Storzan
Storzan (Epipogium) – rodzaj roślin należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niego 5 gatunków[5]. Gatunkiem typowym i jedynym przedstawicielem we florze Polski jest storzan bezlistny (E. aphyllum)[7][3]. Gatunek ten występuje niemal w całej Europie oraz północnej i wschodniej Azji. We wschodniej Azji rosną jeszcze trzy gatunki z tego rodzaju, z czego dwa są endemitami Tajwanu. Jeden gatunek – E. roseum rozprzestrzeniony jest w strefie międzyzwrotnikowej Starego Świata – środkowej Afryce, Azji południowej i południowo-wschodniej, północno-wschodniej Australii i na wyspach zachodniego Pacyfiku[5].
 Storzan bezlistny | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
storzan | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Epipogium Borkh. Tent. Disp. Pl. German. 139. Apr 1792[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Synonimy | |||
| |||
Są to naziemne[8], zwykle samopylne, bezzieleniowe i bezlistne, mykotrofy endomikoryzowe[9].
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Kłączowe rośliny zielne. Kłącze mięsiste, bulwiaste lub gęsto rozgałęzione (koralkowe). Pęd mięsisty, wzniesiony, biały lub żółtawobiały, nagi, z pochwiastymi łuskami w węzłach[8].
- Kwiaty
- Zebrane w liczbie kilku lub wielu w szczytowy, groniasty kwiatostan. Kwiaty wsparte są błoniastymi przysadkami lancetowo-jajowatego kształtu. Kwiaty są przekręcone lub nie, zwykle zwieszone na cienkich szypułkach. Listki okwiatu niezróżnicowane, wolne, stulone lub rozpostarte, barwy żółtawobiałej z fioletowymi lub czerwonymi plamkami. Warżka szerokojajowata, mięsista i wydęta, u nasady z ostrogą, zakończona jedną całobrzegą klapką lub trzema klapkami. Prętosłup krótki, mięsisty, bez stopy, z dwiema pyłkowinami[8].
- Owoce
- Torebki elipsoidalne lub jajowate, zwykle szybko dojrzewające[8].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna
Rodzaj sklasyfikowany do podplemienia Epipogiinae w plemieniu Nervilieae, podrodzina epidendronowe (Epidendroideae), rodzina storczykowate (Orchidaceae), rząd szparagowce (Asparagales) w obrębie roślin jednoliściennych[2][10][11].
- Epipogium aphyllum Sw. – storzan bezlistny
- Epipogium japonicum Makino
- Epipogium kentingense T.P.Lin & Shu H.Wu
- Epipogium meridianum T.P.Lin
- Epipogium roseum (D.Don) Lindl.
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-05] (ang.).
- ↑ a b c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-23].
- ↑ Epipogium. Tropicos.org. [dostęp 2015-12-13].
- ↑ a b c d Epipogium Borkh.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-22].
- ↑ a b Epipogium. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-06-05].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 76, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b c d Xinqi Chen, Stephan W. Gale, Phillip J. Cribb: Epipogium J. G. Gmelin. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-07-22].
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 334, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life. [dostęp 2010-08-05]. (ang.).
- ↑ Epipogium. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-06-05].