Sałatnica leśna
gatunek rośliny
Sałatnica leśna (Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju sałatnica Aposeris Neck. ex Cass. Dict. Sci. Nat. 48: 427. Jun 1827. Występuje w lasach liściastych Europy.
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
sałatnica leśna | ||
Nazwa systematyczna | |||
Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less. Syn. Gen. Compos. 128. 1832 | |||
Synonimy | |||
|
Występuje naturalnie w Europie. Występuje także w Polsce[4]. W Polsce jest gatunkiem występującym na stanowiskach naturalnych w południowo-wschodniej Polsce[5]. Gatunek wschodniokarpacki, takson reglowy.
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Roślina rozetowa tworząca pędy o silnie skróconych międzywęźlach z jasnożółtym lub złocistożółtym kwiatostanem.
- Łodyga
- Bezlistna, podnosząca się, pusta w środku (dęta) głąbik, początkowo wełniście owłosiona, później gładka, zielona lub jasnobrązowa. Roślina wypuszcza od jednej do kilku łodyg, które osiągają wysokość od 10 do 20 cm.
- Liście
- Odziomkowe, zebrane w rozetę, głęboko pierzasto wcięte, podłużne, lśniące, nagie. Brzegi nierówne i nieregularnie ząbkowane, ze szpiczastymi odcinkami i tępymi lub zaokrąglonymi wcięciami. Przez środek liścia biegnie główna żyła mleczna z mlecznym sokiem. Blaszki liściowe zielone lub żółtozielone o długości do 10 cm.
- Kwiaty
- Języczkowe tworzące po jednym koszyczku na każdym głąbiku. Koszyczki kwiatowe o średnicy od 2,5 do 4 cm. Okrywa koszyczka złożona z kilku szeregów jajowatych lub lancetowatych listków. Ich charakterystyczną cechą jest odginanie się w dół zewnętrznych listków okrywy w czasie kwitnienia. Płatki korony zrośnięte, jasnożółte lub złocistożółte. Kwiatostan osiągając dojrzałość zmienia się w dmuchawiec.
- Owoce
- Żeberkowane i pokryte brodawkami niełupki z długim dzióbkiem (dłuższym od owocu). Zwieńczony jest on parasolowatym aparatem lotnym powstałym z puchu kielichowego, zwiększającym powierzchnię lotną. Przez wiatr owoce przenoszone są na dalekie odległości. W czasie owocowania owoce tworzą puszystą kulę (dmuchawca).
- Korzeń
- Spichrzowy, rozgałęziający się.
Biologia i ekologia
edytuj- Rozwój
- Bylina, autotrof, hemikryptofit (pączki zimujące znajdują się na poziomie ziemi). Kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia. Odporna na niesprzyjające warunki, dobrze znosi cień i mrozy.
- Siedlisko
- Rośnie w lasach liściastych (dąbrowy, grądy, buczyny, łęgi) w niższych partiach górskich, na stanowiskach na glebach przeciętnie wilgotnych lub wilgotnych, umiarkowanie żyznych lub żyznych, o podłożu wapiennym. Preferuje stanowiska umiarkowanie zacienione, umiarkowanie chłodne warunki mikroklimatyczne
- Fitosocjologia
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny (Ch.) dla rzędu (Fagetalia sylvaticae) należącego do klasy europejskich mezo- i eutroficznych lasów liściastych[6]. Gatunek neutralny wobec kontynentalizmu.
- Cechy fitochemiczne
- Wszystkie części rośliny zawierają sok mleczny o nieprzyjemnym zapachu.
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Aposeris foetida (L.) Cass. ex Less.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-10-19].
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-20].
- ↑ Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- BioLib: 41264
- EoL: 6263261
- EUNIS: 153210
- FloraWeb: 502
- GBIF: 3094355
- identyfikator iNaturalist: 130723
- IPNI: 178194-1
- NCBI: 379615
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-38276
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:178194-1
- Tela Botanica: 103660
- identyfikator Tropicos: 2700080
- CoL: FV8X