeziorze obniżył się radykalnie, a Wyspa Owcza powiększyła się; bezpośredni dostęp do jeziora od strony miasta stał się niemożliwy.
Przy jeziorze znajduje się plaża oraz osobna plaża dla nudystów.
W ostatniej dekadzie, szczególnie odnoga jeziora bliska miastu, jest zanieczyszczona i niedostępna dla żeglugi z uwagi na ptasie kolonie.
W oparciu o badania przeprowadzone w 2003 roku wody jeziora zaliczono do III klasy czystości[1].
Dane morfometryczne
edytujPowierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 1637,5 ha[1] do 1754,6 ha[3].
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 132,6 m n.p.m.[1] lub 132,7 m n.p.m.[3] Średnia głębokość jeziora wynosi 2,2 m[3], natomiast głębokość maksymalna 5,5 m[3].
Hydronimia
edytujNa polskiej mapie wojskowej z 1936 r. przy oznaczeniu jeziora podano polski egzonim Wielim[4]. Nazwę Wielimie wprowadzono urzędowo rozporządzeniem w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę jeziora – Vilm-See[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 168. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Jarosław Kociuba "Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach dawnego Księstwa Pomorskiego", Walkowska Wydawnictwo Szczecin 2012
- ↑ a b c d według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 168. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Arkusz 43 Bydgoszcz. Mapa operacyjna 1:300 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa: 1936.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości (M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 7)
Bibliografia
edytuj- Piotr Skurzyński, Pojezierze Drawskie, Pascal 1997
- Ryszard Bańka, Gryf pośród jezior, Szczecinek i okolice, Ankar 1992
- Tadeusz Garczyński, Maria Stachowska, Szczecinek i okolice, przewodnik, Wydawnictwo Poznańskie 1973
- Grażyna Maria Zyber, Pojezierze Drawskie - walory turystyczne, KAW 1984