Twardzioszek czosnaczek
Twardzioszek czosnaczek (Mycetinis scorodonius (Fr.) A.W. Wilson) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
twardzioszek czosnaczek |
| Nazwa systematyczna | |
| Mycetinis scorodonius (Fr.) A.W. Wilson Mycologia 97(3): 678 (2005) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycetinis, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson ten po raz pierwszy został opisany w 1836 r. przez Eliasa Friesa jako Marasmius scorodonius (gatunek twardzioszka), w 2005 r. A.W. Wilson przeniósł go do rodzaju Mycetinis[1].
- Agaricus scorodonius Fr. 1815
- Chamaeceras scorodenius (Fr.) Kuntze 1898
- Gymnopus scorodonius (Fr.) J.L. Mata & R.H. Petersen 2004
- Marasmius scorodonius (Fr.) Fr. 1836 var. scorodonius
- Marasmius scorodonius (Fr.) Fr. 1836
- Marasmius scorodonius var. virgultorum Malençon & Bertault 1975
- Mycetinis scorodonius (Fr.) A.W. Wilson & Desjardin 2005 var. scorodonius
- Mycetinis scorodonius var. virgultorum (Malençon & Bertault) Antonín & Noordel. 2008
Nazwę polską podał Józef Jundziłł w 1830 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako bedłka czosnkowa, bedłka czosnaczkowata, czosnaczka[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Mycetinis wszystkie polskie nazwy stały się niespójne z nazwą naukową.
Morfologia
edytujŚrednica 1–3 cm, u młodych okazów kształt półkulisty do wypukłego, ale szybko ulega spłaszczeniu, czasami zapada się na środku. Jest cienki, elastyczny, nieregularnie powyginany. Powierzchnia matowa, sucha, w kolorze jasnobrązowym, ale blednie do koloru jasnoochrowego[4].
Dość rzadkie, białawe, czasami o różowawym odcieniu, wąsko przyrośnięte. U podstawy czasami połączone są anastomozami[4].
Wysokość 2–6 cm, grubość 0,1–0,2 cm, nitkowaty, nagi, łykowaty i połyskujący. Ma kolor czerwonobrązowy, w dolnej części czerniejący[5].
Cienki, białawy, łykowaty[4]. Ma smak i woń czosnku, także po wyschnięciu[6].
Biały, Zarodniki lancetowate, gładkie, o rozmiarach 8–9 × 4–5 μm[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[7]. W Polsce jest pospolity[3].
Rośnie na szczątkach roślinnych w lasach iglastych i liściastych. Owocniki wytwarza od czerwca do listopada, gromadnie[6]. Najczęściej rośnie na igliwiu. Jest pospolity, często tworzy tzw. "czarcie kręgi"[8].
Znaczenie
edytujSaprotrof[3]. Grzyb jadalny. Pomimo małych rozmiarów ma znaczenie i w niektórych krajach jest grzybem cenionym, ze względu na swój zapach i aromat, którego nie traci po ususzeniu. We Francji jest dużo droższy od kurek i wielu innych grzybów. W kuchni francuskiej używany jest do przyprawiania mięs[8].
Gatunki podobne
edytujPodobny jest twardzioszek czosnkowy (Mycetinis alliaceus), większy i rosnący na drewnie bukowym. Ten gatunek jednak jest mniej ceniony jako grzyb przyprawowy[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 190. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ a b c Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.