Spitsbergen

Spitsbergen
Kontynent	Europa
Państwo	Norwegia
Terytorium zależne	Svalbard
Akwen	Morze Arktyczne
Powierzchnia	39 044 km²
Populacja (2022); • liczba ludności; • gęstość	; 2504; 0,076 os./km²
	Położenie na mapie Arktyki Spitsbergen
	Położenie na mapie Svalbardu Spitsbergen
	78°54′N 18°01′E/78,900000 18,016667
	Multimedia w Wikimedia Commons

Spitsbergen – największa wyspa Norwegii, położona w archipelagu Svalbard, na Morzu Arktycznym. Powierzchnia ok. 39 tys. km², górzysta (do 1717 m n.p.m.), w dużej mierze pokryta lodowcami. Odkryta w 1596 roku przez Willema Barentsa. Populacja wyspy szacowana jest na około 2,5 tys. mieszkańców^[1]. Występuje tam rozwinięte rybołówstwo, kiedyś wielorybnictwo. Największe miejscowości to Longyearbyen oraz Barentsburg. Na wyspie znajduje się Polska Stacja Polarna Hornsund.

W dawniejszym nazewnictwie nazwa Spitsbergen określała cały archipelag Svalbard, którego największą wyspę nazywano wtedy Spitsbergenem Zachodnim (Vestspitsbergen).

Historia

W 1194 Spitsbergen został odkryty przez Normanów, a w XV wieku prawdopodobnie także przez Pomorców, rybaków z północnej Rusi, jednak informacje o nowym lądzie nie wykroczyły poza ich kręgi kulturowe^[2]. Za oficjalną datę odkrycia Spitsbergenu uznaje się 17 czerwca 1596 r., kiedy do Svalbardu dotarli Holendrzy, m.in.: Willem Barents, Jan Rijp i Jacob van Heemskerck. W wieku XVII wyspy Svalbardu były celem podróży wielorybników. Spitsbergen odegrał rolę jako punkt startowy wszystkich ważniejszych wypraw podbiegunowych w XIX i XX wieku. Z niego wyruszył w 1894 na wyprawę do Ziemi Franciszka Józefa Anglik Frederick George Jackson, a w roku 1896 balonem sterowym Szwed Salomon August Andrée na biegun północny. Jeszcze w XIX wieku sądzono, że morze naokoło bieguna północnego jest wolne od lodów i roi się od zwierząt.

Dolina DeGeerdalen na południe od Isfjorden

Podczas II wojny światowej Norwegia trafiła pod okupację niemiecką. 25 sierpnia 1941 roku marynarka brytyjska z wojskami kanadyjskimi dokonała rajdu na Spitsbergen (operacja Gauntlet), podczas którego zniszczono kopalnie i składy węgla, wykorzystywane przez Niemców, oraz wyewakuowano w całości mieszkających tam obywateli Norwegii i ZSRR^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Population of Svalbard. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ TadeuszT. Słabczyński TadeuszT., Encyklopedia odkryć i odkrywców, Warszawa: Globograf, 2004, s. 114, ISBN 83-916174-5-9, OCLC 749197902 .
↑ Charles Stacey: Six Years of War: The Army in Canada, Britain and the Pacific. Ottawa: Authority of the Minister of National Defence, 1956, s. 304-306. (ang.).

Zobacz też

Linki zewnętrzne

[ludność-1] Population of Svalbard. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[2] TadeuszT. Słabczyński TadeuszT., Encyklopedia odkryć i odkrywców, Warszawa: Globograf, 2004, s. 114, ISBN 83-916174-5-9, OCLC 749197902 .

[3] Charles Stacey: Six Years of War: The Army in Canada, Britain and the Pacific. Ottawa: Authority of the Minister of National Defence, 1956, s. 304-306. (ang.).

[1]

[2]

[3]