Stacja rozrządowa

• przyjęcie pociągów,
• przygotowanie składu do rozrządzania,
• rozrządzanie,
• gromadzenie wagonów poszczególnych relacji na torach kierunkowych,
• zestawianie ze zgromadzonych wagonów składów według relacji (planu zestawiania),
• przygotowanie pociągów do wyprawienia,
• wyprawienie pociągu na szlak.

• stacja rozrządowa równiowa bez górki – stacja, na której rozrządzanie składów może odbywać się metodą odstawiania i odrzutów wagonów, bez wykorzystania górki rozrządowej,
• stacja rozrządowa równiowa z górką – stacja, na której wagony do rozrządzania są pchane przez lokomotywę manewrową na sztuczną górkę, natomiast z górki wagony zjeżdżają na odpowiednie tory kierunkowe poprzez działanie siły grawitacji,
• stacja rozrządowa pochylniowa – ten typ występuje rzadko ze względu na trudność uformowania terenu stacji w całości na pochylni. Całość cyklu rozrządzania i zestawiania na stacji rozrządowej pochylniowej wykonywana jest z użyciem siły grawitacji.

Rodzaje stacji ze względu na kierunek pracy:

• stacje jednokierunkowe – praca rozrządzania wagonów przybywających ze wszystkich kierunków odbywa się po jednym zespole torów: przyjazdowych, kierunkowych, porządkowych i odjazdowych,
• stacje dwukierunkowe – praca rozrządzania wagonów przybywających ze wszystkich kierunków odbywa się w dwóch zespołach torów: przyjazdowych, kierunkowych, porządkowych i odjazdowych,

Rodzaje stacji ze względu na układ grup torów:

• stacje z podłużnym układem grup torów, gdzie grupa torów przyjazdowych, kierunkowych i odjazdowych ustawione są jedne za drugimi,
• stacje z poprzecznym układem grup torów, gdzie grupa torów przyjazdowych, kierunkowych i odjazdowych ustawione są równolegle do siebie,
• stacje z kombinowanym układem grup torów, gdzie występuje układ podłużno-poprzeczny.

• Tory przyjazdowe, na których skład przybywającego pociągu zostaje przyjęty od drużyny pociągowej i przygotowany do rozrządzania.
• Tory kierunkowe (rozrządowe), na których rozstawia się wagony odpowiednio do kierunku lub punktu dalszego przeznaczenia.
• Tory porządkowe, na których wagony podzielone na torach kierunkowych ustawia się we właściwej kolejności i zestawia się z nich skład nowego pociągu.
• Tory odjazdowe, na które wystawia się skład, poddaje się go oględzinom technicznym, spisuje się wagony, przekazuje drużynie konduktorskiej, przygotowuje do odjazdu i po podłączeniu lokomotywy oraz próbie hamulców wysyła w dalszą drogą.
• Tory przebiegowe łączące różne grupy torów ze sobą lub innymi punktami stacji, np. służą do przebiegu lokomotyw do lokomotywowni.
• Tory wyciągowe potrzebne do przestawiania wagonów z jednego toru na inny tor równoległy.
• Tory przeładunkowe używane w przypadkach, kiedy uszkodzony wagon lub jego ładunek nie może odbywać dalszej drogi i musi być poddany przeładunkowi.
• Tory naprawcze, na których mniejsze uszkodzenia usuwa się bez przeładowywania ładunku wagonu.

 

A – tory przyjazdowe, B – górka rozrządowa, C – strefa zwrotnic, D – tory kierunkowe

Na stacjach rozrządowych znajdują się minimum trzy posterunki techniczne (nastawnie). Grupę torów przyjazdowych obsługuje nastawnia dysponująca nr 1 przyjmująca pociągi ze szlaku; tory górki rozrządowej oraz tory kierunkowe obsługuje nastawnia rozrządowa (manewrowa), natomiast grupę torów odjazdowych obsługuje nastawnia dysponująca nr 2 wyprawiająca pociągi na szlak. Nastawnia rozrządowa, oprócz nastawnicy, posiada również stanowisko do obsługi hamulców torowych.

Hamulce torowe są elementami zlokalizowanymi na torach zjazdowych górki rozrządowej i służą do spowalniania wagonów staczanych na tory kierunkowe do odpowiedniej prędkości.

Stacja rozrządowa powinna być wyposażona w sygnalizację świetlną, łączność telefoniczną i radiową oraz odpowiednie oświetlenie umożliwiające manewry w nocy.

Według stanu na dzień 30.09.2020 w Polsce znajdują się następujące stacje rozrządowe^[2]:

Stacje zarządzane przez PKP PLK:

• Częstochowa Towarowa
• Dąbrowa Górnicza Towarowa
• Jaworzno Szczakowa
• Kielce Herbskie
• Łazy
• Łódź Olechów
• Kraków Nowa Huta
• Medyka
• Poznań Franowo
• Rybnik Towarowy
• Skarżysko-Kamienna
• Tarnowskie Góry
• Tarnów Filia
• Warszawa Praga
• Węgliniec
• Wrocław Brochów
• Zabrzeg Czarnolesie

Miejscowości, w których znajdują się stacje rozrządowe w zarządzie innych podmiotów:

• Małaszewicze (Cargotor sp. z o.o.)
• Piszczac (Cargotor sp. z o.o.)
• Kobylany (Cargotor sp. z o.o.)
• Chotyłów (Cargotor sp. z o.o.)
• Sławków (Euroterminal Sławków)
• Sosnowiec (CTL Maczki-Bór S.A.)

• Instrukcja o technologii pracy stacji towarowej R-60, PKP Cargo SA, Warszawa 2003