Uintatherium

†Uintatherium – rodzaj dużego ssaka z wymarłej grupy Dinocerata, żyjącego w środkowym eocenie na terenie Ameryki Północnej.

Uintatherium

Okres istnienia: 48,6–40,2 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 48.6/40.2 48.6/40.2
Uintatherium na obrazie Charlesa R. Knighta
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	dinoceraty
Rodzina	Uintatheriidae
Podrodzina	Uintatheriinae
Rodzaj	Uintatherium Leidy, 1872
Gatunki
U. anceps (Marsh, 1871)
Multimedia w Wikimedia Commons

Było to jedno z największych zwierząt lądowych swoich czasów – osiągało ponad 4 m długości, 1,6 m wysokości i ważyło prawdopodobnie ponad dwie tony. Jego ciało wspierało się na czterech potężnych, słoniowatych kończynach. Na czaszce znajdowały się trzy pary kostnych wyrostków – przednia para mogła wspierać duże rogi^[1][2]. Uzębienie Uintatherium było zróżnicowane – samce miały długie, szablaste kły, dochodzące do około 15 cm długości i służące prawdopodobnie do walk^[3], górne siekacze zanikły, a dolne zostały znacząco zredukowane. Górne trzonowce cechowały V-kształtne korony^[2]. Zęby trzonowe generalnie nie osiągały dużych rozmiarów. Również mózgi uintateriów były bardzo małe^[3]. Uintatherium żywiło się roślinami i mogło zajmować podobne nisze ekologiczne, co współczesne nosorożce^[4].

Uintatherium jest klasyfikowane w rodzinie Uintatheriidae, należącej do rzędu dinoceratów. Jej przedstawiciele nie są blisko spokrewnieni z żadną współczesną grupą ssaków kopytnych^[3]. Najbliższymi krewnymi Uintatherium są inni członkowie Uintatheriinae – Bathyopsis, Eobasileus i Tetheopsis^[5].

Do rodzaju Uintatherium włączano ponad dwadzieścia gatunków dinoceratów, jednak wszystkie są obecnie uznawane za synonimy U. anceps, który został początkowo opisany przez Othniela Charlesa Marsha pod nazwą Titanotherium anceps i dopiero Joseph Leidy w 1872 zaklasyfikował go do rodzaju Uintatherium^[5]. Szczątki Uintatherium „robustum” odkryto w 1872 roku w pobliżu Fort Bridger w stanie Wyoming. James Carter i Joseph Corson, którzy je odnaleźli, przekazali je Leidy'emu, a ten opisał je jako U. robustum, zaś jeden z kłów uznał za należący do innego zwierzęcia, któremu nadał nazwę Uintamastix atrox. W tym czasie również Marsh i Edward Drinker Cope, rywalizujący ze sobą, przybyli do Fort Bridger w poszukiwaniu skamieniałości. Marsh opisał z Fort Bridger cztery gatunki dinoceratów (Dinoceras mirabilis, D. lacustris, Tinoceras anceps i T. grandis), zaś Cope – Loxopholodon cornutus (później przemianowany na Eobasileus cornutus). W 1873 Leidy przebadał skamieniałości odkryte przez Marsha i Cope'a i zdał sobie sprawę, że kieł opisany przez niego jako Uintamastix należy w rzeczywistości do Uintatherium. Stwierdził również, iż szczątki Dinoceras Marsha także reprezentują Uintatherium, podczas gdy Eobasileus Cope'a uznał za odrębny, choć blisko z nim spokrewniony takson. Leidy przypuszczał, że również Tinoceras może być tożsamy z Uintatherium, nie miał jednak wystarczających danych, by potwierdzić tę hipotezę^[1].