V Republika Francuska
V Republika Francuska (fr. Cinquième République) – okres piątej konstytucji republikańskiej Francji, który rozpoczął się 5 października 1958. Piąta Republika jest bezpośrednią następczynią IV Republiki i zastępuje podzielony na frakcje parlamentarne rząd bardziej scentralizowaną demokracją.
Rozwój
edytujImpulsem do dokonania zmian była wojna algierska. Chociaż Francja zrezygnowała z wielu swoich kolonii, jak posiadłości w Afryce Zachodniej czy Azji Południowo-Wschodniej, ciągle utrzymywała status kolonialny w Algierii, w której mieszkała duża liczba Francuzów. Algieria uzyskała ostatecznie niepodległość 5 lipca 1962.
Generał Charles de Gaulle wykorzystał kryzys algierski jako okazję do utworzenia nowego rządu francuskiego z silniejszym urzędem prezydenta, który poprzednio pełnił jedynie funkcje reprezentacyjne. Francuscy prezydenci zyskali większą władzę niż większość ich europejskich odpowiedników w demokracjach parlamentarnych. 28 września 1958 miało miejsce referendum i 79,2% głosujących poparło projekt nowej konstytucji[1]. Prezydent był poprzednio wybierany przez ciało elektorskie, ale w 1962 de Gaulle zaproponował, aby prezydent był wybierany przez obywateli w bezpośrednich wyborach. Chociaż metoda i intencje de Gaulle’a w tym referendum były kontestowane przez wiele ugrupowań politycznych, zmiana została przyjęta przez francuski elektorat. System ten daje prezydentowi republiki dostateczną legitymację, gdyż zwycięzca wyborów prezydenckich musi uzyskać większość bezwzględną głosów w pierwszej lub ostatecznie w drugiej turze głosowania[2].
Do 2002 roku kadencja prezydenta Republiki trwała 7 lat, zaś począwszy od drugiej kadencji Jacques’a Chiraca (2002–2007) trwa 5 lat. Decyzja o skróceniu długości i zsynchronizowaniu kadencji prezydenta z kadencją parlamentu zapadła w drodze referendum przeprowadzonego 24 września 2000 (opowiedziało się za nią 73% głosujących).
Prezydenci
edytujNastępcami de Gaulle’a na stanowisku prezydenta Francji byli:
- Georges Pompidou (1969–1974),
- Valéry Giscard d’Estaing (1974–1981),
- François Mitterrand (1981–1995),
- Jacques Chirac (1995–2007),
- Nicolas Sarkozy (2007–2012),
- François Hollande (2012–2017),
- Emmanuel Macron (od 2017).
Przypisy
edytuj- ↑ Baszkiewicz 1978 ↓, s. 729.
- ↑ Baszkiewicz 1978 ↓, s. 731.
Bibliografia
edytuj- Jan Baszkiewicz: Historia Francji. Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.