[go: up one dir, main page]
Wikipedia

Ulica Morawa w Katowicach

ulica w Katowicach
Ten artykuł dotyczy ulicy Morawa. Zobacz też: Kolonia Morawa w Katowicach-Szopienicach.

Ulica Morawa w Katowicach – ulica w Katowicach, położona w całości na obszarze dzielnicy Szopienice-Burowiec. Łączy ulicę Obrońców Westerplatte z ulicami: Objazdową, Adama Kocura, Brynicy, Józefy Kantorówny, Osiedlową i Przelotową. Kończy ona swój bieg za skrzyżowaniem z ulicą Sosnowiecką[2].

ulica Morawa
Szopienice-Burowiec
Ilustracja
ulica Morawa na wysokości Szopienic
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

1 485 m[1]

Przebieg
0m ← ul. Obrońców Westerplatte →
65m ul. Objazdowa
160m ul. Adama Kocura
240m dojazd do ul. Bednarskiej
595m ← ul. Brynicy →
760m ul. Józefy Kantorówny
1020m ul. Osiedlowa
1320m ul. Przelotowa
1415m droga dojazdowa
1485m ul. Sosnowiecka
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Morawa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Morawa”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Morawa”
Ziemia50°15′55,2″N 19°05′48,2″E/50,265340 19,096717
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj
 
Gmach Szkoły Podstawowej nr 44
 
Tabliczki na skrzyżowaniu ulic Morawa i Brynicy (2020)

W XIX wieku wzdłuż dzisiejszych ulic: Morawa, Wiosny Ludów i Ludwika Zamenhofa powstało centrum osady Szopienice[3][4], a w zachodnim biegu ulicy Morawa, w połowie XIX wieku – stara część Roździenia (kolonia Traugott[5])[6]. Między 1860 a 1865 rokiem przy drodze wzniesiono kolonię robotniczą – familoki dla pracowników hut[7] koncernu Georg von Giesches Erben[6] (kolonia Morawa).

Ulicę zaznaczono na mapie z 1903 roku[5]. Przed I wojną światową nosiła nazwę Sedanstraße[5].

W 1908 roku wybudowano nowy gmach szkolny według projektu Gustawa Schmidta. Poświęcono go 28 czerwca 1910 roku. Początkowo szkoła nosiła numer 3, następnie 8 i 44[8]. W 1910 roku w szkole rozpoczęło naukę 605 uczniów. W latach 1914–1920 była to tylko szkoła żeńska[8]. W 1921 roku w budynku swoją siedzibę miało dowództwo III powstania śląskiego pułkownika Kazimierza Zenktellera[9] (cywilny rząd powstańczy[8]). Ulicą w 1922 roku wkraczało na Górny Śląsk wojsko polskie, z gen. Stanisławem Szeptyckim na czele, symbolicznie przejmujące teren na rzecz Polski[8]. W latach 1939–1945 szkoła nosiła imię nazisty Hansa Schemma[8].

Ulica w dwudziestoleciu międzywojennym i w latach 1945–1960 nosiła nazwy: część zachodnia – ulica Tadeusza Rejtana, część wschodnia – ulica Warszawska, a w czasach Polski Ludowej, po przyłączeniu Szopienic do Katowic 31 grudnia 1959 roku – ulica Franciszka Rybki[7]. W latach siedemdziesiątych XX wieku w rejonie ówczesnej ulicy Franciszka Rybki[10] wzniesiono osiedle mieszkaniowe, składające się z dziesięciokondygnacyjnych bloków[11], zaprojektowane przez Aleksandra Horodeckiego[12]. Od nazwy ulicy przyjęła się potoczna nazwa – osiedle Rybki[12].

Uchwałą Rady Miasta Katowice 26 stycznia 1995 roku nazwę ulica Franciszka Rybki zastąpiono nazwą ulica Morawa[12]. Nazwa kolonii Morawa, a później także ulicy, pochodzi od zarazy (mór), jaka nawiedziła ten rejon w 1832 roku. Obok budynku Szkoły Podstawowej nr 44 umieszczono pamiątkowy krzyż, na zbiorowej mogile ofiar zarazy[7]. W 2009 roku obok szkoły powstał kompleks boisk sportowych[8].

W 2017 roku imieniem lekarza Edmunda Gryglewicza nazwano skwer w Szopienicach, położony w rejonie ulic: Bednarskiej, Brynicy i Morawa[13].

Obiekty historyczne

edytuj
 
Fragment osiedla robotniczego z lat 1860–1865

Przy ul. Morawa znajdują się następujące historyczne obiekty[14]:

