Wieczne pióro
Wieczne pióro – przyrząd do pisania na papierze, w którym materiałem pisarskim jest ciekły atrament, spływający pod wpływem siły grawitacji przez kapilarę (spływak) do metalowej końcówki zwanej stalówką (wykorzystywanie zjawiska kapilarnego).
Informacje ogólne
edytujW XXI w. wieczne pióra są rzadziej używane ze względu na ceny (długopisy są tańsze w produkcji), jednak przez wiele osób są cenione z powodu mniejszego zmęczenia dłoni osoby piszącej (pióro wymaga mniejszego nacisku niż tradycyjny długopis) oraz ze względu na estetykę kreślonych znaków.
W niektórych środowiskach używanie wiecznego pióra jest oznaką prestiżu użytkownika.
Stalówki noszą oznaczenia literowe uzależnione m.in. od rodzaju i szerokości pisanej linii:
- stalówki proste:
- EF/XF (Extra Fine) – ekstra cienka, ok. 0,4 mm;
- F (Fine) – cienka, ok. 0,6 mm;
- M (Medium) – średnia, ok. 0,8 mm;
- B (Broad) – szeroka, ok. 1,0 mm;
- BB (double Broad) – podwójnie szeroka, ok. 1,2 mm;
- BBB (triple Broad) – potrójnie szeroka, ok. 1,4 mm;
- stalówki ukośne:
- OM (Oblique Medium) – ukośna średnia;
- OB (Oblique Broad) – ukośna szeroka;
- OBB (Oblique double Broad) – bardzo szeroka;
- w zależności od przeznaczenia:
- LH (Left Handed) – dla osób leworęcznych;
- A, MK – dla osób początkujących i dzieci; stworzone przez niemiecką firmę Lamy — stalówki z bardziej zaokrąglonym ziarnem niż typowe.
Dokładne grubości stalówek o poszczególnych oznaczeniach literowych różnią się od siebie, w zależności od producenta.
Od końca XX wieku najpopularniejsze są pióra na naboje. Zwykle, zamiennie z nabojami, można stosować napełnianie za pomocą konwertera z kałamarza. Niektóre wieczne pióra uważane są za dzieła sztuki i osiągają wysokie ceny.
Historia
edytujWieczne pióro powstało wcześniej niż ołówek. W 1922 roku Howard Carter odnalazł w grobowcu Tutenchamona pierwsze narzędzie pisarskie, które przypominało pióra wieczne. Była to zaostrzona z jednej strony trzcinowa rurka umieszczona w miedzianej oprawce z atramentem. Podobne pióra zostały odnalezione podczas wykopalisk w dolinie rzeki Bazar-darii w Pamirze. Do końca XVIII wieku popularne były pióra gęsie, których największą wadą była konieczność częstego ścinania końcówki, aby nadać jej stożkowy kształt umożliwiający pisanie.
W 1508 roku w pracach Leonarda da Vinci pojawiły się projekty przyrządów pisarskich z zapasem atramentu.
W 1707 roku Nicolas Bion, nadworny inżynier Ludwika XIV, wynalazł wieczne pióro pozwalające pisać nieprzerwanie przez dłuższy czas. W latach 1808/1809 powstały pierwsze zaawansowane pióra metalowe. Nie stały się one popularne ze względu na wysoką cenę. Dopiero w 1822 roku zaczęto je produkować maszynowo za sprawą Samuela Harrisona, który ok. 1780 roku zbudował prototyp pióra. W 1884 roku Lewis Waterman (założyciel firmy Waterman) opracował system „zasilania kanalikowego”, który zapobiegał robieniu kleksów dzięki regulacji dopływu atramentu. Ważnym etapem w rozwoju produkcji piór było wynalezienie nowych materiałów, które posłużyły do wytwarzania korpusu pióra (były to m.in. ebonit (w 1839 roku) i celuloid (w 1870 roku), oraz opracowanie przez firmę Parker systemu uniemożliwiającego samorzutne ściekanie atramentu ze stalówki.