Superbohater

Superbohater – fikcyjny bohater komiksów, filmów, seriali, gier lub książek zwalczający szeroko pojęte zło (najczęściej przestępczość) i najczęściej posiadający nadzwyczajne umiejętności. Termin został spopularyzowany wraz z pojawieniem się stworzonej przez Joego Shustera i Jerry’ego Siegela postaci Supermana, w magazynie Action Comics vol. 1 #1 (czerwiec 1938)^[1]. Od końca lat 30. XX wieku historie o kostiumowych superherosach zdominowały amerykański rynek komiksowy, przenikając również do innych mediów^[1]. Powstało wiele filmów, książek i gier komputerowych zawierających superbohaterów.

Za protoplastów superbohaterów uważani są takie postacie literackie lub bohaterowie magazynów pulpowych jak: Tarzan z powieści Tarzan wśród małp (Tarzan of the Apes) Edgara Rice’a Burroughsa, Hugo Danner z powieści Gladiator Philipa Wylie’a, Zorro z powieści The Curse of Capistrano Johnstona McCulleya, Shadow, czy też Doc Savage^[1]. Ważną rolę odegrali również herosi z mitologii greckiej oraz stworzona przez Friedricha Nietzschego koncepcja nadczłowieka (Übermensch), która została opisana w książce pod tytułem Tako rzecze Zaratustra (Also Sprach Zarathustra)^[1].

Superbohaterowie cechują się często fantastycznymi zdolnościami. Niektórzy się z nimi rodzą (np. w Marvel Comics mutanci tacy jak Wolverine) albo zyskują w wyniku wypadku (Spider-Man, Fantastyczna Czwórka i Hulk w Marvel Comics, lub też Flash i Swamp Thing w DC Comics) lub eksperymentu (Kapitan Ameryka). Często również rewolucyjne wynalazki, znakomita sprawność fizyczna i znajomość sztuk walki (Batman) pozwalają zostać superbohaterem. Wynalazki bądź atrybuty dające nadprzyrodzone moce mogą być znalezione przypadkiem (Błękitny Skarabeusz), przekazane przez swojego stwórcę osobie którą uznał za właściwą (Zielona Latarnia) lub osobiście skonstruowane (Iron Man). Superbohaterami mogą być także maszyny (Vision), kosmici (Superman), czy istoty dysponujące nadprzyrodzonymi zdolnościami (Spawn).

Pojawienie się w latach 60. dużej ilości bohaterów, którzy swoje zdolności zawdzięczają wrodzonym lub nabytym mutacjom, wynika prawdopodobnie z dynamicznego rozwoju genetyki w owym czasie^[2].

Często superbohaterowie ukrywają to kim są gdy nie walczą ze złoczyńcami i innymi zagrożeniami; w związku z tym często mają kostiumy, za pomocą których ukrywają swą tożsamość. Do wyjątków należy m.in. Fantastyczna Czwórka. Superbohaterowie niemal nigdy nie są członkami państwowych organów ścigania. Rzadkim wyjątkami są sytuacje, gdzie bohater pracuje dla specjalnie powołanej do tego celu fikcyjnej organizacji jak S.H.I.E.L.D. czy A.R.G.U.S. i inne podobne rządowe grupy superbohaterów jak kanadyjska Alpha Flight czy amerykańskie Team X.

Angielskie, dwuwyrazowe tłumaczenie wyrazu (super hero) jest znakiem handlowym należącym do DC Comics z Warner Bros. i Marvel Comics z Disneya.