  • domy w pierzejach (ul. Morawa 3, 63, 65, 93, 95, 97 i 99);
  • dom mieszkalny z początku XX wieku (ul. Morawa 5), wzniesiony w stylu historyzmu ceglanego prostego;
  • dom w ogrodzie (ul. Morawa 9), wybudowany na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego/modernizmu;
  • kamienny krzyż przydrożny z figurą (naprzeciw ul. Morawa 17), pochodzący z 1895 roku, posiada cechy stylu neogotyckiego;
  • kamienica mieszkalna (ul. Morawa 24/24a), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego/modernizmu;
  • kamienica mieszkalna z końca XIX wieku (ul. Morawa 30), wybudowana w stylu historyzmu ceglanego prostego;
  • dom mieszkalny (ul. Morawa 45), wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego;
  • narożna kamienica mieszkalna z początku XX wieku (ul. Morawa 46), wybudowana w stylu modernizmu/historyzmu;
  • domy mieszkalne (ul. Morawa 47 i 59), pochodzące z drugiej połowy XIX wieku, posiadają cechy stylu historyzmu;
  • kamienica mieszkalna (ul. Morawa 61), wzniesiona na początku XX wieku, posiada cechy stylów: historyzmu, modernizmu, secesji;
  • kamienny krzyż przydrożny z figurą, wybudowany w drugiej połowie XIX wieku, posiadający cechy stylu historyzmu;
  • osiedle domów robotniczych (ul. Morawa 62, 66, 68, 70, 72, 74, 76, 77, 78, 80, 81, 83, 85, 87 i 89), wzniesione w latach 1860–1865, budynki posiadają elementy stylu historyzmu, niektóre współcześnie przebudowano[15];
  • budynek szkoły – obecnie Szkoła Podstawowa nr 44 (ul. Morawa 86), pochodzący z 1909 roku, zaprojektowany przez Gustawa Schmidta[8], wybudowany w stylu modernistycznym;
  • budynek (ul. Morawa 114);
  • kamienica mieszkalna (ul. Morawa 123), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanego prostego.

Opis

edytuj
 
Budynek Szpitala Geriatrycznego

Ulica Morawa przebiega przez teren katowickiej dzielnicy Szopienice-Burowiec na całej swojej długości[16]. Jest to droga powiatowa o klasie drogi lokalnej[17]. Długość ulicy Morawa wynosi 1 485 m, a jej powierzchnia 10 673,5 m²[1]. Jest ona w administracji Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w Katowicach[18].

W rejonie skrzyżowania ulicy Józefy Kantorówny i ulicy Morawa zlokalizowany jest mini-park[19]. Ulicą prowadzi szlak rowerowy[20].

Wzdłuż ulicy w latach siedemdziesiątych XX wieku powstały bloki mieszkalne[11]. Według badań z 2007 roku udział powierzchni zabudowanej w powierzchni całego osiedla wynosi 9%, wskaźnik intensywności zabudowy (netto) – 0.82 WIZ; średnia ważona liczby kondygnacji to 9.11[21].

Przy ulicy swoją siedzibę mają[22]: NZOZ Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II EMC Silesia (ul. Morawa 31)[21], Szkoła Podstawowa nr 44 im. Marii Curie-Skłodowskiej (ul. Morawa 86)[21][23], Uczniowski Klub Sportowy Junga (ul. Morawa 119)[24], Ochotnicza Straż Pożarna Szopienice (ul. Morawa 119a)[21][25], sezonowe kąpielisko Morawa[26] z boiskiem do piłki plażowej (ul. Morawa 119)[21], firmy i przedsiębiorstwa handlowo-usługowe, administracja osiedla Szopienice. Ulicą kursują autobusy miejskiego transportu zbiorowego na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM)[27].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2020-11-28]. (pol.).
  2. ↑ Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
  3. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 342. ISBN 978-83-7164-636-2.
  4. ↑ Urząd Miasta Katowice: Lokalny Program rewitalizacji miasta Katowice na lata 2007-2013. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  5. ↑ a b c Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 27 Sect. Rosdzin. www.mapywig.org. [dostęp 2011-09-18]. (niem.).
  6. ↑ a b Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 324. ISBN 978-83-7164-636-2.
  7. ↑ a b c Wędrówka po Szopienicach (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2011-09-18]
  8. ↑ a b c d e f g SP 44 w Katowicach: O szkole (pol.) www.sp44.katowice.pl [dostęp 2011-09-18]
  9. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 346. ISBN 978-83-7164-636-2.
  10. ↑ Broszkiewicz Jacek; Katowice - reflektorem po mieście, wydawca: Urząd Miejski w Katowicach, ISBN 83-901884-0-6, s. 50.
  11. ↑ a b Raport o stanie miasta Katowice 2005. Urząd Miasta Katowice. [dostęp 2011-09-18].
  12. ↑ a b c Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 464. ISBN 978-83-7164-636-2.
  13. ↑ Uchwała nr XLIV/835/17 Rady Miasta Katowice z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie nadania placowi położonemu na terenie miasta Katowice nazwy "Skwer Edmunda Gryglewicza" (pol.) bip.katowice.eu [dostęp 2017-12-31]
  14. ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  15. ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 108.
  16. ↑ OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 2020-11-28]. (pol.).
  17. ↑ Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR XL/925/13 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 11 września 2013 r. w sprawie zaliczenia dróg na terenie miasta Katowice do kategorii dróg powiatowych oraz gminnych [online] [dostęp 2020-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-22] (pol.).
  18. ↑ Miejski Zarząd Ulic i Mostów w Katowicach: O Zarządzie. www.mzum.katowice.pl. [dostęp 2020-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-24)]. (pol.).
  19. ↑ Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 2, Kierunki zagospodarowania przestrzennego (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-18]
  20. ↑ Trasy rowerowe. katowice.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-09)]. (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2011-09-18]
  21. ↑ a b c d e Urząd Miasta Katowice: Katowice - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-18]. (pol.).
  22. ↑ Spis firm na ulicy Morawa w mieście Katowice (pol.) www.katalgo.pf.pl [dostęp 2011-09-18]
  23. ↑ Szkolnictwo. szopienice.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-02)]. (pol.) www.szopienice.org [dostęp 2011-09-18]
  24. ↑ Kluby sportowe. katowice.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-28)]. (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2011-09-18]
  25. ↑ Straż Pożarna. katowice.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-04)]. (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2011-09-18]
  26. ↑ Staw Morawa w Katowicach - miejsce zapomniane (pol.) www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-09-18]
  27. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Morawa_w_Katowicach&oldid=72302551”