Węgorzokształtne

Morskie wody tropikalne i subtropikalne, tylko węgorzowate (Anguillidae) regularnie wpływają do wód śródlądowych (ryby katadromiczne). W Polsce występuje węgorz europejski.

Węgorzokształtne: ciało bardzo długie, obłe, wężowatego kształtu, w części ogonowej bocznie spłaszczone, przystosowane do przebywania w otworach, norach i szczelinach. U większości gatunków jest nagie, u pozostałych pokryte drobną łuską cykloidalną osadzoną głęboko w skórze. Nieduża głowa zakończona jest rozciągliwą paszczą z drobnymi, ostrymi zębami. Płetwa grzbietowa i odbytowa są połączone z płetwą ogonową, u form współcześnie żyjących brak płetw brzusznych (u kopalnych występowały bardzo małe^[1]), a u niektórych również piersiowych (Heterenchelyidae^[5]). W płetwach nie występują promienie cierniste. Szczeliny skrzelowe są wąskie. Brak skrzelowych wyrostków filtracyjnych. Pęcherz pławny otwarty do przełyku. Liczba kręgów dochodzi do 260^[1]. Brak wielu kości występujących u innych doskonałokostnych^[4]. Skóra jest gruba, obficie wydziela śluz.

Gardzielokształtne: Ciało wydłużone, zwężające się ku ogonowi, zakończone długim biczem, o długości od kilku centymetrów (Monognathidae) do 2 metrów (Saccopharyngidae). Skóra bez łusek. Bardzo szeroka gardziel powstała w wyniku wydłużenia kości gnykowo-żuchwowych i kwadratowej. Brak płetw brzusznych, płetwa ogonowa zredukowana lub nie występuje. Wzdłuż płetwy grzbietowej występują narządy świetlne. Rozciągliwy żołądek. Wyraźna linia boczna. Brak pokryw skrzelowych, żeber i pęcherza pławnego. Larwa typu leptocephalus. Gardzielcokształtne żywią się rybami i dużymi skorupiakami.

Większość gatunków prowadzi drapieżny, głównie nocny tryb życia, niektóre murenowate są jadowite. Żywią się praktycznie wszystkimi zwierzętami, które zdołają połknąć. Główny ich pokarm stanowią mniejsze ryby i skorupiaki^[1][6][5].

Na okres rozrodu węgorzokształtne oddalają się od brzegów. Tarło większości gatunków odbywa się nad głębiami morskimi. Larwa typu leptocefal, u większości gatunków osiąga do 20 cm, a u nielicznych – do 50 cm długości^[5]. Unoszona jest w toni. Większość młodych wraca w stronę brzegów^[1].

 

 

 

Do węgorzokształtnych według najnowszej wersji Eschmeyer's Catalog of Fishes (11 maja 2024) włączono również rząd gardzielokształtnych (Saccopharyngiformes) (na podstawie analiz morfologicznych i molekularnych^[7][8][9])^[10]; w takim ujęciu do rzędu zaliczane są następujące występujące współcześnie rodziny^[10] (kolejność filogenetyczna):

• Chlopsidae Rafinesque, 1815
• Protanguillidae Johnson, Ida & Miya, 2012 – jedynym przedstawicielem jest Protanguilla palau Johnson, Ida & Sakaue, 2012
• Synaphobranchidae Johnson, 1862
• Moringuidae Gill, 1885 – szpagietkowate^[6]
• Anguillidae Rafinesque, 1810 – węgorzowate^[11]
• Nemichthyidae Kaup, 1859 – nitkodziobcowate^[12]
• Serrivomeridae Trewavas, 1932
• Cyematidae Regan, 1912 – jedynym przedstawicielem jest Cyema atrum Günther, 1878
• Monognathidae Trewavas, 1937
• Neocyematidae Poulsen, Miller, Sado, Hanel, Tsukamoto & Miya, 2018 – jedynym przedstawicielem jest Neocyema erythrosoma Castle, 1978
• Eurypharyngidae Gill, 1883 – połykaczowate – jedynym przedstawicielem jest Eurypharynx pelecanoides Vaillant, 1882 – połykacz
• Saccopharyngidae Bleeker, 1859 – gardzielcowate
• Heterenchelyidae Regan, 1912
• Myrocongridae Gill, 1890
• Muraenidae Rafinesque, 1815 – murenowate^[13]
• Colocongridae Smith, 1976
• Derichthyidae Gill, 1884
• Ophichthidae Günther, 1870 – żmijakowate^[6]
• Muraenesocidae Kaup, 1859 – murenoszczukowate^[6]
• Nettastomatidae Kaup, 1859
• Congridae Kaup, 1856 – kongerowate^[1]

Analizy morfologiczne i molekularne przeprowadzone na przełomie XX i XXI wieku sugerują zaliczenie do węgorzokształtnych rodzin zaliczanych do gardzielcokształtnych^[7][8].

Opisano również rodziny wymarłe^[14]:

• Anguillavidae Hay, 1903
• Georgidentidae Sytchevskaya & Prokofiev, 2004
• Libanechelyidae Taverne, 2004
• Milananguillidae Blot, 1978
• Urenchelyidae Jordan, 1905
• Anguilloididae Blot, 1978
• Patavichthyidae Blot, 1981
• Proteomyridae Blot, 1981
• Paranguillidae Blot, 1981
• Nardoechelyidae Taverne & Capasso, 2014

• Lista rodzin ryb
• Ryby Polski