Stanisław Dygat
Stanisław Ludwik Dygat (ur. 5 grudnia 1914 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1978 tamże) – polski autor powieści i opowiadań, felietonista, dramaturg oraz scenarzysta filmowy.
| |
| Imię i nazwisko |
Stanisław Ludwik Dygat |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 grudnia 1914 |
| Data i miejsce śmierci |
29 stycznia 1978 |
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
 
| |
W swojej twórczości polemizował z polską tradycją romantyczną. Jest w polskiej prozie powojennej jednym z przedstawicieli nurtu prześmiewczo-rozrachunkowego.
Życiorys
edytujBył wnukiem powstańca 1863 Ludwika Dygata i synem architekta Antoniego Dygata. Ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja[1]. Studiował architekturę i filozofię.
Współpracował z pismami: „Kuźnica”, „Twórczość” i „Przegląd Kulturalny”. Zadebiutował w 1946 powieścią Jezioro Bodeńskie, w której można odnaleźć autobiograficzną inspirację (w 1939 Dygat z uwagi na francuskie obywatelstwo został internowany w obozie dla cudzoziemców nad Jeziorem Bodeńskim), a stanowiącą swoisty rozrachunek z Polską przedwojenną. Powieść ta została w 1986 przeniesiona na ekran przez Janusza Zaorskiego. Sfilmowano również kolejną powieść Dygata, której tematem są przemiany ustrojowe w powojennej Polsce – wydane w 1948 Pożegnania (1958, reż. Wojciech Jerzy Has). W 1967 Janusz Morgenstern nakręcił film Jowita, ekranizację powieści Dygata pt. Disneyland.
Był kierownikiem literackim w gdańskim Teatrze Wybrzeże[2].
Zajmował się twórczością przekładową, przetłumaczył na język polski m.in. Wieczór Trzech Króli (1951)[3] Williama Shakespeare'a oraz Króla Edypa Sofoklesa.
Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[4], z której wystąpił w listopadzie 1957 w proteście przeciwko odmówieniu przez władze zgody na wydawanie miesięcznika „Europa”. W styczniu 1976 był jednym z sygnatariuszy Memoriału 101, skierowanego do Komisji Sejmowej przeciwko planowanym zmianom w konstytucji[5].
Jeden z parków warszawskiego Mokotowa nosi od 2009 imię Stanisława Dygata (Park Stanisława Dygata w Warszawie). Imię Dygata nosi również jedna z ulic warszawskiego Żoliborza i jedna z ulic w Malborku.
Życie prywatne
edytujBył w związku małżeńskim z Władysławą Nawrocką i Kaliną Jędrusik[6]. Z pierwszą żoną miał córkę Magdę[6], która napisała wspomnienia o ojcu w książce Rozstania. Jego siostra Maria Danuta Lutosławska (wcześniej Bogusławska), z domu Dygat, była żoną polskiego kompozytora Witolda Lutosławskiego.
Zmarł na atak serca[7][8]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (aleja zasłużonych, grób 100)[9].
Odznaczenia
edytujWybrana twórczość
edytujPowieści
edytuj- 1946 – Jezioro Bodeńskie
- 1948 – Pożegnania
- 1958 – Podróż
- 1965 – Disneyland
- 1968 – Karnawał
- 1973 – Dworzec w Monachium
Opowiadania i felietony
edytuj- 1949 – Pola elizejskie
- 1957 – Słotne wieczory
- 1958 – Różowy kajecik
- 1959 – Rozmyślania przy goleniu
- 1973 – W cieniu Brooklynu
- 1979 – Kołonotatnik
- 1983 – Gucin
Dramaty
edytuj- 1946 – Zamach (wraz z Tadeuszem Brezą)
- 1950 – Nowy Świętoszek (wraz z Janem Kottem)
Ekranizacje
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Kalendarz warszawski 1 X – 31 XII 1986 r.. „Kronika Warszawy”. 3–4 (71–72), s. 242, 1986.
- ↑ „Życie na Gorąco” 2010, nr 44, s. 30–31.
- ↑ Stanisław Dygat · Repozytorium polskich przekładów Williama Shakespeare’a w XX i XXI wieku: zasoby, strategie tłumaczenia i recepcja [online], xx.polskiszekspir.uw.edu.pl [dostęp 2024-09-23].
- ↑ Jarosław Iwaszkiewicz, Dzienniki, t. III 1964-1980, oprac. i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, Radosław Romaniuk, wstęp Andrzej Gronczewski, Warszawa 2011, s. 46.
- ↑ Errata do biografii. Stanisław Dygat. Rzeczpospolita, 2009-03-12. [dostęp 2015-05-07].
- ↑ a b Iwona Kienzler, Uwodzicielki, skandalistki i seksbomby PRL, Bellona SA, 2015, s. 53–54, ISBN 978-83-11-13845-2.
- ↑ Jacek Szczerba: Co ja, Jezus Chrystus jestem?. wysokieobcasy.pl, 2012-10-15. [dostęp 2015-05-07].
- ↑ Ryszarda L. Pelc: Magda Dygat o swoim ojcu Stanisławie i jego związku z Kaliną Jędrusik – jej macochą. [dostęp 2010-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-20)].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW DYGAT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02].
- ↑ Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, T. 2, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan. Warszawa: WSiP, 1994, s. 233. ISBN 83-02-05446-1.
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 13, 1939.
Bibliografia
edytuj- Zdzisław Skwarczyński: Stanisław Dygat. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976. (Seria: Portrety Współczesnych Pisarzy Polskich).
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona o Dygacie (pol.)
- Stanisław Dygat w bazie filmpolski.pl
- Stanisław Dygat – utwory w bibliotece Polona