[go: up one dir, main page]

Sałatnica leśna

gatunek rośliny

Sałatnica leśna (Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju sałatnica Aposeris Neck. ex Cass. Dict. Sci. Nat. 48: 427. Jun 1827. Występuje w lasach liściastych Europy.

Sałatnica leśna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

sałatnica

Gatunek

sałatnica leśna

Nazwa systematyczna
Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.
Syn. Gen. Compos. 128. 1832
Synonimy
  • Hyoseris foetida L.[3]

Występuje naturalnie w Europie. Występuje także w Polsce[4]. W Polsce jest gatunkiem występującym na stanowiskach naturalnych w południowo-wschodniej Polsce[5]. Gatunek wschodniokarpacki, takson reglowy.

Morfologia

edytuj
 
Koszyczki kwiatowe
Pokrój
Roślina rozetowa tworząca pędy o silnie skróconych międzywęźlach z jasnożółtym lub złocistożółtym kwiatostanem.
Łodyga
Bezlistna, podnosząca się, pusta w środku (dęta) głąbik, początkowo wełniście owłosiona, później gładka, zielona lub jasnobrązowa. Roślina wypuszcza od jednej do kilku łodyg, które osiągają wysokość od 10 do 20 cm.
Liście
Odziomkowe, zebrane w rozetę, głęboko pierzasto wcięte, podłużne, lśniące, nagie. Brzegi nierówne i nieregularnie ząbkowane, ze szpiczastymi odcinkami i tępymi lub zaokrąglonymi wcięciami. Przez środek liścia biegnie główna żyła mleczna z mlecznym sokiem. Blaszki liściowe zielone lub żółtozielone o długości do 10 cm.
Kwiaty
Języczkowe tworzące po jednym koszyczku na każdym głąbiku. Koszyczki kwiatowe o średnicy od 2,5 do 4 cm. Okrywa koszyczka złożona z kilku szeregów jajowatych lub lancetowatych listków. Ich charakterystyczną cechą jest odginanie się w dół zewnętrznych listków okrywy w czasie kwitnienia. Płatki korony zrośnięte, jasnożółte lub złocistożółte. Kwiatostan osiągając dojrzałość zmienia się w dmuchawiec.
Owoce
Żeberkowane i pokryte brodawkami niełupki z długim dzióbkiem (dłuższym od owocu). Zwieńczony jest on parasolowatym aparatem lotnym powstałym z puchu kielichowego, zwiększającym powierzchnię lotną. Przez wiatr owoce przenoszone są na dalekie odległości. W czasie owocowania owoce tworzą puszystą kulę (dmuchawca).
Korzeń
Spichrzowy, rozgałęziający się.

Biologia i ekologia

edytuj
Rozwój
Bylina, autotrof, hemikryptofit (pączki zimujące znajdują się na poziomie ziemi). Kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia. Odporna na niesprzyjające warunki, dobrze znosi cień i mrozy.
Siedlisko
Rośnie w lasach liściastych (dąbrowy, grądy, buczyny, łęgi) w niższych partiach górskich, na stanowiskach na glebach przeciętnie wilgotnych lub wilgotnych, umiarkowanie żyznych lub żyznych, o podłożu wapiennym. Preferuje stanowiska umiarkowanie zacienione, umiarkowanie chłodne warunki mikroklimatyczne
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny (Ch.) dla rzędu (Fagetalia sylvaticae) należącego do klasy europejskich mezo- i eutroficznych lasów liściastych[6]. Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu.
Cechy fitochemiczne
Wszystkie części rośliny zawierają sok mleczny o nieprzyjemnym zapachu.
Zobacz też: Sałatasałatnik.

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-10-19].
  4. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-20].
  5. Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
  6. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.